2.051. Thờ ơ hợp đồng, hiện hữu rủi ro

>>> ANVI ra mắt sách mới TRÁCH NHIỆM CỦA NGƯỜI QUẢN LÝ CÔNG TY <<<

2.051. Thờ ơ hợp đồng, hiện hữu rủi ro

09:33, 22/11/2018

(TBKD) – Cùng với sự phát triển kinh tế, số lượng các hợp đồng xác lập tăng lên nhanh chóng, các tranh chấp phát sinh liên quan đến hợp đồng kinh doanh thương mại cũng không ngừng tăng theo. Thực tiễn cho thấy có tình trạng nhiều chủ doanh nghiệp quan tâm không đầy đủ tới việc áp dụng pháp luật hợp đồng, dẫn đến việc nhận diện rủi ro hợp đồng không hiệu quả.

Tại tọa đàm thực tiễn áp dụng pháp luật về hợp đồng và giải quyết tranh chấp bằng phương thức hòa giải, trọng tài ngày 21/11, luật sư Bùi Văn Thành, Trưởng Văn phòng Luật sư Mặt Trời Mới, đã chỉ ra nhiều rủi ro khi ký kết các hợp đồng.

Doanh nghiệp Việt lơ mơ

Theo ông Thành, việc xác định một doanh nghiệp (DN) nước ngoài có phải là pháp nhân hay không và pháp nhân đó có đủ điều kiện xác lập hợp đồng là không dễ dàng, nhất là pháp nhân đó là công ty offshore (công ty được đăng ký ở những “thiên đường thuế”).

Những công ty này không có tài sản độc lập, không có báo cáo tài chính, không có kiểm toán, không có kê khai thuế theo pháp luật nước sở tại… Đây là rủi ro hiện hữu, sẽ ngày càng nhiều hơn khi có rất nhiều cá nhân và tổ chức nước ngoài ưa thích lựa chọn công ty offshore đến Việt Nam đầu tư và thực hiện các hoạt động kinh doanh thương mại với DN Việt. Điều này gây khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp.

Đa số doanh nghiệp Việt không thể nhận diện rủi ro trong hợp đồng

Thực tế đã từng xảy ra trường hợp Cục Thi hành án dân sự Hà Nội không thi hành được yêu cầu thi hành phán quyết trọng tài của Hội đồng Trọng tài – Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) vì xác định chưa có điều kiện thi hành án do kết quả ủy thác tư pháp tại Nhật Bản không xác minh được địa chỉ của bên bị thi hành.

Do vậy, DN trước khi xác lập hợp đồng cần quan tâm tìm hiểu, biết rõ về chủ thể tham gia ký kết, nhất là đối với chủ thể là pháp nhân nước ngoài, chủ thể hành nghề trong lĩnh vực kinh doanh có điều kiện.

Cùng với đó, thời gian gần đây, nhiều DN Việt Nam khi làm ăn với DN nước ngoài chưa thẩm tra năng lực của đối tác hoặc thiếu kinh nghiệm xem kỹ lưỡng các điều khoản trong hợp đồng, dẫn đến nhiều vụ kiện, tranh chấp xảy ra.

Theo thống kê của VIAC, đến nay Trung tâm đã tiếp nhận hơn 1.500 vụ kiện, trong đó hơn 50% số vụ liên quan đến hợp đồng xuất nhập khẩu hàng hóa.

Vừa qua, Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Maroc phát đi khuyến cáo tới các DN xuất khẩu không giao dịch với một công ty ở Maroc có tên Ste Top Arabic Sarl A.U.

Nguyên do là công ty này thường trực tiếp liên hệ hoặc qua trung gian để tìm kiếm DN xuất khẩu các nước trong đó có DN Việt Nam để giao dịch các mặt hàng chủ yếu là hoa quả đóng hộp, hạt điều, cà phê, hạt tiêu.

Sau khi ký kết hợp đồng với phương thức thanh toán đổi chứng từ và bên bán đã gửi hàng theo cam kết, công ty này không lấy hàng, bỏ mặc hàng lưu kho với mức phí hàng ngày tại Maroc rất cao nhằm mục đích ép giá, gây thiệt hại và đẩy DN xuất khẩu vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan.

Trước đó, phải kể tới vụ công ty Mía đường Tây Ninh ký hợp đồng với đối tác Trung Quốc. Khi ký kết hợp đồng, DN này đã không tìm hiểu kỹ thông tin của đối tác, giao dịch thông qua một đại diện ủy quyền của đối tác Trung Quốc tại Việt Nam. Đến khi đối tác Trung Quốc nợ DN một số tiền trên 50 tỷ đồng, dẫn đến kiện tranh chấp.

Khi tranh chấp xảy ra, DN Việt Nam mới nghĩ đến việc xác minh lý lịch và năng lực của công ty Trung Quốc, tá hỏa phát hiện công ty này… không tồn tại. Hậu quả là người đứng đầu Mía đường Tây Ninh phải chịu trách nhiệm hình sự.

Thiếu kỹ năng giải quyết tranh chấp

Luật sư Phạm Liêm Chính, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính và Cộng sự, đánh giá quan hệ thương mại và đầu tư của Việt Nam với các đối tác nước ngoài ngày càng được phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.

Song song với quá trình phát triển đó, các vấn đề pháp lý nảy sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng giữa các DN Việt Nam với đối tác nước ngoài cũng ngày càng nhiều lên và đa dạng về loại hình. Trong đó phải kể tới việc giao hàng không đúng chất lượng quy định như vụ DN Mỹ bán giấy phế liệu không dùng được cho DN Việt Nam…

Luật sư Chính chia sẻ, nhiều DN Việt Nam không có bộ phận cán bộ pháp chế chuyên hỗ trợ tư vấn cho DN trước khi ký kết các hợp đồng thương mại. Một số DN có bộ phận pháp chế nhưng nhiều khi những ý kiến đó lại ít được thực hiện, dẫn tới thời gian vừa qua có tình trạng một số DN bị lừa mà không thể kiện do điều kiện trong hợp đồng sơ hở.

Cùng với đó còn có nguyên nhân là do bất cập trong thực tiễn khi thi hành pháp luật về hợp đồng. Theo luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc công ty Luật ANVI, DN ký hợp đồng có thể thực hiện trong nhiều năm, đối mặt với rủi ro biến động lớn về lạm phát VND, nên muốn quy đổi hoặc tham chiếu tỷ giá USD để bảo đảm dễ dàng và hợp lý khi điều chỉnh giá cả.

Tuy nhiên, mọi hành vi giao dịch, thanh toán, niêm yết, quảng cáo, báo giá, định giá, ghi giá… khác trong hợp đồng không được thực hiện bằng ngoại hối theo quy định tại Điều 22 về quy định hạn chế sử dụng ngoại hối, Pháp lệnh Ngoại hối năm 2005, đã được sửa đổi, bổ sung năm 2013.

Đặc biệt, nếu thỏa thuận nội dung trái với quy định của Luật, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu, trong khi không bị xử phạt vi phạm hành chính, dù là mức nhẹ nhất; tuy nhiên trường hợp vi phạm về ngoại hối kể trên, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức rất cao, từ 400 đến 500 triệu đồng nhưng lại không bị vô hiệu giao dịch. “Như vậy, vi phạm rất nhẹ cũng có thể bị phạt nặng và tuy bị phạt rất nặng nhưng lại không bị vô hiệu”, luật sư Đức chia sẻ.

Luật sư Phạm Liêm Chính bổ sung thêm về luật pháp bồi thường thiệt hại, quốc tế có Công ước Vienne về mua bán hàng hóa quốc tế có quy định tại điều 74, 75 và 76 về đền bù thiệt hại. Đây là khung pháp lý mà các trọng tài viên quốc tế thường áp dụng khi xảy ra các vụ tranh chấp giữa DN Việt Nam và đối tác nước ngoài.

Việt Nam đã tham gia Công ước Vienne do vậy nên chỉnh sửa luật nội địa cho phù hợp với luật pháp quốc tế về bồi thường thiệt hại. Hiện, Việt Nam vừa duy trì đồng thời cả đền bù thiệt hại và phạt hợp đồng. Đây là một bất cập lớn cần nhanh chóng khắc phục.

Bên cạnh việc giải quyết tranh chấp hợp đồng tại tòa án, còn hai phương thức khác là hòa giải và trọng tài. Tuy nhiên, thực tiễn sử dụng hai phương thức ngoài tòa án trên còn nhiều khó khăn.

Ông Phan Trọng Đạt, Phó Tổng Thư ký VIAC, cho biết đa phần DN chưa biết tới phương thức trọng tài, về các ưu điểm của phương thức này, về cách lựa chọn trọng tài. Nguyên nhân là do chưa quan tâm tới hợp đồng nói chung, nhóm điều khoản pháp lý nói riêng.

Vì vậy, theo báo cáo mới đây của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nhiều DN đã tìm đến các biện pháp khác, trong đó có nhờ “xã hội đen” để xử lý tranh chấp thương mại.

Luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc công ty Luật ANVI

Pháp luật về hợp đồng đã có khá đầy đủ, cụ thể từ quy định chung cho đến quy định chuyên ngành. Tuy nhiên, chỉ trong vòng hơn 10 năm qua, tình trạng thay đổi pháp luật quá nhiều, cộng với việc xung đột, mâu thuẫn, chồng chéo, phức tạp đã gây ra rất nhiều bất cập, khó khăn vướng mắc cho DN trong việc thi hành quy định pháp luật về hợp đồng.

Ông Phan Trọng Đạt – Phó Tổng Thư ký VIAC

Nếu phát sinh tranh chấp thương mại, nhiều DN có vốn đầu tư nước ngoài lựa chọn trọng tài thương mại, trong khi phần lớn DN Việt Nam vẫn chưa biết tới phương thức này, thậm chí một số ít DN biết tới nhưng vẫn quyết không chủ động lựa chọn.

Luật sư Bùi Văn Thành – Trưởng Văn phòng Luật sư Mặt Trời Mới

Bất cập về áp dụng pháp luật hợp đồng luôn xuất hiện, nhỏ có, lớn có. Giải pháp tốt nhất cho DN là trong toàn bộ quá trình xác lập và ký kết hợp đồng nên luôn luôn đặt câu hỏi nhằm hiểu rõ về chủ thể ký hợp đồng, về nội dung điều khoản, về hiệu lực, về lợi ích cốt lõi của mình trong hợp đồng, về nghĩa vụ trách nhiệm, từng nội dung thỏa thuận liệu có xảy ra tranh chấp hay không, nếu có thì sẽ được giải quyết thế nào.

Lê Thúy

Thời báo Kinh doanh (Thời sự) 22-11-2018:

https://thoibaokinhdoanh.vn/viet-nam/tho-o-hop-dong-hien-huu-rui-ro-1052683.html

(308/1.741)

Bài viết

312. Khát vọng hùng cường: Thể chế là chìa khoá...

Khát vọng hùng cường: Thể chế là chìa khoá mở ra Kỷ nguyên mới. (BĐS) - Chúng ta đang ở trong những thời khắc lịch sử rất quan trọng của đất nước. Sau mấy chục năm đổi mới và cải cách, chúng ta lại bắt đầu bước vào kỷ nguyên mới bằng việc thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt là cải cách thế chế.Lời tòa soạn:Cải cách thể chế và tôn trọng thị trường được xem là hai yếu tố then chốt, mở ra con đường phát triển bền vững cho mỗi quốc gia. Bài học từ những nền kinh tế thành công trên thế giới đã cho thấy, một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, cùng với sự tôn trọng các quy luật của thị trường, sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho sự sáng tạo và tăng trưởng.Vậy, thực trạng cải cách thể chế và sự vận hành của thị trường tại Việt Nam hiện nay ra sao? Những giải pháp nào cần được triển khai để khai phá tiềm năng phát triển của đất nước? Reatimes xin trân trọng giới thiệu chùm bài viết: Khát vọng hùng cường: Cải cách thể chế và tôn trọng thị trường là chìa khóa phát triển của Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC, một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý và kinh tế, về câu chuyện này. Sau khoảng thời gian dài đổi mới, bứt phá, chúng ta lại đang bị chậm chân và tụt hậu. Rất may là hiện chúng ta có rất nhiều cơ hội và lợi thế, trong đó có ba lợi thế dành cho tất cả mọi người, không loại trừ một ai. Đó là kinh doanh, tiêu dùng và hội nhập. Tôi cho rằng, thế giới nếu có, cùng lắm cũng chỉ một hay hai chứ không có được đồng thời ba lợi thế như chúng ta.Thứ nhất, doanh nhân và người dân đất nước ta chấp nhận rủi ro rất cao. Họ sẵn sàng đầu tư, sẵn sàng kinh doanh rất mạnh mẽ, kể cả trong nhiều lĩnh vực mạo hiểm.Thứ hai, doanh nghiệp và người dân chấp nhận hội nhập rất mạnh mẽ với hàng loạt các hiệp định, hiệp ước chúng ta tham gia và trên thực tế đã được biến thành hành động và cho kết quả rõ nét. Chúng ta sẵn sàng tham gia chuỗi cung ứng tiêu thụ toàn cầu. Chúng ta đã bắt nhanh và tận dụng được lợi thế của công nghệ, của trí tuệ nhân tạo, của những thành quả đổi mới. Ở nhiều nước khác, người ta phát triển, tăng tốc, đổi mới trong những giai đoạn chưa có những lợi thế này.Thứ ba, người tiêu dùng Việt Nam chi tiêu rất mạnh tay. Có thể nói, chúng ta chưa giầu nhưng rất "chịu chơi" và chịu chi, tức khả năng tiêu thụ rất mạnh hàng hóa, dịch vụ từ bình dân cho đến cao cấp.Thị trường 100 triệu dân chấp nhận rủi ro lớn, chấp nhận hội nhập cao và chấp nhận tiêu thụ mạnh là thị trường quá hấp dẫn và có rất nhiều cơ hội phát triển.Đấy là những cơ sở để chúng ta bứt phá trong sản xuất, kinh doanh và cạnh tranh toàn cầu. Nhưng đẩy mạnh sản xuất, phát triển thương mại, dịch vụ hay gia tăng tiêu thụ thì cũng đều phụ thuộc rất nhiều vào thể chế.Cải cách thể chế - yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ảnh: Chinhphu.vn.Chúng ta đã từng tiến rất nhanh, rất mạnh, rất tốt, như một giấc mơ và hơn cả giấc mơ mà thế giới cũng phải ghi nhận. Nhưng đó mới chỉ là so sánh với chính chúng ta, với mặt bằng khởi đầu rất thấp. Đã chấp nhận nền kinh tế thị trường và hội nhập sâu, rộng toàn cầu mà chỉ so với chính mình thì không mấy ý nghĩa, thậm chí là vô nghĩa, là ru ngủ, là trì trệ, tụt hậu. Nếu như sắp tới không vượt qua chính mình thì chúng ta cũng vẫn cứ đi lên, vẫn cứ tiến bộ, vẫn cứ tăng trưởng vì là xu thế tất yếu. Tuy nhiên, tiến lên kiểu nhờ nước nổi, bèo nổi thì không khác nào kiểu tư tưởng lội nước đi sau, bình chân như vại, được chăng hay chớ, theo đóm ăn tàn và sẽ chỉ quanh quẩn ở cuối, đi sau thiên hạ.Thách thức của chúng ta là buộc phải chạy đua với các nước trong lúc họ cũng rất nhanh, rất cởi mở, rất tạo điều kiện phát triển. Do đó, muốn bước vào kỷ nguyên mới thành công thì đừng ngủ mê trên thành tích.Chúng ta đã từng rất khốn khổ, nghèo đói vì chính sách phát triển không phù hợp quy luật thị trường, khiến kinh tế bị kìm hãm, lạc hậu. Nhưng chúng ra đã kịp nhận ra để thay đổi và phát triển với chính sách đúng đắn, rộng mở. Công cuộc đổi mới, cải cách đã được mở ra với những chính sách mạnh dạn phá rào để tháo gỡ điểm nghẽn dòng chảy lưu thông của hàng hoá nói chung và lương thực nói riêng trong cơ chế ngăn sông, cấm chợ, bóp nghẹt thị trường lúc đó.Đáng tiếc là những năm gần đây, nền kinh tế lại đang đối mặt trở lại với nguy cơ bị thắt chặt, trói buộc. Nhiều việc lớn, việc khó không được tháo gỡ, tạo điều kiện, mà chỉ muốn ngăn chặn, cấm đoán, có lẽ là do sợ chịu trách nhiệm và để "giữ an toàn". Những cái thông thường nhất, đơn giản nhất, dễ nhất thì nhiều khi cũng gây khó dễ, vòi vĩnh. Tiếp xúc với doanh nghiệp, người dân qua những câu chuyện hằng ngày mới thấy rằng, để đứng vững và phát triển, doanh nghiệp phải trả giá bằng muôn vàn bức xúc, chi phí không chính thức và những điều đáng buồn.Sau một thời gian xoá bỏ "giấy phép con", lại nảy sinh điều rất lo ngại vì nó bị biến thành "giấy phép cha" và "giấy phép vô hình". Với con số ước tính lên đến 16.000 điều kiện kinh doanh tại thời điểm này thì môi trường kinh doanh đã xấu đi quá nhanh, trắc trở khó ngờ. Đó là một vạn sáu nghìn sợi dây trói buộc doanh nghiệp, níu kéo doanh nhân, kìm hãm thị trường. Rất nhiều tiền bạc, công sức, nguồn lực xã hội bị hao hụt, tiêu tán, thui chột khi hoạt động giao thương rơi vào vô số sợi dây pháp lý hay phải vượt qua từng đó cái cửa lớn, nhỏ với những ổ khóa học búa.Doanh nghiệp muốn được thật sự tự do kinh doanh theo đúng tinh thần của Hiến pháp, muốn được giải thoát khỏi những thứ trói buộc vô lý để chớp lấy cơ hội, tả xung hữu đột, tự tin chiến đấu và chiến thắng trên thương trường. Nhưng nểu chỉ tháo gỡ bằng kiểu "cò kè bớt một thêm hai" điều kiện kinh doanh, thì chúng sẽ vẫn cứ luẩn quẩn trong mê hồn trận của điều kiện pháp lý, sẽ không thể thành công khi bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Thật vô cùng thấm thía và vui mừng trước nhận định rất chuẩn xác của Tổng Bí thư Tô Lâm: Thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Vì vậy, cải cách thể chế chính là chìa khoá mở ra kỷ nguyên mới và bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Bài 2: Giảm thiểu can thiệp vào thị trường là tăng cường cơ hội Kính mời quý độc giả đón đọc! -----------------Bất động sản (Chính sách & Cuộc sống) 28-02-2025:https://reatimes.vn/khat-vong-hung-cuong-the-che-la-chia-khoa-mo-ra-ky-nguyen-moi-202250227184302946.htm?(1.219/1.339).

2.051. Thờ ơ hợp đồng, hiện hữu rủi ro

Bài viết

Bình luận

Phỏng vấn

Trích dẫn

Tám luật