(DĐDN) – Khởi tố hình sự vụ án tại xã Đồng Tâm xét về lý là hoàn toàn đảm bảo quy định của pháp luật bởi đây chưa phải là khởi tố bị can.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội vừa ra quyết định khởi tố vụ án hình sự tại xã Đồng Tâm để điều tra 2 tội danh “Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật” và “Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản” và việc thượng tôn pháp luật.

Người dân ở thôn Hoành, xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức) đã giữ trái phép 38 người tại nhà văn hoá thôn Hoành, gồm cán bộ huyện Mỹ Đức và chiến sĩ Công an Hà Nội. Ảnh: S.T

Vụ việc có tính chất cực kỳ nghiêm trọng

Đây là vụ việc gây trấn động dư luận diễn ra cách đây 2 tháng khi người dân ở thôn Hoành, xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức) đã giữ 38 người tại nhà văn hoá thôn Hoành, gồm cán bộ huyện Mỹ Đức và chiến sĩ Công an Hà Nội. Sau 7 ngày giam giữ người, sáng 22/4, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã đối thoại với người dân. Người đứng đầu UBND TP Hà Nội đã có bản cam kết 3 điểm, trong đó có việc không truy cứu trách nhiệm hình sự với người dân. Và đây được coi là tình tiết “tháo ngòi nổ” vụ việc.

  Muốn xử lý hình sự người dân trước tiên phải xử lý trách nhiệm của những cá nhân, tổ chức có liên quan một cách công khai, minh bạch và thật nghiêm khắc. 

Tuy nhiên, đứng dưới góc độ đảm bảo tính thượng tôn của pháp luật, đây là vấn đề “tiến thoái lưỡng nan”. Giải quyết ra sao cũng gây tổn hại về mặt thể chế chính trị pháp luật. Ông Nguyễn Đức Chung vốn xuất thân từ ngành công an hiểu rõ mức độ vi phạm pháp luật của những người dân xã Đồng Tâm thực hiện hành vi giam giữ cán bộ, công an. Do đó, việc ông ký vào bản cam kết không truy cứu trách nhiệm hình sự là việc làm không mang tính chất cá nhân và phải được cân nhắc rất kỹ.

Ở Việt Nam cũng không có cơ chế thị trưởng để người đứng đầu thành phố ra quyết định cá nhân như vậy mà phải xin ý kiến tập thể hoặc cấp trên. Đến hôm nay, vụ việc ở Đồng Tâm vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì rõ ràng vấn đề uy tín của lãnh đạo thành phố Hà Nội trước dân sẽ rất nghiêm trọng.

Nhưng nếu không xử lý hình sự vụ việc tại xã Đồng Tâm thì sự nghiêm minh của pháp luật cũng không còn. Bởi vì, đây là hành vi vi phạm pháp luật về mặt hình sự rất nghiêm trọng. Bắt giữ 38 cán bộ, công an kéo dài 7 ngày là hành vi chưa từng có từ năm 1945 đến nay. Nếu nhìn vào mức độ nghiêm trọng của hành vi “bắt giữ người trái phép” chúng ta có thể so sánh vụ việc hai bố con nông dân bắt trộm ở Bến Tre bị khởi tố hình sự mới đây. Sau khi bắt quả tang một tên trộm trong nhà mình vào ban đêm, họ trói tên trộm lại, đánh và treo lên cây, đến sáng thì giao nộp cho công an. Hai bố con bị truy tố về tội “Bắt giữ người trái pháp luật” và trải qua hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, người con bị tuyên mức án 6 tháng cải tạo không giam giữ. Điều đau lòng là trong quá trình bị điều tra và truy tố, xét xử, người cha đã uất ức treo cổ tự vẫn.

Ai chịu trách nhiệm?

Nếu xét về mức độ lỗi của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết đơn thư chậm chạp, thiếu hiệu quả thì vụ việc nào hầu như cũng có thể chỉ ra được. Từ vấn đề trách nhiệm người đứng đầu đến việc chọn đúng người đúng việc, báo chí… cũng nói tới rất nhiều. Tuy nhiên, trên thực tế chưa thấy ai bị xử lý kỷ luật hay cho thôi đảm nhiệm chức vụ. Rõ ràng vụ việc ở Đồng Tâm có phần trách nhiệm rất lớn của cơ quan nhà nước. Nhưng người dân phải chịu trách nhiệm hình sự là điều khó tránh khỏi. Có thể họ sẽ được xem xét với nhiều tình tiết giảm nhẹ như gia đình có công với cách mạng, phạm tội vì bức xúc bởi những sai phạm của người khác… Nhưng như vậy, người dân sẽ rất khó đồng tình với sự thiếu nhất quán của cơ quan công quyền.

Chính vì vậy, muốn xử lý hình sự người dân trước tiên phải xử lý trách nhiệm của những cá nhân, tổ chức có liên quan một cách công khai, minh bạch và thật nghiêm khắc. Cùng với đó, người dân cũng cần phải được giải thích một cách thấu đáo về cam kết của Chủ tịch UBND TP Hà Nội.

LS Trương Thanh Đức – Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC)

Bá Tú

—————-

Diễn đàn Doanh nghiệp (Pháp luật) 16-6-2017:

http://enternews.vn/khoi-to-vu-viec-tai-xa-dong-tam-dat-ly-can-them-thau-tinh-112514.html

 (919/919)