(ĐĐK) – Các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo đã được “dễ thở” hơn khi mà Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh mới đây đã có quyết định bãi bỏ quy hoạch thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo. Theo đó, loạt tiêu chí, điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo vẫn được coi là rào cản với DN, như quy định khống chế số lượng tối đa 150 đầu mối xuất khẩu gạo; phải có ít nhất 1 kho chuyên dùng với sức chứa tối thiểu 5.000 tấn lúa… giờ đây đã được tháo gỡ.

Khối lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2016 chỉ đạt gần 4,9 triệu tấn với trị giá 2,2 tỷ USD.

Rào cản lớn

Theo giới chuyên gia nhận định, từ lâu các quy định trong Nghị định 109 về điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã trở thành rào cản lớn khiến cho các DN xuất khẩu gạo lao đao.

Có thể thấy năm 2016 vừa qua là năm đáng buồn của gạo Việt. Mặc dù có yếu tố khách quan của thị trường nhưng chính những quy định này khiến cho hạt gạo Việt Nam “một năm buồn” bởi khối lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2016 chỉ đạt gần 4,9 triệu tấn với trị giá 2,2 tỷ USD, giảm 26% về khối lượng và giảm 21% về giá trị so với năm trước.

Tuy nhiên, mới đây, Bộ trưởng Bộ Công thương đã có quyết định loại bỏ hàng loạt điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo lâu nay được coi là rào cản với doanh nghiệp, như quy định khống chế số lượng tối đa 150 đầu mối xuất khẩu gạo; phải có ít nhất 1 kho chuyên dùng với sức chứa tối thiểu 5.000 tấn lúa; có ít nhất 1 cơ sở xay, xát lúa gạo với công suất tối thiểu 10 tấn lúa một giờ mới được xuất khẩu gạo…

Còn nhớ, với mục tiêu xây dựng và tạo động lực thúc đây phát triển đội ngũ thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo theo chiều sâu với so lượng, quy mô và năng lực kinh doanh đáp ứng yêu cầu cạnh tranh trong thương mại gạo quốc tế hiện nay.

Đồng thời góp phần định hướng hoạt động đầu tư, tránh đầu tư tràn lan, gây lãng phí, bảo đảm hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp… tháng 11-2010, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 109/2010/NĐ-CP về điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Điều 4, nghị định này quy định: Thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo phải đáp ứng đủ các điều kiện: Được thành lập, đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật; Có ít nhất 1 kho chuyên dùng với sức chứa tối thiểu 5.000 tấn thóc, phù hợp quy chuẩn chung do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành; Có ít nhất 1 cơ sở xay, xát thóc, gạo với công suất tối thiểu 10 tấn thóc/giờ, phù hợp quy chuẩn chung do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành.

Bên cạnh đó, Nghị định này còn quy định kho chứa, cơ sở xay, xát quy định tại Điều này phải thuộc sở hữu của thương nhân và phải nằm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có thóc, gạo hàng hóa xuất khẩu hoặc có cảng biển quốc tế có hoạt động xuất khẩu thóc, gạo tại thời điểm thương nhân đề nghị cấp Giấy chứng nhận…

Cụ thể hóa quy định này, tháng 8-2013, Bộ Công thương ban hành Quyết định số 6139/QĐ-BCT phê duyệt Quy hoạch thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo.

Các thương nhân tham gia kinh doanh xuất khẩu gạo hội đủ các tiêu chí, điều kiện của Quy hoạch này. Cụ thể, thương nhân chỉ được xem xét, cấp Giấy chứng nhận khi đáp ứng đủ các tiêu chí: Đáp ứng đủ các điều kiện kinh doanh theo quy định của Nghị định số 109/2010/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành; có kho chứa, cơ sở xay, xát thóc, gạo để đáp ứng điều kiện kinh doanh theo quy định của Nghị định số 109/2010/NĐ-CP trên địa bàn 13 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vùng Đồng bằng sông Cửu Long, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh: Thái Bình, Hưng Yên, Tây Ninh; Ưu tiên thương nhân có vùng nguyên liệu hoặc thực hiện hợp tác, đặt hàng, liên kết với hộ nông dân trồng lúa. Để được ưu tiên, thương nhân phải được Lãnh đạo ủy ban nhân dân cấp tỉnh xác nhận bằng văn bản về việc có vùng nguyên liệu hoặc hợp tác, liên kết, đặt hàng với hộ nông dân trồng lúa…

Không nên can thiệp quá sâu

Tuy nhiên, những quy định này thời gian qua khiến cho nhiều DN tham gia kinh doanh ngành gạo lao đao. Nhiều ý kiến cho rằng, các quy định điều kiện được đưa ra không những không giúp DN phát triển mà ngược lại còn trở thành rào chắn DN.

Nhận định về chính sách liên quan đến điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho rằng, chính sách về thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo có yêu cầu, đòi hỏi quá cao về quy mô khiến nhiều thương nhân không thể đáp ứng. “Chúng ta đưa ra rất nhiều quy định kỳ lạ. Những quy định rất bất hợp lý về thực tế, về cơ sở khoa học. Luật DN đã quy định DN được phép lựa chọn quy mô, do đó không nên hạn chế quy mô hoạt động của DN.  

Vị Luật sư này cho rằng, Nhà nước không nên làm khó DN bằng chính sách, chỉ nên để thị trường quyết định, DN nào mạnh thì sống, DN không đủ năng lực sẽ tự phá sản.

Còn theo ông Nguyễn Minh Đức, Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nhiều DN xuất khẩu gạo như DN Cỏ May đã từng “kêu cứu” lên VCCI vì quy định phải có một kho chứa được 5 ngàn tấn gạo, có máy công suất 10.000 tấn thóc/giờ đã khiến DN không thể xoay sở được. “Nhiều DN đã phải rời bỏ lĩnh vực này để chuyển sang lĩnh vực sản xuất khác” – ông Đức cho biết.

Lắng nghe những phản hồi này từ DN, từ truyền thông, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh gần đây đã đưa ra rất nhiều quyết định nhằm tháo gỡ các rào cản về chính sách đang “ngáng chân” DN. Và ngày 4-1 vừa qua, thêm một “nút thắt” đối với lĩnh vực xuất khẩu gạo đã được tháo gỡ.

 Minh Phương

—————–

Đại đoàn kết (Kinh tế) 06-01-2017:

http://daidoanket.vn/tin-tuc/go-kho-cho-xuat-khau-gao-355300

(136/1.156)