(ĐV) – Kinh tế ngầm làm rối loạn gây thiệt hại cho các thành phần kinh doanh hợp pháp, làm hư hỏng, tha hóa cán bộ…

Kinh tế ngầm đáng sợ…

LS Trương Thanh Đức cho hay, quy mô hoạt động của kinh tế ngầm tại Việt Nam hiện nay có thể thuộc diện cao hàng đầu thế giới. Do nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển đổi sang kinh tế thị trường, mọi nguyên tắc còn chưa minh bạch, rõ ràng, đây là điều kiện để kinh tế ngầm hoạt động.

Đặc biệt, tình trạng tiêu tiền mặt vô tội vạ tại, một cá nhân có thể tiêu hàng tỷ, hàng nhiều tỷ một lúc cũng không hề vướng phải bất kỳ một sự kiểm soát nào. Chính việc buông lỏng quản lý là môi trường thuận lợi cho các hoạt động phi pháp phát triển.

Theo ông Đức, kinh tế ngầm hay sự tồn tại của những môi trường nuôi dưỡng thành phần này phát triển sẽ là mối nguy hại rất lớn cho nền kinh tế cũng như làm méo mó sự phát triển chung của toàn xã hội.

Đặc biệt, trong công tác xây dựng các chính sách điều hành quản lý, điển hình là chính sách thuế.

“Tôi lấy ví dụ như cơ chế quản lý thuế hiện nay. Chúng ta đang thực hiện theo cơ chế khoán theo mớ, thu một loạt các loại thuế khác nhau theo tỷ lệ là bao nhiêu phần trăm doanh thu của doanh nghiệp, trong khi, lao động, thu nhập, lương thưởng… đều không quản lý được. Rất nhiều điểm mờ trong quản lý không được làm rõ. Tôi lấy ví dụ, một hộ gia đình kinh doanh, họ có thể tách ra thành nhiều công ty, mỗi công ty là một người đứng tên khác, sản xuất một sản phẩm khác… hiện nay có tới cả mấy triệu hộ kinh doanh theo hình thức này, nếu không quản lý sẽ rất nguy hiểm”, ông Đức nêu.

Đấy là mới nói tới ảnh hưởng của kinh tế ngầm đối với các hoạt động trong nước, còn mối liên hệ giữa các hoạt động kinh tế ngầm với các giao dịch quốc tế cũng đang rất phức tạp.

Đặc biệt là các cửa giao dịch để chuyển tiền ra nước ngoài mua bất động sản, các hoạt động rửa tiền, tham nhũng, tẩu tán tài sản… Như vậy, cũng rất khó có thể kiểm soát, điều này cũng đồng nghĩa với việc khó có thể đẩy lùi được tham nhũng. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến Việt Nam mỗi năm bị mất nhiều tỷ USD bị chuyển ra nước ngoài bất hợp pháp mà không thể quản lý được.

Theo LS Trương Thanh Đức, cơ chế duy nhất để kiểm soát kinh tế ngầm, buộc kinh tế ngầm phải “nổi” lên chính là sự minh bạch, công khai của nền kinh tế. Khi một nền kinh tế đảm bảo được công bằng, hiệu quả, mọi cơ chế công khai, minh bạch sẽ là nhân tố kéo dần những thành phần kinh tế ngầm ra dần ánh sáng. Vấn đề là có đủ bản lĩnh, đủ dũng cảm để đối diện, để thay đổi hay không?

Ngược lại, sự tồn tại phức tạp của kinh tế ngầm sẽ làm méo mó, lệch lạc, làm dối loạn gây thiệt hại cho các thành phần kinh doanh hợp pháp, gây thất thoát, thất thu cho ngân sách, làm tha hóa, hư hỏng những cán bộ quản lý. Từ chỗ làm biến chất cán bộ quản lý, nó còn tác động, thao túng làm thay đổi các cơ chế, chính sách điều hành theo hướng bất lợi cho nền kinh tế thị trường, đến lúc đó thì hậu quả thật khó có thể cân đong đo đếm cho được.

Kinh tế hộ gia đình phải quản thế nào?

Để nhận diện đặc điểm của kinh tế ngầm, LS Trương Thanh Đức cho biết, trong nền kinh tế được chia làm hai thành phần, một là thành phần kinh tế chính thức, bao gồm các loại hình kinh tế tư nhân, các doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh… Loại hình này đang trong diện phải thống kê theo quy định.

Thành phần thứ hai, gọi là kinh tế ngầm, là những thành phần kinh tế chưa được thừa nhận chính thức. Bao gồm tất cả những hoạt động phi pháp như mua bán, trao đổi, chuyển nhượng tiền, tài sản trái phép, kể cả các hoạt động rửa tiền, trộm cắp, tham nhũng… những hoạt động này từ trước tới nay chưa thể thống kê được. Kinh tế ngầm thì không phải là kinh tế nổi, đã không nổi sẽ không dễ để nhìn thấy. Khi không có gì cụ thể, chi tiết rất khó để ước lượng, thống kê được.

Tuy nhiên, có một dạng thành phần kinh tế khác, rất quan trọng nhưng lại chưa được nhận diện rõ ràng, cũng chưa từng được các nhà quản lý nhắc tới, đó chính là thành phần hộ kinh doanh. Loại hình này hiện đang có quy mô không hề nhỏ, chiếm tới mấy chục phần trăm trong toàn cơ cấu của nền kinh tế. Đáng tiếc, thành phần này lại đang nằm ngoài các quy tắc quản lý chung, đặc biệt không tuân theo chuẩn mực kiểm soát nào cụ thể, ví dụ như luật doanh nghiệp.

Trước đây, loại hình này được tồn tại dưới dạng lai ghép giữa doanh nghiệp tư nhân với hộ gia đình. Từ khi có luật doanh nghiệp, loại hình này được khuyến khích phát triển mạnh mẽ, gần như không có giới hạn nào đối với loại hình này. Cho tới bây giờ, mô hình kinh doanh hộ gia đình vẫn đang được khuyến khích và phát triển rất nhanh, rất mạnh mẽ.

“Theo tôi, đây là sơ hở nghiêm trọng. Chính từ kẽ hở này mà các hoạt động phạm pháp, trốn thuế ngày càng diễn ra phức tạp hơn. Tình trạng trốn thuế, vi phạm ở loại hình kinh doanh này đang chiếm tỷ lệ cao nhất, trong khi cơ quan chức năng lại tỏ rõ sự bất lực, không thể kiểm soát được. Điển hình là trường hợp của Khaisilk, một hộ kinh doanh có thể trốn thuế cả tỷ đồng, thậm chí hàng nghìn tỷ mà không phát hiện được.

Tôi cho rằng, tới đây, muốn thống kê được kinh tế ngầm thì cũng cần phải liệt thành phần kinh doanh hộ gia đình vào diện quản lý theo đúng quy định của luật doanh nghiệp. Khi bị quản lý theo luật này, mọi hoạt động giao dịch, mua bán, làm ăn của những hộ kinh doanh cũng phải tuân theo đúng quy định của pháp luật”, ông Đức nói.

Hoài An

—————-

Đất Việt (Tài chính) 12-01-2018:

http://baodatviet.vn/kinh-te/tai-chinh/viet-nam-thong-ke-kinh-te-ngam-can-dung-cam-ban-linh-3350736/

(1.175/1.175)