(TBTC) – Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố có nhiều nội dung thu hút sự chú ý của dư luận.

Trong đó đặc biệt là nội dung quy định:  Nhà nước độc quyền huy động vàng và kinh doanh vàng tài khoản.

Huy động, kinh doanh vàng tài khoản từng gây nhiều hệ lụy

Hiện tại, mặc dù Luật Đầu tư đã quy định kinh doanh vàng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhưng Nghị định 24 chưa có quy định cụ thể các hoạt động kinh doanh vàng khác, bao gồm huy động vàng từ tổ chức, cá nhân và kinh doanh vàng tài khoản. Tại dự thảo sửa đổi Nghị định 24, NHNN đề xuất quy định Nhà nước độc quyền đối với hoạt động huy động vàng từ tổ chức, cá nhân và kinh doanh vàng trên tài khoản để đảm bảo không tổ chức, cá nhân nào được thực hiện các hoạt động này.

Lý giải về đề xuất này, NHNN cho rằng huy động vàng từ tổ chức, cá nhân và kinh doanh vàng trên tài khoản là các  hoạt động tiềm ẩn rủi ro đối với các chủ thể tham gia, gây lãng phí nguồn lực kinh tế, tác động tiêu cực đến mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ, ổn định kinh tế vĩ mô. Đối với hoạt động vay vàng, trước đây, hoạt động huy động – cho vay vốn bằng vàng đã gây ra nhiều hệ lụy ảnh hưởng đến thanh khoản của hệ thống ngân hàng; làm gia tăng tình trạng “vàng hóa”, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, gây bất ổn kinh tế. Ngoài ra, việc vay vàng của dân để bán vàng lấy tiền mua vàng nguyên liệu sản xuất sẽ gây rủi ro biến động giá vàng cho doanh nghiệp (DN). Còn nếu dùng vàng của dân để làm nguyên liệu sản xuất vàng trang sức, DN phải đối mặt với rủi ro thanh khoản vàng khi dân đến rút vàng mà chưa bán được vàng trang sức để mua vàng trả lại dân.

Đối với hoạt động kinh doanh vàng tài khoản, trong giai đoạn 2007 – 2009, một số sàn giao dịch vàng trong nước xuất hiện và hoạt động dưới hình thức tự phát. Các giao dịch quy mô lớn trên sàn vàng ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô, làm giảm hiệu quả của các chính sách kinh tế, đặc biệt là chính sách tiền tệ, tiềm ẩn rủi ro thị trường vàng bị lũng đoạn bởi các nhà đầu tư có tiềm lực lớn với các cơn sóng vàng ảo. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo (Thông báo 369/TB-VPCP) yêu cầu các sàn vàng phải chấm dứt hoạt động.

Những hệ quả trên cho thấy, cần có quy định chặt chẽ đối với các hoạt động này. Mặt khác, Nghị định 24 quy định các hoạt động kinh doanh vàng khác là hoạt động kinh doanh thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh. Tổ chức, cá nhân chỉ được thực hiện các hoạt động kinh doanh vàng khác sau khi được Thủ tướng Chính phủ cho phép và được NHNN cấp giấy phép. Tuy nhiên, theo Luật Đầu tư thì quy định này không còn phù hợp.

Không nên “vừa đá bóng, vừa thổi còi”

Bình luận về nội dung này, chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu ủng hộ chủ trương NHNN quản lý hoạt động kinh doanh vàng tài khoản cho đến khi thị trường này đi vào hoạt động ổn định, bền vững. Từ việc này, NHNN sẽ đạt được nhiều mục đích khác khi vừa thực hiện vai trò quản lý, vừa điều hành, lại vừa là người chơi. Đặc biệt, NHNN sẽ giải quyết được ngay bài toán về việc huy động được vàng trong dân. Tuy nhiên, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, sau đó NHNN nên trả lại cho thị trường, để cho các thành phần kinh doanh vàng có đủ điều kiện, uy tín, đủ khả năng tài chính cùng tham gia, không nên kéo dài tình trạng “NHNN vừa quản lý lại vừa kinh doanh, dễ dẫn đến xung đột lợi ích”.

Tuy nhiên, bàn về khía cạnh khả thi, luật sư Trương Thanh Đức (Giám đốc Công ty Luật ANVI) cho rằng, quy định như dự thảo chưa rõ ràng và khó triển khai. Theo luật sư Trương Thanh Đức, không nên đưa ra khái niệm Nhà nước độc quyền kinh doanh mà nên quy định theo hướng kinh doanh có điều kiện một cách chặt chẽ. Chức năng, nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước ở đây là quản lý, điều hành thị trường thay vì trực tiếp đứng ra kinh doanh. Ở đây, Nhà nước nếu muốn độc quyền có thể quy định giao cho một đầu mối thực hiện, trên cơ sở có căn cứ cụ thể, đánh giá tác động rõ ràng, nhằm mục tiêu thực hiện chính sách tiền tệ, giải pháp điều hành của NHNN thay vì lợi nhuận. “Nếu quy định như dự thảo thì rất khó thực hiện”, luật sư Trương Thanh Đức khẳng định.

Cùng nêu quan điểm về vấn đề này, TS Cấn Văn Lực (Giám đốc Trường Đào tạo BIDV) cho rằng, phải phân biệt rõ giữa độc quyền quản lý nhà nước về thị trường vàng và kinh doanh vàng. Theo đó, NHNN có thể cân nhắc thêm về việc “có nhất thiết trực tiếp kinh doanh mua bán vàng hay nên ủy quyền cho một số DN đủ điều kiện”. TS Cấn Văn Lực cho rằng, dự thảo nên quy định cụ thể liên quan đến nội dung độc quyền hay không, độc quyền như thế nào, cả về quản lý thị trường vàng cũng như quản lý chất lượng vàng. Chuyên gia tài chính ngân hàng này cũng cho rằng phải tính toán, phân tích kỹ lưỡng để đưa ra phương án phù hợp nhất vì thời điểm hiện nay còn chưa rõ phương án trực tiếp hay ủy quyền khả thi hơn, hiệu quả hơn..

H.Y

—————–

Thời báo Tài chính (Kinh doanh) 11-12-2017:

http://thoibaotaichinhvietnam.vn/pages/kinh-doanh/2017-12-11/doc-quyen-kinh-doanh-vang-tai-khoan-nha-nuoc-quan-ly-hay-kinh-doanh-51403.aspx

(164/1.151)