(ANVI) – Tính mạng, sức khỏe, phẩm giá của con người là vô giá, nhưng cứ xâm phạm thì xin mời trả giá, gồm cả giá trị bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần cho nạn nhân lẫn thân thích.
Mức bồi thường đương nhiên do các bên thoả thuận, nhưng nếu mâu thuẫn thì luật chốt chặn mức trần. Lần lượt 3 loại thiệt hại về mạng sống; sức khỏe; danh dự, nhân phẩm, uy tín theo Bộ luật Dân sự 2005 được áp mức tối đa là 60 – 30 – 10 tháng lương tối thiểu. Thay đổi trong Bộ luật 2015, tại các điều 590 – 592, tương ứng lên 100 – 50 – 10 tháng lương. Rồi việc bị xâm phạm mồ mả người chết trước đây không được bồi thường về tinh thần, thì nay cũng được hưởng bằng mức xâm phạm phẩm giá người sống.
Mức bồi thường cứ tưởng rằng tăng, nhưng kết cục lại bị tụt đi trông thấy. Cụ thể, tính theo luật cũ tương ứng với 144 –72 – 24 triệu, trong khi theo luật mới thì lại chỉ còn 121 – 60,5 – 12,1 triệu. Tự dưng tài sản vô giá bị hạ quá đột ngột, bớt từ 1/4 đến gần như 1 nửa.
Căn nguyên mấu chốt là ở chỗ, trước đây tính theo tháng lương tối thiểu (hiện từ 2,4 – 3,5 triệu/tháng) theo quy định của Bộ luật Lao động, nay quay ngoắt thành tháng lương cơ sở (hiện 1,21 triệu/tháng)[1] theo Luật Bảo hiểm xã hội. Bản Dự thảo Bộ luật lấy ý kiến nhân dân vào 01-2015 vẫn tính theo “lương tối thiểu”. Ngày xưa, lương cơ sở bằng lương tối thiểu, còn bây giờ chỉ bằng 1/3 – 1/2. Tất nhiên, thực tế lâu nay, đang cò quay mấy khái niệm này. Vô giá mà thế thì bèo bọt quá!
Ngày 07-9-2016
[1] Lương cơ sở giai đoạn 2020 – 2021 là 1.49 triệu đồng.