(DĐDN) – Với quy định cấm cho vay đảo nợ trong Thông tư 39 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thì các ngân hàng và doanh nghiệp sẽ không thể bắt tay với nhau “làm xiếc” nợ xấu thông qua cho vay nợ mới, trả nợ cũ.

Với quy định cấm cho vay đảo nợ trong Thông tư 39 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thì các ngân hàng và doanh nghiệp sẽ không thể bắt tay với nhau “làm xiếc” nợ xấu thông qua cho vay nợ mới, trả nợ cũ. (Ảnh minh họa: Internet)

Theo Thông tư 39 vừa được NHNN ban hành, từ ngày 15/3 tới, khách hàng không còn được phép vay vốn để đảo nợ (lấy nợ mới trả nợ cũ). Việc cho vay tuần hoàn chỉ áp dụng với doanh nghiệp không có nợ xấu. Các chuyên gia nhìn nhận, khi quy định cấm cho vay đảo nợ được thực thi, việc che giấu nợ xấu, nợ quá hạn sẽ phần nào bị hạn chế; bức tranh nợ xấu, nợ quá hạn sẽ sáng rõ và đi vào thực chất hơn.

Hết cửa “lách luật”

Thời gian qua đã có nhiều ngân hàng lợi dụng kẽ hở của quy chế cho vay cũ 1627 để cho vay đảo nợ, một mặt để tăng dư nợ, mặt khác tăng lợi nhuận. Điều này đã tạo điều kiện và kẽ hở cho các DN có nhiều nợ xấu vay, khiến tình trạng nợ xấu ngày càng tăng.

Thực tế vừa qua, đã có nhiều ngân hàng nhỏ không trích lập dự phòng theo Thông tư 06 và Thông tư 02 của NHNN, điều này minh chứng việc nhiều NHTM do có nợ xấu nhiều nên giấu đi việc trích lập dự phòng, hoặc trích lập dự phòng không đầy đủ, trong đó nguyên nhân áp dụng hình thức đảo nợ.

Cụ thể, cuối năm ngoái, Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) gây sốc cho thị trường khi thông báo phát hành thành công 930 tỷ đồng trái phiếu cho một tổ chức tín dụng. Theo nhận định của giới phân tích, nhiều khả năng, đây là giải pháp đảo nợ được HAGL và chủ nợ (một ngân hàng thương mại) tiến hành, bởi doanh nghiệp này đang nợ các ngân hàng lên tới gần 26.000 tỷ đồng. Nếu không “đảo nợ”, HAGL có thể lâm vào tình thế khó khăn, gây sức ép không chỉ với doanh nghiệp mà với cả ngân hàng.

Trong bối cảnh hiện nay, khi mà doanh nghiệp cần hỗ trợ vốn sản xuất kinh doanh, còn ngân hàng cần giảm thiểu nợ xấu, thì việc cho vay đảo nợ dường như có lợi cho cả doanh nghiệp và ngân hàng.

Đại diện một doanh nghiệp làm trong lĩnh vực xuất nhập khẩu cho biết, khi kinh tế còn khó khăn, hoạt động sản xuất kinh doanh không hiệu quả, lợi nhuận không nhiều thì không thể có tiền để trả nợ gốc và lãi cho ngân hàng được. Rõ ràng nhu cầu vay đảo nợ của doanh nghiệp sẽ ngày càng tăng thêm khi kinh tế chưa phục hồi, nợ xấu chưa giảm và lãi suất cho vay hạ xuống.

Theo luật sư Trương Thanh Đức,Giám đốc Công ty Luật TNHH ANVI việc cho vay đảo nợ tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ che giấu nợ xấu. Như vậy, điều này đồng nghĩa với việc báo cáo về tình trạng nợ xấu của các ngân hàng không được phản ánh một cách chính xác. Ngoài ra, các tổ chức tín dụng có thể nới lỏng hơn trong việc cho vay vì nếu cần thiết có thể đảo nợ.

Lãnh đạo một ngân hàng từng nói rằng việc đi vay để trả nợ trong khi nguồn trả nợ không có thực giống như con rắn tự cắn đuôi mình. Do đó, với việc ra đời của Thông tư 39 trong đó có việc chấm dứt cho vay đảo nợ được giới chuyên gia đánh giá cao, bởi khi đó chất lượng tín dụng, tình hình nợ xấu, sức khỏe ngân hàng và sức khỏe doanh nghiệp sẽ được nhìn nhận thực chất hơn.

Nhiều doanh nghiệp sẽ gặp khó?

Theo nhiều nhận định, Quyết định này của NHNN chắc chắn cũng sẽ khiến nhiều doanh nghiệp, đặc biệt các “ông lớn” đang có khoản nợ lớn tại các ngân hàng như ngồi trên đống lửa. Hoạt động kinh doanh sẽ càng căng thẳng hơn khi doanh nghiệp không được vay các khoản nợ mới để đáo hạn hoặc kéo dài thời gian cho các khoản nợ cũ.

Thông tư 39 sẽ “làm khó” cho một số doanh nghiệp sắp đến kỳ trả nợ. Trên thực tế, trong lĩnh vực kinh doanh, không phải lúc nào doanh nghiệp (kể cả doanh nghiệp làm ăn tốt) cũng gặp thuận lợi về thị trường, khách hàng, nhà cung cấp hay tình hình kinh tế, môi trường… Do đó, nếu các quy định về tuần hoàn nợ siết chặt quá có thể sẽ khiến doanh nghiệp phải chịu thiệt thòi nhất định, thậm chí bị vuột mất cơ hội phục hồi, tăng trưởng chỉ vì thiếu vốn.

Mặc dù Thông tư của NHNN cấm cho vay đảo nợ nhưng lại mở cho vay tuần hoàn. Tuy vậy, về phía ngân hàng thương mại, nhiều lãnh đạo ngân hàng cho rằng, việc siết vay tuần hoàn, vay quay vòng… của NHNN để đề phòng rủi ro là cần thiết, nhưng cần nới lỏng thêm một chút.

Bởi, các quy định này đều rất chặt chẽ về điều kiện áp dụng, nên có thể vẫn là trở ngại cho các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc cần vay vốn. Ví dụ như, hình thức cho vay tuần hoàn chỉ áp dụng đối với khoản vay ngắn hạn và khách hàng không có phát sinh nợ xấu. Điều này có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp vì không phải doanh nghiệp nào cũng có thể thu hồi vốn ngắn hạn để trả nợ ngân hàng hay cũng có những doanh nghiệp có thời gian “nợ xấu” rất ngắn hoặc các khoản “nợ xấu” thấp, trong khi tình hình kinh doanh của doanh nghiệp vẫn phát triển.

Trước đó, vào hồi cuối năm 2016, tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2016 (VBF 2016), đại diện Kocham đã đưa ra nhiều vấn đề liên quan đến việc cho vay trong hệ thống ngân hàng. Theo ông Han Dong Hee – Chủ tịch Kocham, “Chúng tôi cho rằng, việc cấm cho vay để đảo nợ là nhằm mục đích ngăn chặn hiện tượng gọi là “cướp Peter để trả Paul”. Các doanh nghiệp vay tiền một cách liều lĩnh và mạo hiểm có thể dẫn đến phá sản, ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế, nhưng việc cấm đảo nợ khiến doanh nghiệp gặp khó khăn”.

Do đó ông Han Dong Hee đề xuất, các quy định về đảo nợ nên được áp dụng với đối tượng là ngân hàng Việt Nam. Ngoài ra, đề nghị cho phép sử dụng 50% khoản vay để thanh toán nợ.

Bên cạnh đó, các quy định về đảo nợ không cần thiết áp dụng với ngân hàng nước ngoài vì các ngân hàng này có các công cụ an toàn khi gia hạn khoản vay, trên cơ sở xem xét tổng mức tín dụng của công ty mẹ bên Hàn Quốc và công ty con ở Việt Nam, xem xét các yếu tố như xếp hạng tín dụng, khả năng trả nợ, kế hoạch kinh doanh tại thời điểm đánh giá khoản vay.

Linh Nga

————–

Diễn đàn Doanh nghiệp (Ngân hàng) 20-02-2017:

http://enternews.vn/cam-cho-vay-dao-no-buc-tranh-no-xau-se-thuc-chat-hon.html

(77/1.303)