3.357. Hợp tác công - tư vào kết cấu hạ tầng, dịch vụ: Chính sách chưa thu hút được nhà đầu tư

>>> ANVI ra mắt sách mới TRÁCH NHIỆM CỦA NGƯỜI QUẢN LÝ CÔNG TY <<<

3.357. Hợp tác công – tư vào kết cấu hạ tầng, dịch vụ: Chính sách chưa thu hút được nhà đầu tư

10:07, 09/01/2023

Hợp tác công – tư vào kết cấu hạ tầng, dịch vụ: Chính sách chưa thu hút được nhà đầu tư

(KT&ĐT) – Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thu hút nguồn lực xã hội vào các dự án công cùng Nhà nước.Tuy nhiên, hiện có rất ít dự án PPP triển khai trong thời gian qua.

Dự án PPP giao thông cao tốc Bắc Nam | Ảnh Ngọc Thắng

Tại Hội nghị tổng kết năm 2022 của Bộ KH&ĐT, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đẩy mạnh hợp tác công tư như quy định tại Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) không chỉ ở lĩnh vực giao thông mà cần áp dụng trong quản lý công viên, trụ sở, sân vận động, quản lý nhà khách. Chỉ đạo của Thủ tướng được dư luận quan tâm đặc biệt, nhất là gần đây thông tin về sân vận động quốc gia Mỹ Đình đang bị dư luận Đông Nam Á, châu Á và trong nước chỉ trích thậm tệ do xuống cấp, hoặc một số công viên tại các khu đô thị bị bỏ phí không khai thác…

Sử dụng hiệu quả các nguồn lực công

Sự nhếch nhác của sân Mỹ Đình được thể hiện qua những hình ảnh mà hàng triệu người hâm mộ bóng đá nhìn thấy trên truyền hình như cỏ trên sân đấu vàng úa, mặt sân lỗ chỗ, mấp mô, ghế ngồi của khán giả vỡ hỏng, phủ kín bụi… Những hình ảnh này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của ngành thể thao mà còn đặt ra những câu hỏi về nguồn lực trong bảo đảm duy tu, duy trì những công trình cộng đồng. Trước đó, TP Hà Nội cũng đã có những động thái quyết liệt trong việc cải tạo, sửa chữa Công viên Thống Nhất (Hà Nội) sau nhiều năm đã xuống cấp, gây ảnh hưởng đến nhu cầu vui chơi, tập thể dục của người dân.

Không chỉ công viên Thống Nhất, sân bóng Mỹ Đình, còn hàng loạt công viên Thủ Lệ, Bách Thảo, Cầu Giấy hay Tuổi trẻ… đều có nhiều hạng mục xuống cấp, bỏ hoang. Nhiều công viên, sân vận động trên cả nước cũng trong tình trạng tương tự, thậm chí một số điểm trở thành bến cóc, kinh doanh buôn bán tự phát… Nhiều ý kiến cho rằng, đó là một sự lãng phí rất lớn cần phải khắc phục. Những lãng phí đó có nhiều nguyên nhân từ lịch sử, nguồn lực, nhìn nhận đánh giá, nhưng đã đến lúc cần bắt tay vào làm cho tốt hơn, hướng đến tương lai.

Theo các chuyên gia, trong định hướng, chúng ta cần phải phát triển đồng thời cả hai đặc tính của công viên nói chung và các công trình công cộng nói riêng: Một là đặc tính phúc lợi xã hội của Nhà nước để đảm bảo quyền sử dụng của tất cả người dân. Hai là đặc tính kinh tế để có thể thu hút sự đầu tư từ khu vực tư nhân nhằm nâng cao chất lượng công viên, từ đó nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của người dân. Và mô hình phù hợp chính là hợp tác công – tư.

Chỉ đạo về đẩy mạnh hơn nữa mô hình này, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hạ tầng cho phát triển kinh tế, văn hóa, đặc biệt là hạ tầng giao thông cần nguồn lực rất lớn, nếu không hợp tác công – tư, trong đó lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư để kích hoạt mọi nguồn lực của xã hội thì chúng ta rất khó có thể đủ nguồn lực để triển khai, vì mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội. “Dư địa thúc đẩy hợp tác công – tư còn rất lớn. Vì thế, việc đẩy mạnh hơn nữa hợp tác theo mô hình này nhằm kích hoạt mọi nguồn lực xã hội chính là một trong những nhiệm vụ lớn của Bộ KH&ĐT cần quan tâm để tham mưu cho Chính phủ” – Thủ tướng đặc biệt lưu ý.

Những bất cập cần khắc phục

Theo báo cáo của Văn phòng Hợp tác công tư (Cục Quản lý đấu thầu, Bộ KH&ĐT) nhu cầu vốn đầu tư cơ sở hạ tầng ở Việt Nam rất lớn nên việc thiếu hụt về nguồn vốn rất lớn. Với việc Chính phủ đảm nhiệm 90% chi tiêu cho kết cấu hạ tầng và mức đầu tư công chiếm 8% GDP, Việt Nam rất khó tăng ngân sách cho lĩnh vực hạ tầng. Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thu hút nguồn lực xã hội vào các dự án công cùng Nhà nước.

Tuy nhiên, hiện có rất ít dự án PPP triển khai trong thời gian qua. Một số quy định trong Luật PPP và các văn bản hướng dẫn đã bộc lộ nhiều bất cập, gây khó khăn cho cơ quan quản lý và nhà đầu tư trong việc triển khai các dự án hạ tầng theo hình thức PPP.

Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả Nguyễn Quang Dũng phản ánh, trong triển khai dự án PPP, giai đoạn chuẩn bị đầu tư, các thủ tục mất rất nhiều thời gian, kéo dài từ 1,5 – 2 năm. Quy định DN được thành lập chỉ có mục đích duy nhất là để ký kết hợp đồng và thực hiện dự án PPP là không phù hợp với quyền được kinh doanh trong các lĩnh vực, ngành nghề mà pháp luật không cấm. Bởi trên thực tế, DN thực hiện dự án PPP còn kinh doanh các lĩnh vực khác để bổ trợ, chẳng hạn như kinh doanh trạm dừng nghỉ, huy động thêm vốn, bổ sung nguồn vốn chủ sở hữu…

Một DN xây lắp lớn cho hay, thông thường DN phải ứng trước vốn để đầu tư, sau đó cơ quan Nhà nước mới thẩm định, phê duyệt và chỉ sau khi quyết toán xong mới làm cơ chế hỗ trợ. Tuy nhiên, khi ứng trước vốn đầu tư thì đó là tiền thật, nhưng khi làm thủ tục thanh toán thì DN vấp phải rào cản thủ tục. Có khi tiền đã bỏ ra vài năm nhưng vẫn chậm được thanh toán. Với mức lãi suất ngân hàng mà thời gian chờ thanh toán kéo dài khiến DN không mặn mà với những dự án theo hình thức PPP. Bên cạnh đó, cũng những lý do khác như suất đầu tư ở khu vực nông thôn cao, chiếm tới 2/3 tổng chi cho cả hệ thống, lại khó quản lý và sử dụng của người dân nông thôn quá thấp…

Phó Tổng Thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam Châu Việt Bắc nhấn mạnh, nhiều dự án PPP cũng trở nên kém hấp dẫn với nhà đầu tư do thiếu các công cụ chia sẻ rủi ro, giải quyết tranh chấp giữa các bên, nhà đầu tư cũng chưa cảm nhận được sự hỗ trợ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Tại các địa phương, hầu hết chưa có kế hoạch PPP cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, trừ một số TP lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Quảng Ninh có lập kế hoạch trung hạn nhưng nhìn chung chất lượng quy hoạch dự án chưa cao.

Giải tỏa khung pháp lý: Hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro

Để thúc đẩy hơn nữa phương thức đầu tư PPP trong thời gian tới, Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu Trần Hào Hùng cho rằng, các chính sách liên quan đến khung pháp lý về PPP cần được ban hành đồng bộ, cùng hướng đến mục tiêu thu hút tư nhân, phù hợp với mục tiêu, tính chất và đặc điểm dự án PPP trong từng lĩnh vực cụ thể. Cùng với đó, cần nhiều yếu tố khác như môi trường đầu tư hấp dẫn, kinh tế vĩ mô ổn định, mức độ tín nhiệm quốc gia tốt hơn và phải nâng cao chất lượng quy hoạch, phát triển đa dạng thị trường vốn…

Việc tổ chức thực thi của mỗi bộ, ngành, địa phương cũng đóng vai trò rất quan trọng để các quy định của pháp luật đi vào thực tiễn nhanh, hiệu quả… “Sự tham gia của tư nhân trong PPP có nghĩa là Nhà nước chuyển giao một phần rủi ro sang nhà đầu tư tư nhân, trong khi mục tiêu của nhà đầu tư là tìm kiếm lợi nhuận. Vì vậy, việc phân bổ rủi ro và lợi ích kinh tế giữa các nhà đầu tư dự án PPP cần tính toán cẩn thận, đảm bảo thu hút được nhà đầu tư tham gia dự án”- ông Trần Hào Hùng bày tỏ.

Về phía Bộ KH&ĐT, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, năm 2023, Bộ tiếp tục đặt trọng tâm vào tháo gỡ các rào cản để thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và hỗ trợ cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước cho phát triển kinh tế, nhất là thu hút nguồn lực tư nhân vào đổi mới khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức.

Việc quy định nguồn vốn huy động hợp pháp bao gồm cả vốn tín dụng, trái phiếu, vốn hợp tác kinh doanh khác… giúp các nhà đầu tư dễ dàng hơn trong việc huy động vốn cho các dự án PPP. Ngoài ra, quy định bảo lãnh doanh thu đối với cả 2 trường hợp doanh thu tăng, giảm đã khiến ngân hàng yên tâm hơn trong quyết định đầu tư cùng Nhà nước. Tuy nhiên, do luật mới, nên thủ tục triển khai vẫn còn mất nhiều thời gian.

Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng

Hoàng Xuân Ánh

Bản chất của phương thức đối tác công tư là Nhà nước và các nhà đầu tư tư nhân cùng ký hợp đồng để phân chia lợi ích, rủi ro cũng như trách nhiệm của mỗi bên trong việc xây dựng công trình hay cung cấp một dịch vụ công nào đó. Như vậy, hai chủ thể này là đối tác bình đẳng theo pháp luật dân sự thông qua hợp đồng dự án. Tuy nhiên, các quy định về PPP chưa rõ về quyền và nghĩa vụ của hai chủ thể này…

Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI

Thảo Nguyên

——————

Kinh tế & Đô thị (Tài chính Chứng khoán) 09-01-2023:

https://kinhtedothi.vn/chinh-sach-chua-thu-hut-duoc-nha-dau-tu.html

(97/1.838) #PPP

Bài viết

312. Khát vọng hùng cường: Thể chế là chìa khoá...

Khát vọng hùng cường: Thể chế là chìa khoá mở ra Kỷ nguyên mới. (BĐS) - Chúng ta đang ở trong những thời khắc lịch sử rất quan trọng của đất nước. Sau mấy chục năm đổi mới và cải cách, chúng ta lại bắt đầu bước vào kỷ nguyên mới bằng việc thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt là cải cách thế chế.Lời tòa soạn:Cải cách thể chế và tôn trọng thị trường được xem là hai yếu tố then chốt, mở ra con đường phát triển bền vững cho mỗi quốc gia. Bài học từ những nền kinh tế thành công trên thế giới đã cho thấy, một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, cùng với sự tôn trọng các quy luật của thị trường, sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho sự sáng tạo và tăng trưởng.Vậy, thực trạng cải cách thể chế và sự vận hành của thị trường tại Việt Nam hiện nay ra sao? Những giải pháp nào cần được triển khai để khai phá tiềm năng phát triển của đất nước? Reatimes xin trân trọng giới thiệu chùm bài viết: Khát vọng hùng cường: Cải cách thể chế và tôn trọng thị trường là chìa khóa phát triển của Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC, một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý và kinh tế, về câu chuyện này. Sau khoảng thời gian dài đổi mới, bứt phá, chúng ta lại đang bị chậm chân và tụt hậu. Rất may là hiện chúng ta có rất nhiều cơ hội và lợi thế, trong đó có ba lợi thế dành cho tất cả mọi người, không loại trừ một ai. Đó là kinh doanh, tiêu dùng và hội nhập. Tôi cho rằng, thế giới nếu có, cùng lắm cũng chỉ một hay hai chứ không có được đồng thời ba lợi thế như chúng ta.Thứ nhất, doanh nhân và người dân đất nước ta chấp nhận rủi ro rất cao. Họ sẵn sàng đầu tư, sẵn sàng kinh doanh rất mạnh mẽ, kể cả trong nhiều lĩnh vực mạo hiểm.Thứ hai, doanh nghiệp và người dân chấp nhận hội nhập rất mạnh mẽ với hàng loạt các hiệp định, hiệp ước chúng ta tham gia và trên thực tế đã được biến thành hành động và cho kết quả rõ nét. Chúng ta sẵn sàng tham gia chuỗi cung ứng tiêu thụ toàn cầu. Chúng ta đã bắt nhanh và tận dụng được lợi thế của công nghệ, của trí tuệ nhân tạo, của những thành quả đổi mới. Ở nhiều nước khác, người ta phát triển, tăng tốc, đổi mới trong những giai đoạn chưa có những lợi thế này.Thứ ba, người tiêu dùng Việt Nam chi tiêu rất mạnh tay. Có thể nói, chúng ta chưa giầu nhưng rất "chịu chơi" và chịu chi, tức khả năng tiêu thụ rất mạnh hàng hóa, dịch vụ từ bình dân cho đến cao cấp.Thị trường 100 triệu dân chấp nhận rủi ro lớn, chấp nhận hội nhập cao và chấp nhận tiêu thụ mạnh là thị trường quá hấp dẫn và có rất nhiều cơ hội phát triển.Đấy là những cơ sở để chúng ta bứt phá trong sản xuất, kinh doanh và cạnh tranh toàn cầu. Nhưng đẩy mạnh sản xuất, phát triển thương mại, dịch vụ hay gia tăng tiêu thụ thì cũng đều phụ thuộc rất nhiều vào thể chế.Cải cách thể chế - yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ảnh: Chinhphu.vn.Chúng ta đã từng tiến rất nhanh, rất mạnh, rất tốt, như một giấc mơ và hơn cả giấc mơ mà thế giới cũng phải ghi nhận. Nhưng đó mới chỉ là so sánh với chính chúng ta, với mặt bằng khởi đầu rất thấp. Đã chấp nhận nền kinh tế thị trường và hội nhập sâu, rộng toàn cầu mà chỉ so với chính mình thì không mấy ý nghĩa, thậm chí là vô nghĩa, là ru ngủ, là trì trệ, tụt hậu. Nếu như sắp tới không vượt qua chính mình thì chúng ta cũng vẫn cứ đi lên, vẫn cứ tiến bộ, vẫn cứ tăng trưởng vì là xu thế tất yếu. Tuy nhiên, tiến lên kiểu nhờ nước nổi, bèo nổi thì không khác nào kiểu tư tưởng lội nước đi sau, bình chân như vại, được chăng hay chớ, theo đóm ăn tàn và sẽ chỉ quanh quẩn ở cuối, đi sau thiên hạ.Thách thức của chúng ta là buộc phải chạy đua với các nước trong lúc họ cũng rất nhanh, rất cởi mở, rất tạo điều kiện phát triển. Do đó, muốn bước vào kỷ nguyên mới thành công thì đừng ngủ mê trên thành tích.Chúng ta đã từng rất khốn khổ, nghèo đói vì chính sách phát triển không phù hợp quy luật thị trường, khiến kinh tế bị kìm hãm, lạc hậu. Nhưng chúng ra đã kịp nhận ra để thay đổi và phát triển với chính sách đúng đắn, rộng mở. Công cuộc đổi mới, cải cách đã được mở ra với những chính sách mạnh dạn phá rào để tháo gỡ điểm nghẽn dòng chảy lưu thông của hàng hoá nói chung và lương thực nói riêng trong cơ chế ngăn sông, cấm chợ, bóp nghẹt thị trường lúc đó.Đáng tiếc là những năm gần đây, nền kinh tế lại đang đối mặt trở lại với nguy cơ bị thắt chặt, trói buộc. Nhiều việc lớn, việc khó không được tháo gỡ, tạo điều kiện, mà chỉ muốn ngăn chặn, cấm đoán, có lẽ là do sợ chịu trách nhiệm và để "giữ an toàn". Những cái thông thường nhất, đơn giản nhất, dễ nhất thì nhiều khi cũng gây khó dễ, vòi vĩnh. Tiếp xúc với doanh nghiệp, người dân qua những câu chuyện hằng ngày mới thấy rằng, để đứng vững và phát triển, doanh nghiệp phải trả giá bằng muôn vàn bức xúc, chi phí không chính thức và những điều đáng buồn.Sau một thời gian xoá bỏ "giấy phép con", lại nảy sinh điều rất lo ngại vì nó bị biến thành "giấy phép cha" và "giấy phép vô hình". Với con số ước tính lên đến 16.000 điều kiện kinh doanh tại thời điểm này thì môi trường kinh doanh đã xấu đi quá nhanh, trắc trở khó ngờ. Đó là một vạn sáu nghìn sợi dây trói buộc doanh nghiệp, níu kéo doanh nhân, kìm hãm thị trường. Rất nhiều tiền bạc, công sức, nguồn lực xã hội bị hao hụt, tiêu tán, thui chột khi hoạt động giao thương rơi vào vô số sợi dây pháp lý hay phải vượt qua từng đó cái cửa lớn, nhỏ với những ổ khóa học búa.Doanh nghiệp muốn được thật sự tự do kinh doanh theo đúng tinh thần của Hiến pháp, muốn được giải thoát khỏi những thứ trói buộc vô lý để chớp lấy cơ hội, tả xung hữu đột, tự tin chiến đấu và chiến thắng trên thương trường. Nhưng nểu chỉ tháo gỡ bằng kiểu "cò kè bớt một thêm hai" điều kiện kinh doanh, thì chúng sẽ vẫn cứ luẩn quẩn trong mê hồn trận của điều kiện pháp lý, sẽ không thể thành công khi bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Thật vô cùng thấm thía và vui mừng trước nhận định rất chuẩn xác của Tổng Bí thư Tô Lâm: Thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Vì vậy, cải cách thể chế chính là chìa khoá mở ra kỷ nguyên mới và bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Bài 2: Giảm thiểu can thiệp vào thị trường là tăng cường cơ hội Kính mời quý độc giả đón đọc! -----------------Bất động sản (Chính sách & Cuộc sống) 28-02-2025:https://reatimes.vn/khat-vong-hung-cuong-the-che-la-chia-khoa-mo-ra-ky-nguyen-moi-202250227184302946.htm?(1.219/1.339).