Luật sư Trương Thanh Đức, trả lời phỏng vấn, 10-2010
Kính gửi anh Đức, em gửi anh một số câu hỏi PV, mong anh trả lời giúp. Xin trân trọng cảm ơn anh.
- Chính phủ vừa ban hành nghị định số 10/2010/NĐ-CP về hoạt động thông tin tín dụng. Theo ông, khi Nghị định này áp dụng vào thực tế, sẽ có ý nghĩa như thế nào trong việc thúc đẩy hoạt động kinh tế xã hội nói chung và hoạt động của hệ thống tài chính, ngân hàng nói riêng? Ông có thể phân tích cụ thể một số mặt tích cực và nhược điểm khi Tổ chức tín dụng ký kết hợp đồng cung cấp thông tin tín dụng đối với Công ty thông tin tín dụng?
Nghị định này giúp cho hoạt động đánh giá “sức khoẻ” của khách hàng vay vốn nói chung và các doanh nghiệp nói riêng. Do vậy, sẽ góp phần minh bạch hoá chất lượng, uy tín của các hoạt động đi vay và cho vay, tức phản ánh khách quan tình hình tài chính, tín dụng. Nó giúp các TCTD ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng, góp phần bảo đảm an toàn hoạt động ngân hàng.
Khi TCTD ký hợp đồng cung cấp thông tin tín dụng, họ được nhận các thông tin cần thiết có sẵn của khách hàng mà không phải mất công tìm hiểu, thu thập từ đầu.
Điều lo ngại của các TCTD là có thể nhiều trường hợp sẽ không được công ty thông tin tín dụng cung cấp thông tin vì mấy lý do: Thứ nhất, công ty thông tin tín dụng chỉ được được phép thu thập thông tin của các cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ, không được phép xử lý thông tin của các doanh nghiệp lớn. Thứ hai, TCTD chỉ được cung cấp thông tin cho công ty thông tin tín dụng khi khách hàng đã có thoả thuận đồng ý với việc đó. Thứ ba, không rõ TCTD có được phép cung cấp thông tin về tài sản gửi của khách hàng hay không vì Nghị định này chỉ nhắc lại quy định của Luật các TCTD là không được thu thập thông tin về tiền gửi, mà không nhắc đến thông tin tài sản khác gửi TCTD đã được nêu ở Nghị định số 70/2000/NĐ-CP.
- Dưới góc nhìn của một luật sư chuyên hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng, ông đánh giá thế nào về các nội dung quy định điều kiện thành lập Công ty thông tin tín dụng? Quy định này đã phù hợp chưa, có gây khó dễ gì đối với các doanh nghiệp khi muốn thành lập và hoạt động trong lĩnh vực này không?
Về điều kiện thành lập công ty này, còn nặng về hành chính, quá chặt đối với cả phía công ty thông tin tín dụng và các TCTD. Ví dụ như vốn pháp định rất lớn, lên đến 30 tỷ đồng và sau khi đã được thành lập rồi mới được xem xét cấp giấy chứng nhận cho phép hoạt hay không, trong khi công ty này chỉ được phép thành lập để hoạt động duy nhất trong lĩnh vực ấy. Với điều kiện phải có ít nhất 20 ngân hàng cam kết cung cấp thông tin tín dụng, thì hiện nay chỉ có thể thành lập được 2 công ty thông tin tín dụng. Rồi mỗi ngân hàng thương mại chỉ được cam kết với 1 công ty thông tin tín dụng thì hoàn toàn không có sự lựa chọn nào khác. Như vậy, điều kiện thành lập còn chặt chẽ hơn thành lập một TCTD, hoàn toàn không có cạnh tranh. Hình dung trong điều kiện hiện nay, chỉ có Trung tâm Thông tin tín dụng của NHNN nếu chuyển đổi thành công ty thì mới có khả năng đáp ứng được các điều kiện đặt ra.
- Nhiều ý kiến cho rằng, quy định điều kiện thành lập công ty tín dụng khá chặt chẽ, tuy nhiên chế tài xử lý công ty thông tin tín dụng khi cung cấp sai thông tin tín dụng, gây thiệt hại cho khách hàng đi vay mới chỉ dừng lại ở mức cải chính, và sửa lỗi và hòa giải. Điều này có phù hợp không?
Chế tài xử lý đối với công ty thông tin tín dụng đã được nhắc đến đủ mọi hình thức, gồm xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính, bồi thường thiệt hại dân sự và xử lý hình sự. Chế tài quan trọng nhất là rút giấy phép tạm thời hoặc vĩnh viễn. Còn những vi phạm khác thì phải áp dụng các chế tài cụ thể của pháp luật liên quan, chứ không cần thiết đưa vào Nghị định này.