(KTĐT) – Tiến độ giải ngân gói tín dụng hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng vẫn chậm khi mà chỉ còn một năm nữa – đến hết tháng 6/2016, sẽ hết thời hạn.

Gói 30.000 tỷ đồng giải ngân chậm là do cách hiểu và vận dụng chưa đúng các văn bản hướng dẫn của Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước. Ảnh: Trần Dũng

Còn ít dự án (DA) xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp (TNT), tồn tại bất cập trong quy định về thủ tục là những nguyên nhân chủ yếu. Bên cạnh đó, còn có ý kiến cho rằng, “góc khuất” của vấn đề là do gói tín dụng này còn đang chênh vênh giữa tín dụng thương mại và tín dụng chính sách.

Loay hoay với khái niệm thu nhập thấp

Về tiến độ giải ngân gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, theo số liệu mới nhất từ Bộ Xây dựng, đến thời điểm 31/5/2015, tổng số tiền cam kết cho vay đối với khách hàng là 14.161 tỷ đồng. Trong đó, số tiền cam kết với khách hàng là hộ gia đình, cá nhân đạt 8.817 tỷ đồng (với 18.062 trường hợp); số tiền cam kết với chủ đầu tư DA là 5.344 tỷ đồng (37 DA). Tổng số tiền đã giải ngân là 7.621 tỷ đồng (đạt 25,4%, phụ thuộc tiến độ thi công và hoàn thành các DA nhà ở mà người dân đã vay để mua, thuê mua). Trong đó có 17.624 hộ gia đình, cá nhân đã được giải ngân vốn vay với số tiền 5.520 tỷ đồng; 33 DA đã được giải ngân với số tiền 2.101 tỷ đồng.\

Theo quy định tại Mục 1 của Công văn số 395/BXD-QLN ngày 3/3/2015 của Bộ Xây dựng, người có TNT mới thuộc đối tượng được vay gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng. Người có thu nhập phải chịu thuế thu nhập cá nhân (trên 9 triệu đồng/tháng) không phải là đối tượng có TNT, nên không thuộc đối tượng được vay gói tín dụng này.

Có ý kiến cho rằng, quy định của Bộ Xây dựng đang làm khó bởi với mức thu nhập dưới 9 triệu đồng, sau khi trừ đi các chi phí sinh hoạt hàng tháng thì không còn đâu tiền tích lũy để trả nợ khoản vay mua nhà. Các ngân hàng cũng vì vậy mà rất ngần ngại khi cho vay bởi người TNT đã không có tài sản để thế chấp khoản vay mà khả năng thanh toán nợ cũng thấp. Sự an toàn cho đồng vốn luôn là vấn đề then chốt đối với các ngân hàng, vì thế cũng rất khó “trách”. Mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng đề nghị gỡ nhiều vướng mắc trong việc giải ngân gói tín dụng 30.000 tỷ đồng. Để tháo gỡ vướng mắc, NHNN đề nghị làm rõ khái niệm và cách xác định “người lao động có TNT”, “đối tượng có TNT” – đây là vấn đề khiến nhiều ngân hàng loay hoay không xác định được đối tượng có thuộc diện được vay hay không.

Nhiều vấn đề cần gỡ rối

Trước sự băn khoăn của dư luận xã hội về giới hạn xác định người TNT ở mức 9 triệu đồng và khả năng tiếp cận vay vốn mua nhà ở xã hội, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) đã có những phân tích cụ thể bằng các con số.
Theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân: Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Các khoản giảm trừ. Trong đó, Thu nhập chịu thuế là tổng thu nhập cá nhân nhận được từ tổ chức chi trả, không bao gồm tiền ăn giữa ca, ăn trưa, phụ cấp điện thoại… Các khoản giảm trừ bao gồm: Bản thân là 9 triệu đồng và người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng (tính trên 1 tháng). Như vậy, giả sử hộ gia đình có hai vợ chồng là người lao động nhận được từ tổ chức chi trả là 9 triệu đồng/tháng (không bao gồm tiền ăn giữa ca, ăn trưa, phụ cấp điện thoại…), có 2 con còn nhỏ nhưng không có người phụ thuộc phải phụng dưỡng. Hộ gia đình này có thu nhập để tính mức chịu thuế là: 18 triệu đồng – 3,6 triệu đồng x 2 = 10,8 triệu đồng/tháng, hộ gia đình này không phải nộp thuế thu nhập. Hộ gia đình này sẽ phải nộp thuế thu nhập khi có mức thu nhập từ hai vợ chồng cao hơn mức: 18 triệu đồng + 7,2 triệu đồng = 25,2 triệu đồng/tháng.

Ngân hàng có cái lý của ngân hàng và phía ngành xây dựng cũng có cái lý của mình. Vậy làm thể nào để tháo gỡ khó khăn, để đối tượng thực sự có khó khăn tiếp cận được với nguồn vốn vay ưu đãi của Chính phủ? Chuyên gia kinh tế Trương Thanh Đức cho rằng, nguyên nhân gói tín dụng 30.000 tỷ đồng giải ngân chậm là do những hạn chế ngay từ gốc khi thiết kế gói sản phẩm này. Không có nhiều khách hàng TNT đáp ứng đủ khả năng trả nợ cho ngân hàng. Vì vậy, nếu vẫn giữ các đối tượng cũ thì phải nới một số điều kiện cho vay. Người vay vốn vẫn phải đáp ứng các điều kiện “cứng” theo quy định, tuy nhiên một số điều kiện để chứng minh khả năng trả nợ có thể giảm xuống và NHNN nên có chính sách hỗ trợ một phần rủi ro với ngân hàng.

Lý giải cho việc chậm giải ngân gói 30.000 tỷ đồng, Bộ Xây dựng cho biết, hiện trên thị trường không có nhiều sản phẩm nhà ở phù hợp với các quy định để được vay gói tín dụng ưu đãi lãi suất, mà việc giải ngân thì cần có sản phẩm. Trong thời gian tới, khi có lượng lớn DA có đủ điều kiện để bán hàng thì tốc độ giải ngân sẽ tiếp tục tăng nhanh. Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, cùng với việc giải quyết các vướng mắc liên quan đến đối tượng, chính sách, cần chú trọng vào việc tạo ra các sản phẩm bất động sản có thiết kế phù hợp hơn. Giá nhà, diện tích giảm xuống để phù hợp với khả năng tài chính của người TNT.

Song Hà – Nha Trang

——————

Kinh tế & Đô thị (Thị trường tài chính) 16-6-2015:

http://www.ktdt.vn/kinh-te/thi-truong-tai-chinh/2015/06/8102cd21/cham-giai-ngan-goi-30-000-ty-dong-loi-tai-chinh-sach/

(321/1.188)