(TBKTSG) – Hiện nay vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau liên quan tới việc quản lý đồng tiền điện tử bitcoin. Vừa qua Chính phủ đã hối thúc các bộ ngành liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm quản lý tiền điện tử này.
Nhật Bản là một trong số ít những nền kinh tế trên thế giới đã chấp nhận đồng tiền ảo bitcoin. Ảnh minh họa: Japan Times
Sau bài viết về việc các nhà đầu tư bitcoin tìm cách lách quy định mới về bitcoin, TBKTSG Online đã nhận được phản hồi của độc giả Nguyễn Thùy Dương về ý kiến của một vị chuyên gia: “nếu chúng ta dùng bitcoin để thanh toán thì ta không phải là tội phạm mà chỉ tổ chức tín dụng chấp nhận thanh toán bitcoin mới có tội”.
Theo độc giả Nguyễn Thùy Dương, nếu dùng bitcoin để thanh toán thì dường như đây chính là hành vi “sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp” được quy định tại Nghị định 96 và Bộ luật Hình sự.
Bên cạnh đó, độc giả Thuỳ Dương còn tranh luận quan điểm cho rằng việc trao đổi bitcoin để lấy tài sản khác là hợp pháp nhưng thanh toán lại là bất hợp pháp. Tuy nhiên theo Bộ luật Dân sự 2015, trong hợp đồng trao đổi tài sản, “mỗi bên đều được coi là người bán đối với tài sản giao cho bên kia và là người mua đối với tài sản nhận về” (khoản 4 Điều 445).
“Do đó, hợp đồng trao đổi bitcoin cũng có thể bị coi như hợp đồng mua bán bitcoin. Vấn đề mấu chốt là phải trả lời được câu hỏi: Hợp đồng mua bán bitcoin có hiệu lực hay không? Nếu các bên có tranh chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán bitcoin thì liệu tòa án có giải quyết hay không?”, độc giả của TBKTSG Online đặt câu hỏi.
Phản hồi ý kiến nói trên, luật sư Trương Thanh Đức, Trọng tài viên VIAC kiêm Giám đốc Công ty Luật ANVI, cho biết khoản 1, Điều 206 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: Người nào trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mà cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây, trong đó có hoạt động phát hành, cung ứng, sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp, gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
Như vậy, theo luật sư Đức, nếu dùng tiền ảo làm phương tiện thanh toán thì sai, trước hay sau ngày 1-1-2018 thì vẫn sai và vẫn bị xử phạt hành chính. Nhưng từ năm 2018 trở đi, nếu dùng làm phương tiện thanh toán trong hoạt động của các tổ chức tín dụng thì mới phạm tội hình sự như trên.
Về ranh giới giữa thanh toán và trao đổi, theo luật sư Đức, các hoạt động khác như đào, mua bán, trao đổi, tặng, cho… bitcoin là không sai, không vi phạm pháp luật. Hợp đồng trao đổi là giống như mua bitcoin nên cũng không sai. Việc này cũng không có quan hệ thanh toán, trừ thanh toán phần chênh lệch bằng bitcoin thì mới vi phạm hành chính.
Ở một góc nhìn khác, ông Bùi Quang Tín, giảng viên Khoa Quản trị Kinh doanh – trường Đại học Ngân hàng TPHCM, cũng là thành viên Đoàn Luật sư TPHCM, cho hay điều 206 của Luật Hình sự sửa đổi năm 2017 có đối tượng điều chỉnh rộng hơn, không chỉ giới hạn là các tổ chức tín dụng như điều 206 của Luật Hình sự 2015 mà còn bao gồm các hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng. Do đó, điểm h, khoản 1, điều 206 Luật Hình sự sửa đổi 2017 liên quan tới các chủ thể khác, trong đó có cá nhân trong hoạt động của ngân hàng, tổ chức tín dụng và doanh nghiệp khác.
“Cần lưu ý là hành vi sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp, nếu gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu tới 300 triệu thì mới xử lý hình sự, còn nếu không gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại dưới 100 triệu thì chỉ xử phạt hành chính thôi”, ông Tín nói.
Về hoạt động thanh toán hay trao đổi bitcoin để lấy hàng hoá, theo ông Tín, đều vi phạm quy định tại điểm h, khoản 1, điều 206 ở trên. Ví dụ, anh A dùng bitcoin để đổi lấy ô tô của chị B, tức anh A thực hiện cung ứng cho chị B. Anh A đang cung (bitcoin) và chị B thì ứng (ô tô). Như vậy, các chủ thể trong hoạt động cung ứng, gồm cả người mua và người bán, kể cả môi giới thì đều vi phạm quy định trong điểm h, khoản 1, Điều 206 của Bộ Luật mới.
Thực tế đây là một vấn đề mới và còn nhiều quan điểm khác nhau về biện pháp quản lý. Ngày 5-1 vừa qua, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó thủ tướng Vương Đình Huệ giao các bộ, ngành của Chính phủ nhanh chóng rà soát, đề xuất phương án quản lý kinh tế trên một số lĩnh vực ngay trong tháng 1-2018. Trong đó, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước khẩn trương nghiên cứu, đề xuất việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để quản lý tiền điện tử như bitcoin tại Việt Nam theo chỉ đạo tại quyết định số 1255/QĐ-TTG ngày 21-8-2017.
Mời bạn đọc quan tâm đến tiền ảo tiếp tục chia sẻ ý kiến về vấn đề nêu trên.
Thùy Dung
—————-
Thời báo Kinh tế Sài Gòn (Tiền tệ) 09-01-2018:
http://www.thesaigontimes.vn/267506/Tranh-luan-ve-phap-ly-lien-quan-toi-bitcoin.html
(251/1.030)