(PLXH) – Nếu xem pháp luật về kinh doanh như một cỗ xe có 2 bánh, thì hai bánh đó chính là Luật Doanh nghiệp (DN) và Luật Đầu tư. Thế nên, hai luật tốt thì cỗ xe tốt, DN khỏe mạnh.
Chính sách khiến hộ kinh doanh cá thể “ngại” thành doanh nghiệp
Đây là ý kiến của Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc tại hội thảo lấy ý kiến DN về việc sửa đổi hai dự án luật nêu trên.
Ông Lộc nhìn nhận, kể từ những năm đầu tiên, Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư, cho đến nay, các quy định của hai đạo luật này đã thể hiện sự tiên phong, dẫn đầu về tư duy cải cách, tạo cảm hứng và dẫn dắt hệ thống pháp luật của Việt Nam đi theo.
“Việc thành lập DN, từ giai đoạn đầu mất hàng tháng trời, giờ chỉ còn 1-2 ngày, có khi vài giờ đồng hồ. Việc cấp giấy phép kinh doanh, từ giai đoạn còn dè dặt, lo ngại và tư duy quản lý hàng chục giấy phép con mỗi DN phải gánh chịu đến sự thông thoáng, thuận lợi và cắt giảm điều kiện kinh doanh đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay”, ông Lộc nói.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vướng mắc, quy định cần phải sửa đổi. Đó là thủ tục đăng ký DN được ca ngợi là bước tiến của cải cách thủ tục hành chính, nhưng trên thực tế việc xác định mã ngành cấp 4 khi đăng ký kinh doanh, thời gian để hoàn thành việc đăng ký DN thực tế với quy định của luật vẫn còn vênh nhau; hộ kinh doanh vẫn phải thực hiện nhiều thủ tục không cần thiết (thông báo với cơ quan thuế, cơ quan quản lý thị trường ở các địa điểm kinh doanh)…
Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới thì gia nhập thị trường của Việt Nam vẫn chỉ xếp ở thứ hạng 104 của thế giới trong Doing Business, một trong những chỉ số thấp nhất của môi trường kinh doanh Việt Nam.
Đáng quan tâm, theo ông Lộc, hiện nay, nước ta có đến gần 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, chiếm đến hơn 30% GDP nhưng khung khổ chính sách áp dụng đối với chủ thể kinh doanh này hiện còn rất thiếu, có sự chưa bình đẳng so với các DN hoạt động chính thức.
“Nhiều chính sách hiện tại khiến cho các hộ kinh doanh cá thể ngần ngại chuyển đổi lên thành DN, mặc dù luật đã có những quy định về việc chuyển đổi này”, Chủ tịch VCCI bình luận.
 |
| Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, việc sửa Luật DN và Luật Đầu tư là hết sức cần thiết. Ảnh: P.Thảo |
Thực tế về quản trị DN rất buồn!
Vì vậy, Luật Doanh nghiệp cần tính đến giải pháp thúc đẩy sự chuyển đổi của hộ kinh doanh cá thể lên thành DN chính thức. Cần phải tháo bỏ các rào cản về thuế, về sổ sách kế toán… để hàng triệu hộ kinh doanh có động lực trở thành một cộng đồng DN tư nhân đủ mạnh.
Về Luật Đầu tư, trên thực tế, việc ban hành các ngành, nghề kinh doanh vẫn ngoài tầm kiểm soát hay chất lượng các điều kiện kinh doanh ở các văn bản pháp luật khác vẫn còn rất nhiều vấn đề. Mỗi khi có đợt rà soát lớn nào, như năm 2018 vừa qua với sức ép mạnh mẽ từ cộng đồng kinh doanh, chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ thì đã các Bộ, ngành đều hoàn thành mục tiêu đơn giản hoá và ít nhất 50% điều kiện kinh doanh hiện có như Chính phủ giao.
“Tuy nhiên, vẫn còn nguyên đó câu hỏi về tính bền vững của việc cắt giảm này, cách thức kiểm soát việc ban hành các điều kiện kinh doanh mới. Đây là vấn đề mà Luật Đầu tư cần giải quyết, để tránh tình trạng cải cách điều kiện kinh doanh hiện nay như “đá ném ao bèo”, ông Lộc nói.
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cũng đề cập đến một số vướng mắc trong thực tiễn thi hành hai luật này. Đó là tình trạng có DN đang kinh doanh 1 lĩnh vực nhưng thấy thị trường không còn tốt nữa, muốn chuyển sang kinh doanh ngành nghề đấu giá tài sản, thì phải giải thể DN hiện hành, để thành lập DN mới vì thay đổi ngành nghề kinh doanh khác. Trong khi đó DN rất muốn duy trì thương hiệu cũ với uy tín, tài sản đã 10 năm gây dựng được và chỉ làm thủ tục thay đổi ngành nghề kinh doanh.
“Quản trị DN thực tế rất buồn”, ông Hiếu nói và dẫn ví dụ DN có 2 người đại diện, nhưng DN không quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện, dẫn đến khi có tranh chấp rất khó giải quyết, cơ quan tố tụng cũng lúng túng không biết triệu tập ai?
“Tôi thấy rất xấu hổ với các quy định về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm của người làm giám đốc. Tại sao lại đưa ra các quy định như thế này trong khi chúng ta mong muốn start-up, muốn sinh viên khởi sự kinh doanh?”, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đặt câu hỏi.
Không thể dùng giải pháp hành chính
Còn ông Lê Xuân Hiền, Trưởng phòng ĐKKD, Sở KH-ĐT Hải Dương cho rằng, không thể dùng giải pháp hành chính để chuyển từ hộ kinh doanh sang DN được. Một trong các lý do mà các hộ kinh doanh không muốn “lớn”, không muốn thành lập DN, đó là “hành xử” sau đó của cơ quan thuế, BHXH, thanh tra…
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, trọng tài viên VIAC thẳng thắn cho rằng, việc sửa đổi hai luật này không phải là đổi mới, mà chủ yếu là sửa sai. Nếu việc sửa đổi còn luẩn quẩn, không rõ mục tiêu, sẽ dẫn đến nguy cơ còn phải sửa đổi nhiều nữa. Vì vậy, cần viết lại Luật DN, thay đổi một cách căn bản quan điểm.
Về Luật Đầu tư, ông Đức cho rằng, cốt lõi của Luật Đầu tư là Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh, gắn với kinh doanh mà ngành nghề kinh doanh vốn được quy định trong các Luật DN trước đây.
“Nên chuyển những nội dung cần thiết về đầu tư sang Luật DN, có thể thêm 1 chương về đầu tư, trong đó có đầu tư nước ngoài. Đồng thời, cần loại bỏ hộ kinh doanh (phải đăng ký kinh doanh), để chuyển thành DN tư nhân hoặc Cty. Cùng với đó, quy định một giai đoạn chuyển tiếp và chế độ quản lý, tài chính, kế toán hết sức đơn giản, phù hợp với thực tế”, ông Đức góp ý.
Phương Thảo
————————————————————–
Pháp luật Xã hội (Doanh nghiệp) 23-02-2019;
(196/1.229)