(PLVN) – Ngay sau khi công bố giữ nguyên lãi suất cơ bản (LSCB) 8%/năm từ 1/3/2010, cuối tuần qua, NHNN đã ban hành thông tư số 07/2010/TT-NHNN quy định về cho vay bằng đồng Việt Nam (VND) theo lãi suất (LS) thỏa thuận của tổ chức tín dụng (TCTD) đối với khách hàng. Trong bối cảnh “nghẹt thở” về “vòng kim cô” LSCB thì đây được xem là một lối thoát cho các TCTD. Thế nhưng…
SẢN XUẤT KINH DOANH CŨNG ĐƯỢC THOẢ THUẬN
Thay vì các TCTD chỉ được cho vay theo LS thoả thuận đối với cho vay các nhu cầu vốn phục vụ đời sống, cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng theo Thông tư số 01/2009/TT-NHNN ngày 23/1/2009 thì theo Thông tư mới ban hành (Thông tư 07/2010/TT-NHNN) có hiệu lực từ ngày ký (26/2/2010), ngoài cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn để trực tiếp phục vụ đời sống của cá nhân và hộ gia đình của khách hàng vay, cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng (gồm: cho vay để sửa chữa nhà và mua nhà để ở mà nguồn trả nợ bằng tiền lương của khách hàng vay; cho vay để mua phương tiện đi lại; cho vay để chi phí học tập và chữa bệnh; cho vay để mua đồ dùng và trang thiết bị gia đình; cho vay để chi phí cho hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch; cho vay theo phương thức thấu chi tài khoản cá nhân; cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng) thì cho vay trung và dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho SXKD dịch vụ và đầu tư phát triển cũng được theo cơ chế “LS thoả thuận”…
NGƯỜI CƯỜI…
Như vậy, thay vì lý thuyết cho vay không quá 150% LSCB (12%/năm) đối với các khoản vay cho SXKD, dịch vụ và đầu tư phát triển (thực tế các TCTD vẫn tìm cách lách để khoản LS này cao hơn bằng việc thu thêm các khoản phí) thì giờ đây các khoản vay trung và dài hạn cho các nhu cầu này sẽ được thoả thuận. Tuy phần lớn các khoản vay là ngắn hạn song với quy định mới này, các TCTD có thể thở phào bởi thêm một van đã được tháo, chênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay được cải thiện phần nào. Theo ông Cao Sỹ Sĩ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN Việt Nam, quy định mới này là điều được lường trước và là giải pháp hợp lý để giải quyết tình trạng “tù mù” về LS hiện nay. “Khi chưa cho họ thỏa thuận, họ tự áp LS cao mà mình cũng không kiểm soát được. Quyết định này sẽ giúp hình thành mặt bằng LS sát với cung cầu về vốn”. Giám đốc một NH TMCP cũng phấn khởi cho biết, NH cũng chẳng vui vẻ gì khi phải thu thêm các khoản phí, nhất là lúc nào cũng nơm nớp lo bị phát hiện.“Với quy định mới này, NH và DN cùng được bình đẳng thoả thuận về LS. Cũng sẽ chẳng có sự chèn ép ở đây bởi NH muốn cho vay thì không thể đưa ra mức LS cao bất hợp lý được…”.
KẺ KHÓC
“Thực ra với quy định mới này, phần nào giải bài toán về tính hiệu quả cho các NH thôi. DN và người gửi tiền vẫn ở thế bị động”- Một chuyên gia phân tích. Với LSCB 8%/năm, LS huy động của các NH cũng không được vượt quá 12%/năm. Nhưng NHNN lại “đe doạ” các NH không được huy động quá 10,5%/năm. Tuy tìm các NH đều công bố huy động không vượt trần LS nhưng vẫn lách bằng nhiều cách như tặng quà, tặng tiền lì xì năm mới, rút thăm trung thưởng, thoả thuận tay đôi,… Điều bất hợp lý rất lớn là trong nhiều tháng nay, biểu LS huy động của các NH là một đường thẳng: Bất kể kỳ hạn huy động 1 tháng hay 12 tháng, 36 tháng, LS huy động đều 10,49%/năm. “Tôi nghe nói có NH huy động theo LS thoả thuận nhưng cũng chẳng biết NH nào, thôi đành gửi tạm ở đây 1- 2 tháng xem LS có lên hay không?”- Một người gửi tiền ở một chi nhánh của SHB trên đường Kim Liên mới (Hà Nội) cho biết. Còn các DN đón nhận thông tin này một cách dè dặt bởi điều đó cũng đồng nghĩa với việc tăng chi phí. “Đành rằng NH không đưa ra mức LS phi lý, song DN cũng không có nhiều lựa chọn, nhất là khi vay trung va dài hạn”– Giám đốc một DN lo lắng. Với tư cách Chủ tịch Hiệp hội DN Nhỏ và vừa Nam, ông Cao Sĩ Kiêm cũng thừa nhận quyết định mới bước đầu sẽ gây nhiều khó khăn cho DN, bởi chi phí vốn sẽ tăng lên và cũng ít nhiều kích thích lạm phát. Theo ông Kiêm, NHNN sẽ phải có những giải pháp điều chỉnh hợp lý để chống tình trạng cho vay nặng lãi.
TRÁI LUẬT ?
Theo Luật sư Trương Thanh Đức, Cty Luật ANVI, thực ra Thông tư 07/2010/TT-NHNN mới được ban hành và Thông tư số 01/2009/TT-NHNN ban hành trước đó đều là trái luật. Theo theo Bộ luật Dân sự năm 2005 có hiệu lực từ ngày 1-1-2006, LS cho vay trong nền kinh tế nói chung, của các NH nói riêng không được vượt quá 150% LS cơ bản do NHNN quy định. Tuy nhiên, cho đến tận ngày 19-5-2008, thì các NH mới “phải” thực hiện, sau khi có Quyết định số 16 của NHNN. Điều luật trên vẫn giữ nguyên giá trị, nhưng Nghị quyết ngày 6-11-2008 của Quốc hội lại “bật đèn xanh” khi cho phép “Các TCTD điều hành LS cho vay trên cơ sở LSCB của NHNN theo quy định của pháp luật và được phép cho vay theo LS thỏa thuận đối với một số dự án SXKD có hiệu quả cao”. Đây chính là “cơ sở” để NHNN ban hành các thông tư trái luật. “Cả về nguyên lý cũng như thực tế, thì những “dự án SXKD có hiệu quả cao” sẽ là những khoản vay có LS thấp nhất chứ hoàn toàn không cần đến nghị quyết “bật đèn xanh” để cho vay vượt trần LS…” – LS Đức phân tích. Tuy nhiên trong bối cảnh những rối rắm về pháp lý chưa tháo gỡ được thì Thông tư của NHNN là vô cùng cần thiết để bảo đảm sự vận hành tất yếu của thị trường cung cầu lãi suất. “Điều mà NHNN cần làm và cũng là mong muốn của các DN là NHNN cần có sự theo dõi sát sao và có những điều chỉnh kịp thời, tránh gây cho các NH rơi vào tình trạng mất khả năng thanh khoản cũng như những tác động vượt khỏi tầm kiểm soát cho nền kinh tế”- LS Đức nói.
THANH THANH
———————————————
Báo Pháp luật Việt Nam ngày 01-3-2010: