(KD) – Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 quay trở lại sẽ tác động đến “sức khoẻ” ngành ngân hàng và nhu cầu gửi tiền tiết kiệm cũng có xu hướng dịch chuyển về các kỳ hạn ngắn, việc giãn lộ trình siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn cần phải cân nhắc kỹ lưỡng.
 |
NHNN đề xuất lùi thời gian áp dụng siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn từ 6 tháng đến 1 năm. |
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 22/2019/TT-NHNN. Nội dung chính của dự thảo là xem xét lùi lộ trình áp dụng tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung, dài hạn từ 6 tháng đến 1 năm. Tuy nhiên, đề xuất này của NHNN đang nhận được ý kiến trái chiều của giới chuyên gia.
2 phương án của Ngân hàng Nhà nước
Đưa ra đề xuất lùi thời gian áp dụng siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn từ 6 tháng đến 1 năm, NHNN cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, để giảm chi phí vốn và triển khai lãi suất ưu đãi cho khách hàng, các ngân hàng cần tiếp tục duy trì tỷ trọng nguồn vốn ngắn hạn trong cơ cấu huy động vốn. Do vậy, việc giảm tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung, dài hạn từ mức 40% về 37% kể từ ngày 1/10/2020 theo lộ trình tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN có thể dẫn đến phương án cơ cấu nguồn vốn của các ngân hàng gặp khó khăn.
Bên cạnh đó, do áp lực của dịch Covid-19 đến hoạt động sản xuất kinh doanh, lượng tiền gửi của khách hàng tại các ngân hàng dự kiến sẽ còn giảm. Vì vậy, để đảm bảo thực hiện các chính sách ưu đãi lãi suất, duy trì dư nợ trung, dài hạn ổn định cho khách hàng, NHNN đề xuất lùi lộ trình áp dụng tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung, dài hạn theo 2 phương án.
Phương án 1, lùi thời hạn áp dụng tỷ lệ này thêm 6 tháng. Cụ thể, từ ngày 1/1/2020 đến hết ngày 31/3/2021: 40%; từ 1/4/2021 đến hết ngày 31/3/2022: 37%; từ ngày 1/4/2022 đến hết ngày 31/3/2023: 34%; từ ngày 1/4/2023: 30%.
Phương án 2 là lùi thời hạn áp dụng tỷ lệ này thêm 1 năm: từ ngày 1/1/2020 đến hết ngày 30/9/2021: 40%; từ ngày 1/10/2021 đến hết ngày 30/9/2022: 37%; từ ngày 1/10/2022 đến hết ngày 30/9/2023: 34%; từ ngày 1/10/2023: 30%.
NHNN cho rằng, việc xem xét lùi lộ trình đối với tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung, dài hạn là cần thiết, để tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng hỗ trợ tốt hơn cho khách hàng vay vốn phục hồi sản xuất, kinh doanh sau dịch Covid-19.
Thực tế, tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn cao có thể đem lại nguồn thu nhập lớn cho ngân hàng do chi phí trả lãi cho các khoản vốn này là thấp. Tuy nhiên, điều này chưa hẳn đã tốt vì ngân hàng sẽ khó bảo đảm khả năng thanh toán cho những khoản nợ đến hạn hay thanh toán theo yêu cầu của khách hàng.
Với chủ trương lành mạnh hóa hoạt động tín dụng và bảo đảm thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, lộ trình siết tỷ lệ này đã được nghiên cứu và giảm dần trong những năm qua.
Cần xem xét diễn biến dịch bệnh
Liên quan đến vấn đề này, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng cho rằng, chưa thật sự cần thiết lùi thời hạn áp dụng quy định về giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn do 2 yếu tố đó là dịch bệnh đang quay trở lại Việt Nam và thanh khoản của các ngân hàng đang rất dồi dào.
Phân tích cụ thể, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho hay: Dịch bệnh Covid-19 đang quay trở lại sẽ tác động mạnh đến sức khoẻ tài chính của các ngân hàng. Vì vậy, việc thực hiện siết tỷ lệ này theo đúng lộ trình trước đó sẽ giảm bớt gánh nặng rủi ro cho các ngân hàng.
Tuy nhiên, nếu dịch bệnh quay trở lại và diễn biến phức tạp hơn lần trước, trong tháng 8 chưa khống chế được dịch thì cần hoãn lộ trình này. Bởi khách hàng có xu hướng gửi tiền kỳ hạn ngắn, vì vậy, ngân hàng vẫn phải dùng nhiều nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn, nên khi siết tỷ lệ này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng.
“NHNN nên tạm thời chưa điều chỉnh để xem tình hình dịch bệnh trong tháng 8 như thế nào. Nếu dịch bệnh khả quan thì cần thực hiện theo lộ trình này ngay từ 1/10/2020. Nếu dịch bệnh diễn biến phức tạp cần có sự điều chỉnh linh hoạt”, ông Hiếu khuyến cáo.
Tuy nhiên, ông Hiếu cho rằng nếu nới lộ trình cần xem xét dịch bệnh diễn biến ra sao, không nên kéo dài 1 năm là thời gian quá dài. Bởi tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn an toàn là 20%, nên quy định siết từ mức 40% xuống 37% vẫn còn cao. Vì vậy, chỉ cần kéo dài nửa năm đến năm 2021, sau đó nếu dịch vẫn còn diễn biến phức tạp thì NHNN sẽ tính tiếp.
Yếu tố thứ 2, ông Hiếu cho rằng, hiện thanh khoản của các ngân hàng đang rất dồi dào, điều này thể hiện rõ qua mức tăng trưởng tín dụng thấp trong khi tăng trưởng huy động vốn vẫn ở mức cao. Mặt khác, nếu không siết tỷ lệ cho vay trong bối cảnh lãi suất đang giảm và các hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn còn khó khăn, có thể dòng vốn trung, dài hạn sẽ chảy vào các lĩnh vực rủi ro như chứng khoán và bất động sản.
“NHNN cần nới lỏng chính sách tiền tệ bằng các giải pháp như tiếp tục giảm lãi suất, ưu tiên tín dụng cho các lĩnh vực tăng trưởng bền vững, từ đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn, nhưng không nên làm chậm lại lộ trình này. Kể cả trong trường hợp dịch bệnh Covid-19 còn tiếp tục tác động đến nền kinh tế trong thời gian tới, cần tiếp tục kiểm soát và hạn chế dòng vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn để bảo đảm lành mạnh hóa hoạt động tín dụng và mang lại lợi ích lâu dài”, ông Hiếu nói.
Đồng tình, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho rằng, nới thời hạn thực hiện siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn có thể sẽ gây hiệu ứng không tốt về việc ban hành và thực thi quy định pháp luật.
“Để tránh tình trạng “nhờn” luật thì việc lùi thời gian thực hiện các quy định pháp luật cần phải được hạn chế”, ông Đức nói và nhấn mạnh việc lùi thời hạn này chỉ nên tính đến trong trường hợp cấp thiết.
“Thực tế hiện nay, các ngân hàng đang thừa vốn. Chưa kể, đây là quy định đã được nghiên cứu từ lâu, cân nhắc thực hiện từ nhiều năm nay nên càng không nên hoãn”, luật sư Trương Thanh Đức khẳng định.
Thanh Hoa
—————
Thời báo Kinh doanh (Tài chính) 05-8-2020:
(136/1.330)