(ĐTCK) – Pháp luật Việt Nam khác với nhiều nước trên thế giới ở chỗ, chỉ có tội hình sự cho cá nhân, không có tội hình sự cho pháp nhân.

Lần đầu tiên trên TTCK Việt Nam, một nhân viên môi giới (LêVăn Truyền, 27 tuổi, tại CTCK Sacombank – SBS) đã bị khởi tố vì hành vi thao túng giá chứng khoán. Sự việc vẫn chưa đi đến hồi kết, nhưng trong dư luận, câu chuyện này được nhìn nhận theo nhiều góc độ khác nhau.

Thăm dò của ĐTCK về phản ứng của các nhân sự đang hành nghềmôi giới đối với vụ việc trên, đa số ý kiến cho rằng, rất có thể đó là một dạngtai nạn nghề nghiệp mà hầu như môi giới nào cũng có thể mắc phải.

Pháp luật ViệtNam chỉ cho mỗi nhà đầu tư được mở 1 tài khoản, nhưng trong thực tế, một nhà đầutư cỡ trung (dưới 1 tỷ đồng) cũng thường mượn tên, mở ít nhất 2 tài khoản. Ngườimôi giới, vì thế, ai chẳng dính việc quản lý những tài khoản khác nhau của cùngmột chủ sở hữu.

TTCK đã từng trải qua nhiều giai đoạn giao dịch bất thường,dư luận từng công khai lên tiếng về nghi vấn làm giá AAA, PVA, BMC,…và yêucầu cơ quan chức năng làm rõ, nhưng sau đó, mọi việc cứ âm thầm trôi qua. Tuynhiên, lần này, điều không may cho môi giới Truyền là một trong những kháchhàng phải chăm sóc – ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch CTCP Dược Viễn Đông – đã bị khởitố vì tội làm giá, nên trách nhiệm liên đới đã dội xuống nhân viên này, với lýdo đã hỗ trợ ông Dũng thực hiện các giao dịch chéo, chuyển tiền trong nội bộcác tài khoản liên quan.

Một số người đặt câu hỏi, môi giới Truyền, bản chất chỉ làngười làm thuê (và như lời Chủ tịch SBS thì Công ty không phát hiện thấy lợiích cá nhân của Truyền ở đây), khi anh này bị khởi tố, trách nhiệm của Công tylà ở đâu?

Chủ tịch SBS cho rằng, nhân viên môi giới bị khởi tố là vụ việc mangtính cá nhân. Câu trả lời trên rõ ràng đã làm phật ý những người hành nghề môigiới, nhưng lại được hậu thuẫn bằng một thực tế: pháp luật Việt Nam khác vớinhiều nước trên thế giới ở chỗ, chỉ có tội hình sự cho cá nhân, không có tội hình sự cho pháp nhân!

Theo thống kê chưa đầy đủ, trên TTCK Việt Nam có khoảng3.000 người làm môi giới, trong đó có khoảng 60-70% là có chứng chỉ hành nghề.Trước áp lực cạnh tranh, áp lực giữ khách, việc hỗ trợ 1 nhà đầu tư mở nhiềutài khoản để phối hợp giao dịch chỉ là việc rất nhỏ với người hành nghề. Cònnhiều việc khác họ đã và đang làm (hoặc phải làm) như hỗ trợ khách hàng vay mượnchứng khoán, bán khống, mua khống.…

Thậm chí, trong bối cảnh nhà đầu tư cạn kiệtnguồn tiền và phải chịu áp lực siết nợ rất lớn từ CTCK, môi giới còn hỗ trợ tìmkiếm hoặc trực tiếp cung cấp nguồn tín dụng đen cho khách hàng, với lãi suất cả100%, cũng không phải là chuyện hiếm trên TTCK Việt Nam.

Trở lại với câu chuyện môi giới bị khởi tố. Nếu đúng là lỗi nghề nghiệp thì môi giới Truyền đã phải chịu cái giá đắt. Nhưng điều đáng nói, như lời luật sư Trương Thanh Đức, là ranh giới giữa lỗi hành chính và tội hình sự hiện vô cùng mong manh, đặc biệt trong 3 nhóm hành vi gồm “Cố ý thôngtin sai lệch hoặc che dấu sự thật”; “Sử dụng thông tin nội bộ để muabán chứng khoán” và “Thao túng giá chứng khoán”.

Sự mong manhnày là ở chỗ, Bộ luật Hình sự chỉ quy định khung như vậy. Người hành nghề (và cả nhà đầu tư) rất khó lường khi nào mắc lỗi hành chính, khi nào phạm tội hình sự, khi mà các dấu hiệu vi phạm đối với 2 loại này gần như trùng khít với nhau.

10 năm qua, TTCK lớn mạnh vượt trội về quy mô, nhưng tronglòng nó phát sinh nhiều vấn đề phức tạp. Sự thiếu hoàn chỉnh của khung pháp lýđã và đang khiến ranh giới đúng sai của người hành nghề và cả nhà đầu tư mongmanh theo ranh giới luận tội của các cơ quan chức năng.

Phạm Oanh

——————————————-

Đầu tư Chứng khoán 01-6-2011:

http://tinnhanhchungkhoan.vn/RC/print.xhtml?id=CGCEFI