(VNB) – Quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC (Thông tư 40) cho thấy các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam đã đẩy nhanh sự thay đổi trong phương thức quản lý thuế. Theo đó, các quy định mới trong quản lý thuế tại Thông tư 40 đã đặt người nộp thuế (NNT) thành trung tâm để hỗ trợ và giảm thiểu tối đa gánh nặng về thủ tục hành chính cho NNT.
Quản lý thuế qua sàn giao dịch TMĐT nhìn từ góc độ quốc tế
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế số, hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Điều này đòi hỏi hầu hết các lĩnh vực quản lý hành chính Nhà nước, trong đó có lĩnh vực quản lý thuế ngày càng phải đa dạng hóa phương thức quản lý.
Đối với lĩnh vực quản lý thuế trên nền tảng TMĐT, khi mà số lượng đối tượng có thu nhập chính từ các nền tảng trực tuyến ngày càng lớn đa dạng về hình thức và đối tượng thì ngành Thuế trong thời gian vừa qua đã có những cải cách được đánh giá là khá toàn diện và bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực như vừa đem lại sự hỗ trợ và tiện ích tối đa cho NNT trong việc thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước, vừa góp phần cải cách triệt để thủ tục hành chính thuế trong công tác quản lý thuế, từ đó tiệm cận dần với các quy định về quản lý thuế của các quốc gia tiên tiến trên thế giới.
Một vài dẫn chứng cụ thể về kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực quản lý thuế, đặc biệt là công tác quản lý thuế đối với các sàn giao dịch TMĐT như: Từ năm 2018, cơ quan thuế các nước phát triển như Anh, Mỹ, Úc, Đức đã triển khai các biện pháp thu thuế thông qua các sàn điện tử.
Tại Trung Quốc, cơ quan thuế thậm chí đã yêu cầu các sàn điện tử phải xuất hóa đơn cho khách hàng đồng thời khai báo thông tin về hoạt động mua bán, các thông tin về thuế có liên quan cho cơ quan thuế và lưu trữ tối thiểu 3 năm.
Tháng 3/2019, OECD cũng đã ban hành tài liệu “Vai trò của người tạo lập nền tảng kỹ thuật số trong việc thu thuế GTGT/thuế doanh thu đối với hoạt động kinh doanh qua mạng”.
Theo đó, OECD khuyến nghị các nước có chế độ quy định các sàn giao dịch TMĐT là người có trách nhiệm đầy đủ và duy nhất trong việc xác định số thuế phải nộp của các đơn hàng, thu hộ và nộp cho cơ quan thuế.
(Ảnh minh họa: Báo Hải quan).
Có thể nói, cùng với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của nền kinh tế số, người mua hàng và người bán hàng không chỉ đơn thuần ở trên cùng một lãnh thổ (một quốc gia) thì đối tượng chịu thuế lúc này sẽ ở nơi tiêu thụ (nơi người mua ở).
Tuy nhiên, người bán không phải lúc nào cũng xác định được số thuế cần nộp cho mỗi quốc gia mà họ bán hàng tới. Do vậy, việc các nước ban hành đạo luật yêu cầu sàn giao dịch TMĐT phải có nghĩa vụ xác định thuế của người bán và thu hộ cho cơ quan thuế trở thành tất yếu khách quan trên thế giới.
Cá nhân kinh doanh phát sinh nghĩa vụ thì phải nộp thuế, nộp thuế không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của mỗi công dân góp phần tăng cường bình đẳng xã hội và vì sự thịnh vượng chung của đất nước.
Tại Việt Nam, ngày 01/6/2021, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 40, theo đó, nội dung thông tư đã có những quy định nhằm hướng dẫn rõ hơn về thủ tục trong trường hợp các sàn giao dịch TMĐT thực hiện khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh qua sàn theo ủy quyền hoặc thỏa thuận của cá nhân và theo đúng quy định của pháp luật.
Quy định tại Thông tư 40 cho thấy, các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam đã bắt đầu có sự thay đổi trong phương thức quản lý thuế, theo đó, quy định mới này đã đặt NNT thành trung tâm để hỗ trợ, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho NNT hoàn thành nghĩa vụ của mình với Nhà nước.
Các chuyên gia và đại diện sàn giao dịch TMĐT nói gì?
Trước những thay đổi có tính căn bản trong phương thức quản lý thuế, đặc biệt là những quy định mang yếu tố cải cách mạnh mẽ trong công tác quản lý thuế đối với những giao dịch của người bán hàng thông qua sàn giao dịch TMĐT của Thông tư 40, thời gian vừa qua, cơ quan thuế cũng đã tiếp nhận các ý kiến về những thay đổi mang tính cải cách.
Ngay sau khi Thông tư 40 được ban hành, đã một số ý kiến còn băn khoăn về các quy định mới, về hạ tầng công nghệ thông tin khi áp dụng trong thực tiễn phối hợp quản lý thuế giữa NNT với các sàn giao dịch TMĐT và giữa các sàn với cơ quan thuế như trong văn bản góp ý gửi cơ quan thuế, Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (Vecom) cho rằng, sàn giao dịch TMĐT không phải là đơn vị trả thu nhập mà chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ để kết nối người bán, người mua
Ngoài ra, các DN TMĐT hiện tập trung ở Hà Nội và TP. Hố Chí Minh nhưng quy định phải khai nộp thuế tại cơ quan thuế nơi họ đặt địa điểm kinh doanh sẽ gây khó khăn cho việc chứng minh với cơ quan thuế địa phương về số thuế đã khấu trừ, tăng gánh nặng quản trị và chi phí vận hành của DN.
Có ý kiến cho rằng, việc cung cấp thông tin kinh doanh, việc khai, nộp thuế thay cũng sẽ làm tăng gánh nặng quản trị và chi phí vận hành của DN.
Đồng thời, các sàn giao dịch TMĐT cũng bày tỏ lo lắng với thời gian áp dụng quá gấp gáp, các sàn khó có thể bố trí về công nghệ, nhân lực để đáp ứng các yêu cầu của cơ quan thuế
Bên cạnh một số ý kiến còn băn khoăn thì nhiều ý kiến của các luật sư, chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế, tài chính và thương mại điện tử đã bày tỏ sự ủng hộ với những cải cách mạnh mẽ và có tính bước ngặt trong công tác quản lý thuế đối với TMĐT.
Trong đó, có ý kiến còn đưa ra những đề xuất, kiến nghị về giải pháp kết nối thông tin giữa người bán – sàn giao dịch TMĐT – cơ quan thuế nhằm giúp công tác phối hợp trong quản lý thuế hiệu quả, chống thất thu NSNN.
Theo Ông Ngô Quốc Vương, Giám đốc Pháp chế Tổng công ty CP Bưu chính Viettel cho rằng, các sàn giao dịch TMĐT cần có sự phối hợp chặt chẽ (độ link với nhau) trong các phát sinh giao dịch của người bán để biết được tổng doanh thu của người bán hàng có trên 100 triệu không để tính thuế và khấu trừ thuế.
Ông Nguyễn Thành Long, Giám đốc marketing sàn Thương mại điện tử Tiki cho rằng, cơ quan thuế cần có hướng dẫn chi tiết cho Tiki cũng như các DN khác hoạt động trên sàn giao dịch TMĐT, về lộ trình triển khai Thông tư 40. Sau khi có hướng dẫn chi tiết, cơ quan thuế cũng cần có những giải pháp bảo mật thông tin của NNT cũng như cơ sở hạ tầng để mọi giao dịch diễn ra thuận lợi.
Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín thì đưa ra nhận định, đối với công tác thu ngân sách, có thể thấy rằng thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh xưa nay vẫn được coi là một điểm đen trong công tác thu ngân sách, bởi số lượng các hộ cá nhân kinh doanh rất lớn, phức tạp, ý thức tuân thủ pháp luật còn hạn chế.
Không chỉ có vậy nếu giữ phương pháp quản lý thuế truyền thống sẽ tốn rất nhiều nguồn lực, thời gian, và chi phí quản lý trong khi số thu từ khu vực này chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng thu ngân sách.
Ông Nguyễn Văn Được đánh giá, việc Bộ Tài chính đưa ra quy định sàn giao dịch TMĐT khai, nộp thuế thay cho cá nhân sẽ giúp NSNN thu đúng, đủ kịp thời và chính xác, bởi ngành Thuế chỉ cần tập trung quản lý thu ở một đầu mối, qua đó sẽ nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý thuế.
Không chỉ có vậy, việc triển khai quản lý qua các sàn giao dịch TMĐT sẽ giúp ngành Thuế xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu, qua đó sẽ phục vụ tốt cho việc hoạch định chính sách cũng như công tác thanh, kiểm tra thuế, hình thành một bức tranh tổng quan về khu vực kinh tế tư nhân.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI nhìn nhận đây là điều cần thiết thậm chí chúng ta bây giờ mới áp dụng cũng đã là muộn. Sàn giao dịch TMĐT cũng là quy mô tập trung với công nghệ, cách thức kinh doanh rất dễ dàng để có thể nắm bắt, quản lý được các giao dịch của những người tham gia và đứng ra trung gian để nộp thuế thay.
Trước kia các sàn giao dịch chỉ tập trung vào kinh doanh thì nay phải phối hợp với cơ quan thuế để thu thuế. Nhưng cá nhân kinh doanh thì thuận lợi hơn trước bởi lẽ phải tự khai nộp thuế thì nay với Thông tư này họ được các sàn TMĐT và cơ quan thuế hỗ trợ khai thuế sẽ giảm bớt thủ tục hành chính, chi phí và thời gian đi lại.
Luật sư Nguyễn Thanh Tùng, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho rằng Thông tư này đưa ra cũng sẽ hỗ trợ cho cơ quan nhà nước rất lớn trong việc quản lý thuế thông qua các sàn giao dịch TMĐT.
Quan điểm của cơ quan quản lý thuế
Trước những ý kiến băn khoăn của một số DN, Hiệp hội trong lĩnh vực kinh doanh sàn giao dịch TMĐT, bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN nhỏ và vừa – hộ kinh doanh và cá nhân (Tổng cục Thuế) đã đưa ra những giải đáp cụ thể.
Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh, trường hợp các cá nhân kinh doanh đã khai thuế và nộp thuế thông qua sàn giao dịch thì doanh thu đối với những mặt hàng đã giao dịch qua sàn giao dịch TMĐT sẽ không phải nộp tại địa điểm kinh doanh cố định nữa.
Để xác định chính xác doanh thu trên, cơ quan thuế sẽ triển khai kết nối thông tin với các sàn giao dịch TMĐT đối với việc khai thuế thay nộp thuế thay của sàn này sau đó sẽ theo từng mã số thuế của cá nhân và phân bổ về các địa phương theo quy định của pháp luật.
Bà Nguyễn Thị Lan Anh khẳng định, việc triển khai cung cấp thông tin hay việc khai thay nộp thay của sàn giao dịch TMĐT cho cá nhân kinh doanh sẽ thực hiện theo lộ trình của cơ quan thuế.
Trước mắt, ngành Thuế sẽ triển khai việc áp dụng thí điểm này từ 3 tháng đến 6 tháng để rà soát, khắc phục tối đa những hạn chế phát sinh trong quá trình phối hợp khai thuế thay, nộp thuế thay giữa các sàn giao dịch TMĐT và cơ quan thuế.
Đồng thời, sẽ sửa đổi, bổ sung những giải pháp phối hợp giữa sàn giao dịch TMĐT và cơ quan thuế phù hợp với thực tiễn, sau đó mới từng bước mở rộng theo lộ trình dài hơn.
“Có thể nói, những quy định mới tại Thông tư 40 là những giải pháp cải cách mạnh mẽ, có tính bước ngoặt trong quản lý thuế hiện đại.
Mặc dù trước mắt, các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại và cơ quan thuế sẽ gặp không ít khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện, tuy nhiên, đây là một bước đi cần thiết bởi với cách thức quản lý hiện đại, với việc cải cách triệt để về thủ tục hành chính thuế, các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam đã đẩy nhanh sự thay đổi trong phương thức quản lý thuế.
Đặc biệt, đã đặt NNT thành trung tâm để hỗ trợ và giảm thiểu tối đa gánh nặng về thủ tục hành chính, tạo sự bình đẳng, minh bạch giữa các tổ chức, cá nhân trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.” – Bà Nguyễn Thị Lan Anh nhấn mạnh.
Phương Thúy
—————-
VietnamBiz (Thời sự) 27-6-2021:
(76/2.314)