Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI: Cần sửa đổi luật, áp dụng thống nhất quy định về lãi suất cho vay 

Khoản 1, điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định, lãi suất cho vay do các bên thỏa thuận nhưng không vượt quá 20%/năm, trừ trường hợp có quy định khác ở luật khác; nếu cộng thêm lãi suất quá hạn cũng không được quá 30%/năm. Còn theo Bộ luật Hình sự, cho vay với lãi suất trên 100% là phạm tội cho vay nặng lãi. 

Hiện nay, các tổ chức tín dụng không chỉ chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 mà còn chịu sự điều chỉnh của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 và các văn bản quy định khác, như Thông tư 32/2016/TT-NHNN, Thông tư 39/2016/TT-NHNN. Theo đó, mức lãi suất cho vay sẽ do các bên thỏa thuận, tổ chức tài chính được phép tự ấn định lãi suất cho vay và được sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước. Dù vậy, hiện các quy định này lại không áp dụng cho ngành ngân hàng. Do đó, ngân hàng có thể cho vay với lãi suất 100%, thu lãi quá hạn 150%/năm và đặc biệt là tính lãi nhập gốc lên đến cả ngàn %/năm vẫn không trái luật. 

Đã từng có quy định, tổ chức cho vay bên ngoài ngành ngân hàng chỉ được nhập lãi vào gốc 1 lần, nhưng riêng các ngân hàng thì chưa từng bị giới hạn số lần. Do đó, ngân hàng có thể nhập lãi vào gốc hằng ngày và con số 8,8 tỉ đồng trong vụ việc xảy ra ở tỉnh Quảng Ninh có thể lên đến 13 tỉ đồng.

Khách hàng rất khó quỵt (bùng) nợ thẻ tín dụng bởi thông thường, khi gần đến hạn thanh toán, ngân hàng gửi bản sao kê thẻ tín dụng qua email hoặc thông báo qua tin nhắn cho khách hàng; nếu khách chậm thanh toán thì nhân viên ngân hàng gọi điện thoại nhắc nợ; khi chuyển thành nợ xấu thì ngân hàng có thể phát mại tài sản đảm bảo, bán nợ, khởi kiện ra tòa để tất toán nợ chứ không để kéo dài tới 11 năm như vậy. 

Chi phí lãi suất, lãi phạt, các loại phí đều được thỏa thuận trong hợp đồng. Tuy nhiên, phần lớn khách hàng không đọc hoặc đọc mà không hiểu. Cũng có trường hợp thỏa thuận miệng lãi suất thấp nhưng trong hợp đồng lại ghi mức lãi suất cao hơn, thậm chí cả bản hợp đồng được đánh máy nhưng chỗ ghi lãi suất lại bỏ trống và nhân viên ngân hàng dùng bút mực điền sau.
Theo tôi, đã đến lúc phải sửa đổi luật, áp dụng thống nhất quy định về lãi suất cho vay đối với mọi thành phần kinh tế, nghĩa là lãi suất cao thì cùng cao, thấp thì cùng thấp, mới công bằng, bình đẳng, hợp lý, hợp tình. 

Thẻ tín dụng rất hữu ích, tiện lợi khi được dùng để mua sắm, thanh toán online, là công cụ để vay khẩn cấp do hạn mức vay đến 80 – 90% hạn mức thẻ, lãi suất thấp hơn lãi suất vay tiêu dùng. Có những trang web chỉ chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng.

Nhưng điểm nguy hiểm của thẻ tín dụng là sau thời gian miễn lãi suất, nếu thanh toán chậm thì lãi suất phạt rất cao (từ 4 – 6%/tháng tùy ngân hàng). Như trong vụ khách nợ 8,5 triệu đồng bị đội lên thành 8,8 tỉ đồng sau 11 năm thì lãi suất phạt là 5,4%/tháng, tương đương 88%/năm. Tiền phạt trả chậm và mức lãi suất này đã được thể hiện trong hợp đồng ký kết và đương nhiên vẫn đúng theo luật pháp. Sau sự việc hy hữu tại Eximbank, không ít người sử dụng thẻ (thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ) đã tới ngân hàng để hủy thẻ, kiểm tra xem mình có đang mắc nợ ngân hàng không. Không ít khách đã phát hiện mình không dùng đến thẻ ghi nợ nhưng vẫn phát sinh phí quản lý thẻ (khoảng 11.000 đồng/tháng tùy ngân hàng).

Từ 2 việc trên, có thể thấy, giữa ngân hàng và khách hàng không có mối liên hệ với nhau; việc ký kết hợp đồng, cấp thẻ giữa ngân hàng và khách hàng đang có vấn đề. Ngân hàng thiếu trách nhiệm trong việc thông tin đầy đủ với khách hàng về phí thẻ, các loại phí phát sinh nếu thanh toán chậm; khách hàng thì thờ ơ với các loại thẻ mà mình đã đăng ký và được phát hành.

Nếu sử dụng thẻ tín dụng, khách hàng cần phải đọc kỹ, hiểu rõ hợp đồng, thanh toán đúng hạn, nếu chưa đủ tiền thanh toán thì có thể thanh toán mức tối thiểu (khoảng 5% dư nợ thẻ) để không phát sinh lãi phạt. Để tránh trường hợp bị quên, khách nên đăng ký trích nợ thẻ tín dụng tự động với ngân hàng hoặc đặt lịch nhắc thanh toán thẻ.

Hoa Lài (ghi)