(TN) – Theo các chuyên gia, thị trường tài chính tiêu dùng (TCTD) ở Việt Nam có tiềm năng lớn xuất phát từ nhu cầu thiết thực của dân số trẻ và đông, nhưng bị lẫn lộn với “tín dụng đen”. Để thị trường này phát triển lành mạnh, cần có bộ luật riêng.
Thị trường tiềm năng nhưng bộc lộ nhiều bất ổn
Ngày 25.4, Tạp chí Nhà Đầu tư tổ chức tọa đàm “Thực trạng và giải pháp phát triển lành mạnh thị trường TCTD tại Việt Nam”.
Theo thông tin từ ban tổ chức, với dân số gần 100 triệu người, độ tuổi trung bình trẻ (33,7 tuổi), Việt Nam được xem là một trong những quốc gia có ngành TCTD tiềm năng. Hiện có 16 công ty TCTD được Ngân hàng Nhà nước cấp phép hoạt động theo luật Các tổ chức tín dụng.
Đông đảo chuyên gia tham dự tọa đàm
L.Q
Tính đến cuối năm 2022, tổng dư nợ của 16 công ty tài chính đạt trên 220.000 tỉ đồng, chiếm 1,87% so với tổng dư nợ toàn nền kinh tế, chiếm 8,5% dư nợ cho vay tiêu dùng toàn hệ thống.
Bên cạnh đó, thị trường TCTD còn có sự tham gia của nhiều loại hình cho vay tiêu dùng: dịch vụ cầm đồ, cho thuê tài chính… hoạt động theo quy định của luật Dân sự, luật Đầu tư 2020.
Khách hàng của các dịch vụ TCTD chủ yếu là đối tượng yếu thế trong xã hội: người lao động, sinh viên, người thu nhập không ổn định, khó tiếp cận vốn vay từ ngân hàng.
Thị trường TCTD ở nước ta có vai trò, tiềm năng lớn nhưng thực tế đang bộc lộ nhiều phức tạp, bất ổn, có biểu hiện lẫn lộn với “tín dụng đen” khi cơ quan chức năng liên tục phát hiện, triệt phá nhiều tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động cho vay.
Đồng thời, tình trạng đòi nợ thuê núp bóng công ty luật, công ty mua bán nợ với các hình thức “khủng bố” người vay, người thân của người vay tiền, cưỡng đoạt tài sản gây bức xúc, hoang mang trong dư luận, tác động đến trật tự, an toàn xã hội.
Thị trường TCTD ở Việt Nam nhiều tiềm năng nhưng chưa có cơ chế tốt để thúc đẩy phát triển lành mạnh
NGỌC THẮNG
Tham luận tại tọa đàm, ông Lê Quốc Ninh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ TCTD, Tổng giám đốc Công ty tài chính TNHH MB Shinsei (Mcredit), cho biết các công ty tài chính do Ngân hàng Nhà nước cấp phép hoạt động theo điều chỉnh của nhiều luật: luật Doanh nghiệp, luật Đầu tư, luật Các tổ chức tín dụng…
Trong khi đó, nhiều đơn vị không phải do Ngân hàng Nhà nước cấp phép đã lợi dụng danh nghĩa công ty tài chính mở rộng mạng lưới cho vay vốn lãi suất cao dưới nhiều hình thức: cho vay nhanh, vào bất cứ thời điểm nào, chào lãi suất vay rất hấp dẫn nhưng cài cắm các chi phí khác cao…
Ông Ninh kiến nghị Ngân hàng Nhà nước hoàn thiện hành lang pháp lý, chính sách, tạo điều kiện cho thị trường TCTD có môi trường hoạt động thông thoáng, phát triển mạnh mẽ; nghiên cứu ban hành quy định về trách nhiệm, nghĩa vụ của người đi vay, thậm chí có chế tài xử phạt với người cố tình chây ì trả nợ…
Cần bộ luật riêng cho tài chính tiêu dùng
Luật sư Phạm Văn Phất, Trưởng Văn phòng luật An Phát Phạm, cho biết việc thu hồi những khoản nợ nhỏ như trong thị trường TCTD thường khó khăn, ngay cả khi kiện ra tòa. Về nguyên tắc, tòa phải thụ lý nhưng để giải quyết được một vụ việc thì theo quy định là rất lâu, thậm chí không được trả lời, có thể dẫn đến tình trạng “nhờn luật”.
Để thực hiện nghiêm quy định pháp luật, hỗ trợ thị trường TCTD, bảo vệ quyền lợi của cả bên cho vay và bên vay cần xem xét ban hành thủ tục khởi kiện rút gọn.
Ông Lê Xuân Đồng phát biểu tại tọa đàm
Ông Lê Xuân Đồng, Giám đốc điều hành Khối Dịch vụ nghiên cứu và tư vấn FiinGroup, cho rằng khuôn khổ pháp lý cho hoạt động thu hồi nợ hiện còn khá đơn giản, thiếu chế tài đối với hành vi thu hồi nợ trái luật; hoạt động thu hồi nợ chưa được giám sát chặt chẽ…
Theo luật Đầu tư sửa đổi 2020, hoạt động đòi nợ thuê đã bị cấm nên nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này chuyển đổi hình thức thành công ty tư vấn luật, mua bán nợ để núp bóng, cung cấp dịch vụ đòi nợ thuê cho các ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty tài chính… với mức phí cao.
Ông Đồng cho rằng, cần ban hành quy định về trần lãi suất cho vay cũng như các loại phí dịch vụ kèm theo loại hình tổ chức tín dụng phi chính thức.
Để kiểm soát tốt hơn hoạt động đòi nợ thuê, cần cân nhắc đưa dịch vụ này trở lại thành hoạt động kinh doanh có điều kiện, hợp pháp để hỗ trợ thị trường TCTD, hoạt động mua bán nợ. Xây dựng khung pháp lý đầy đủ, chi tiết cho hoạt động thu hồi nợ đối với các hoạt động TCTD chính thức và phi chính thức cũng như của các công ty mua bán nợ, các công ty dịch vụ đòi nợ thuê (nếu được cho hoạt động trở lại)…
Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng cần coi tín dụng cầm đồ là chính thống, không phải “tín dụng đen” vì được Nhà nước cho phép
L.Q
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, cho rằng xã hội càng phát triển thì càng phải chuyên nghiệp, chuyên môn hóa ngay từ những việc nhỏ nhất như đòi nợ thuê. Đồng thời, không nên chỉ coi 16 công ty tài chính do Ngân hàng Nhà nước cấp phép là TCTD chính thống, mà ngay như hoạt động tín dụng cầm đồ cũng là chính thống vì hoạt động dưới sự cho phép của Nhà nước.
Theo ông Đức, vấn đề của thị trường TCTD là ban hành quy định, hàng lang pháp lý sao cho vừa tạo điều kiện phát triển, lại vừa đảm bảo quản lý, kiểm soát chuẩn chỉnh chứ không nên cấm. Điều khó nhất trong TCTD là đòi nợ bất hợp pháp thì cần nghiên cứu để có giải pháp chuyên nghiệp hóa trong việc đòi nợ, tránh bị đánh lẫn với “tín dụng đen”; thậm chí, cần có đạo luật riêng xử lý nợ xấu nhằm giải quyết các vấn đề trên.
Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng trong chiến lược tài chính toàn diện, không thể thiếu TCTD. Các vấn đề cơ bản là đảm bảo công bằng, toàn diện, bảo vệ lợi ích hợp pháp của cả người đi vay và cho vay; cần xem xét về việc xây dựng một bộ luật riêng cho hoạt động TCTD.
Lê Quân
———-
Thanh niên (Kinh tế) ngày 25-4-2023:
(201/1.260) #TCTD #TDTD