(TCT) – Để phục vụ chức năng quản lý nhà nước, Bộ Tài chính kiến nghị giao cho cơ quan thuế chức năng điều tra hành vi gian lận, trốn thuế. Trước đề xuất này, trao đổi với phóng viên Tạp chí Thuế nhiều chuyên gia, luật sư cho rằng đây là biện pháp cần thiết nhằm chống thất thu NSNN.
Giải thích cho đề xuất bổ sung chức năng điều tra cho cơ quan thuế, tại dự thảo tờ trình Chính phủ về đề nghị xây dựng Luật Quản lý thuế sửa đổi, Bộ Tài chính nêu rõ, về bản chất điều tra thuế là việc cơ quan thuế thực hiện quyền tố tụng trong trường hợp người nộp thuế cố tình trốn tránh nghĩa vụ với NSNN. Phạm vi điều tra là các hồ sơ nghi vấn trốn thuế có tính chất liên hoàn, thông đồng, bao gồm cả tham nhũng. Khi ấy, thẩm quyền điều tra của cơ quan thuế được khám xét mà không phải báo trước cho người nộp thuế và được hỏi xét, lấy lời khai của đối tượng liên quan. Về phía người nộp thuế, được sử dụng luật sư hoặc người đại diện trong quá trình điều tra. Dự thảo dẫn đánh giá của chuyên gia cơ quan thuế Nhật Bản cho rằng, các mối quan hệ chứng cứ trong tội phạm thuế rất khác với tội phạm thông thường. Do đó, cần có kinh nghiệm và kiến thức đặc biệt để thu thập chứng cứ và đánh giá đúng bản chất của các chứng cứ. Mục đích điều tra thuế là khởi tố các đối tượng cố tình trốn thuế. Cán bộ điều tra thuế có quyền chất vấn, kiểm tra, thu giữ, đối với điều tra tự nguyện. Trường hợp điều tra bắt buộc, có quyền khám xét, tịch biên các sổ sách giấy tờ có liên quan để bảo vệ chứng cứ ban đầu và phối hợp với cơ quan công an, viện kiểm sát khởi tố hình sự, nhờ đó đã có tác dụng răn đe các hình vi vi phạm.
Theo Bộ Tài chính, nhiều nước đã giao chức năng điều tra cho cơ quan quản lý thuế như điều tra tố tụng hình sự. Theo đó, khi có dấu hiệu tội phạm đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, cơ quan thuế căn cứ vào kết quả điều tra để áp dụng các biện pháp truy thu tối đa số thuế đã gian lận, đồng thời chuyển hồ sơ cho cơ quan chức năng để điều tra theo quy định của pháp luật. Hiện thế giới có trên 80 quốc gia, trong đó có nhiều nước ASEAN đã thành lập bộ phận điều tra thuế. Thậm chí ở Mỹ, Nga còn thành lập tổ chức lực lượng cảnh sát thuế, toà án thuế, trong khi tại Việt Nam cơ quan thuế lại chưa được giao chức năng điều tra. Hơn nữa, theo quy định của Luật Quản lý thuế, cơ quan quản lý thuế bao gồm cả thuế và hải quan. Trong khi, cơ quan hải quan đã được giao chức năng thực hiện công tác điều tra phục vụ quản lý nhà nước thì cơ quan thuế chưa được giao chức năng này. Mặt khác trên thực tế, khi số tiền thuế trốn lậu quá lớn, thì Viện Kiểm sát có thể khởi tố mà không cần đề nghị của cơ quan thuế. Nhưng cần lưu ý, thuế là lĩnh vực chuyên ngành riêng biệt, việc tính toán đòi hỏi nghiệp vụ chuyên môn sâu. Vì vậy, việc khởi tố trực tiếp của Viện Kiểm sát mà không có ý kiến của cơ quan thuế sẽ rất bất lợi.
Do đó, dự thảo đề xuất bổ sung thẩm quyền của cơ quan thuế được yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan cung cấp thông tin, tài liệu để phục vụ việc thanh tra, điều tra, xác minh hành vi vi phạm. Được yêu cầu người nộp thuế cung cấp hồ sơ, chứng từ để kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật thuế.
Bình luận về đề xuất này, PGS, TS Lê Xuân Trường – Học viện Tài chính cho rằng, việc giao quyền điều tra cho cơ quan thuế là đòi hỏi từ thực tiễn, nhằm giúp nâng cao hiệu quả chống trốn và gian lận thuế. Thực tế thời gian qua, việc tổ chức thực hiện công tác thanh, kiểm tra, mặc dù đã mang lại nhiều điểm nhấn, nhưng vẫn chưa như mong muốn, vì cơ quan thuế không có thẩm quyền điều tra. Việc chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng khác để điều tra cần những thủ tục hành chính và có độ trễ nhất định về thời gian nên bỏ lỡ mất thời điểm để thu thập chứng cứ, xác định hành vi cố tình trốn thuế, gian lận thuế.
Đồng tình với quan điểm này, theo luật sư Trương Thanh Đức- Giám đốc Công ty Luật ANVI đề nghị, cần phải thành lập lực lượng chuyên trách điều tra thuế như các nước, nhằm đảm bảo tính tuân thủ pháp luật thuế.
Thuý Nga
—————–
Tạo chí Thuế (Diễn đàn nghiệp vụ) 27-11-2017:
http://tapchithue.com.vn/dien-dan-nghiep-vu/159-dien-dan-nghiep-vu/12571.html
(45/901)