Báo động hiện tượng trừ tiền trái phép trên tài khoản tín dụng của người dùng
(DNĐT) – Tình trạng tùy tiện và vi phạm pháp luật trong hoạt động của ngân hàng đang nảy sinh, dẫn đến nhiều hệ lụy cho người tiêu dùng. Các hành vi như giao dịch sau lưng, giao dịch trái phép, yêu cầu xác nhận thông tin qua điện thoại hoặc tin nhắn đã gây ra nhiều thiệt hại.
Hiện tượng bị mất tiền trong tài khoản tín dụng khiến nhiều người dùng hoang mang.
Sử dụng thẻ ngân hàng, bao gồm cả thẻ tín dụng tiêu trước, trả sau để kết nối thanh toán cho các sản phẩm, dịch vụ hiện đã trở thành một hành vi tiêu dùng thông dụng với người dùng Việt Nam.
Vì đã trở nên quen thuộc nên đã bắt đầu nảy sinh sự tùy tiện, thậm chí là vi phạm pháp luật trong hoạt động của ngân hàng như việc giao dịch sau lưng, giao dịch trái phép trên tài khoản của khách hàng, dùng cuộc điện thoại, tin nhắn yêu cầu khách hàng xác nhận các thông tin giao dịch… Sự tùy tiện và coi thường khách hàng này đã dẫn đến nhiều hệ lụy, mà người thiệt hại đương nhiên là người tiêu dùng Việt.
Theo ghi nhận của phóng viên VTV, một nạn nhân đã bị lén trừ tiền trên tài khoản thẻ tín dụng vào ngày 8/4/2024 mà không có bất kỳ email, tin nhắn thông báo nào, thậm chí cú pháp trừ tiền cũng không có nội dung như các lần thẻ trừ tiền thanh toán.
Hôm sau, khi nạn nhân vào ứng dụng ngân hàng mới tá hỏa khi phát hiện bị trừ 25 triệu đồng không rõ lý do. Gọi đến tổng đài đề nghị kiểm tra giao dịch, người này lập tức bị khóa thẻ trong khi khách hàng khẳng định không cho phép khóa vì bất kỳ lý do nào.
Ngày 11/4, ngân hàng gửi tin nhắn và email nói rằng “không thể liên hệ” được với khách hàng trong khi tổng đài viên vẫn gọi các cuộc điện thoại được ghi âm cẩn thận để xin lỗi khách và xin phép được “Mở lại tài khoản” mà ngân hàng đã tự ý khóa trước đó.
Ngân hàng giải thích rằng, do trước đây, khách hàng từng ký hợp đồng cho khấu trừ tự động. Tuy nhiên, tài khoản trên hợp đồng đó là một tài khoản khác, đã hết hiệu lực từ lâu. Không biết bằng cách nào mà ngân hàng Citibank, giờ là UOB, gán ngay một số tài khoản không liên quan vào đó để trừ tiền của khách.
Ngày 12/4, ngân hàng gửi email gọi là “Đơn đăng ký dịch vụ thanh toán bảo hiểm tự động” yêu cầu khách hàng ký nhằm hợp pháp hóa toàn bộ hành vi “tiền trảm hậu tấu”, giao dịch trái phép trên tài khoản của khách trước đó.
Hành vi sai chồng sai của ngân hàng quốc tế này theo luật sư là có yếu tố lừa đảo. Cũng theo các luật sư, lợi dụng đặc thù “mở” của loại hình thẻ tín dụng, ngày càng có nhiều vụ việc gây thiệt hại cho người dùng thẻ tín dụng, thẻ ngân hàng, quy mô thậm chí đã tới mức nghiêm trọng, làm nảy sinh các vụ tranh chấp, kiện cáo quy mô lớn như những vụ việc ở Eximbank, Vietcombank… vừa mới xảy ra.
Trong khi các ngân hàng, các tổ chức tài chính cần phải ứng xử chặt chẽ hơn để hạn chế những rủi ro này thì lại đang xuất hiện ngày càng nhiều hành vi dễ dãi, tùy tiện, thậm chí vi phạm các quy định pháp luật trong vận hành nghiệp vụ ngân hàng.
Theo giới chuyên môn, chưa bao giờ hệ thống tài chính, ngân hàng của Việt Nam đứng trước thách thức lớn về bảo mật, về cạnh tranh giữ chân người dùng như hiện nay. Nhu cầu người dùng thẻ tín dụng ở Việt Nam theo một khảo sát của Công ty Mibrand gần đây cho thấy vẫn là 35%. Nhu cầu lớn, cạnh tranh cao, càng khiến việc nâng cấp trải nghiệm cho người dùng, bảo vệ khách hàng trước các hành vi trục lợi, lừa đảo, mất tiền, mới có thể giữ cho một tổ chức tài chính tồn tại trong bối cảnh hiện nay.
Trước đó, Citibank – ngân hàng Mỹ đầu tiên vào Việt Nam – đã phải bán lại mảng khách hàng cá nhân cho UOB. Tuy nhiên, hiện ngân hàng này vẫn còn vướng vào các lùm xùm trừ tiền tài khoản trái phép kiểu trên. Một trong những lời khuyên đối với người dùng là trước khi Nhà nước có những quy định chặt chẽ hơn, hãy luôn kiểm tra tài khoản và các ứng dụng ngân hàng mà bạn đang sử dụng để tự bảo vệ, kiểm soát tình trạng tài chính, tín dụng của chính mình.
Chia sẻ ý kiến trên báo chí, Luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty Luật ANVI, cho rằng qua một số vụ việc khách hàng mất tiền trong tài khoản cho thấy các lớp bảo vệ của ngân hàng còn sơ hở, bảo mật không cao, dẫn đến rủi ro cho khách hàng. Do vậy, ngân hàng phải chịu một phần trách nhiệm chứ không thể vô can.
Theo luật sư Trương Thanh Đức, trong một số vụ việc cụ thể mà ngân hàng có một phần lỗi thì thay vì từ chối bồi thường, ngân hàng nên có cách ứng xử tốt hơn, bằng cách xem xét đền bù một phần hoặc đầy đủ số tiền bị mất, đồng thời đưa ra biện pháp “bịt” lỗ hổng bảo mật, chấn chỉnh hệ thống kiểm soát nội bộ, làm mọi cách để giữ vững uy tín, tạo lòng tin và giữ chân được khách hàng. “Nếu xử lý không khéo, đẩy phần thiệt cho khách hàng thì nguy cơ người dân quay lưng với ngân hàng là rất cao” – luật sư Trương Thanh Đức nói.
Luật sư Đức cũng cho rằng khi có dấu hiệu nghi ngờ giao dịch bất hợp pháp, cần có sự tạm ngưng hoặc trì hoãn tài khoản nhận tiền để xác minh giao dịch. Tuy nhiên, một vấn đề liên quan khác là tài khoản rác. Với những tài khoản đầu nhận rõ danh tính là một vấn đề nhưng với những tài khoản thụ hưởng là “rác” thì gần như vô phương. Do đó, luật sư Đức cho rằng chế tài xử phạt tài khoản “rác” hiện nay còn chưa đủ răn đe các ngân hàng, khiến việc mở tài khoản “rác” của các ngân hàng tràn lan, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng. Các quy định mở tài khoản là có nhưng vẫn có những lỗ hổng nhất định để kẻ xấu lợi dụng. Số lượng tài khoản ngân hàng “rác” có thể lên tới hàng triệu tài khoản. Chính vì việc mở tài khoản dễ dãi như vậy, cộng với lừa đảo có kịch bản từ trước nên khi chậm xử lý thì chỉ trong một thời gian rất ngắn, tiền từ tài khoản gốc đã được chuyển đi 5 – 7 tài khoản “rác” ở 5 – 7 ngân hàng khác nhau nên việc ngăn chặn là không thể, nếu không có một cơ chế ứng phó phối hợp xử lý khẩn cấp.
Câu hỏi đặt ra ở đây là có thể nào khi khách hàng báo bị lừa tiền trong tài khoản cho ngân hàng thì khi nhận thông tin, ngân hàng kích hoạt hệ thống cảnh báo, phối hợp với ngân hàng bạn trong toàn hệ thống để ngăn lừa đảo hay không?
Luật sư Trương Thanh Đức giải thích: luật phải quy định trách nhiệm nặng nề của người đề nghị để tránh rủi ro cho ngân hàng. Ví dụ: A chuyển tiền đặt cọc cho B mua nhà, nếu ngân hàng phanh lại, B không nhận được tiền thì lúc đó ngân hàng phải đền tiền. Bởi thế mà nhiều ngân hàng biết tiền lừa đảo chuyển đi/đến nhưng không thể làm gì. “Phải có một cơ chế thế nào đó để giải quyết vấn đề này, chứ không thể bỏ mặc như vậy”, luật sư Trương Thanh Đức nói. Theo ông, phải sửa luật theo hướng khi có nghi ngờ thì phải chặn, không cho dòng tiền di chuyển ở một thời gian nhất định, sau đó khi xác minh sơ bộ, kết hợp cam kết chịu trách nhiệm của người đề nghị/yêu cầu thì mới xử lý tiếp.
Hiện tại, Luật Phòng chống rửa tiền có quy định nếu nghi ngờ giao dịch gian lận, ngân hàng có quyền chặn/dừng nhưng nếu ngân hàng không hành động như vậy, dẫn đến người dân mất tiền thì luật không quy định trách nhiệm của ngân hàng đến đâu. “Tôi cho rằng quy định như vậy hoặc bỏ lửng vấn đề đó trong luật pháp là chưa bảo vệ quyền lợi người dân đến cùng”, luật sư Trương Thanh Đức nhấn mạnh.
Chia sẻ tại một diễn đàn ngân hàng bán lẻ mới đây, TS Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế trưởng BIDV – nhận định chưa bao giờ vấn đề an ninh mạng, tội phạm tài chính tăng nhanh và nhiều như thời gian qua. Đây là nỗi lo an toàn trong thanh toán điện tử, đòi hỏi các ngân hàng cần tăng cường biện pháp bảo mật để tạo sự yên tâm cho người dùng.
Châu Anh – Phạm Hùng
————-
Doanh nghiệp đầu tư (Pháp lý DN) 01-5-2024:
(696/1.635)