(TN) – Theo Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng Bộ Công thương trong giai đoạn 10 năm trở lại đây, lĩnh vực cho vay tiêu dùng liên tục có tốc độ tăng trưởng cao, trung bình 20%/năm đạt quy mô 646.000 tỉ đồng.

Đại diện Báo Thanh Niên tặng hoa các khách mời tham gia giao lưu trực tuyến

ẢNH NGỌC THẮNG

Để giải quyết nhu cầu vay vốn của người dân, đẩy lùi tín dụng đen, đóng góp cho sự phát triển kinh tế của đất nước các công ty tài chính đã có những sản phẩm cho vay tiêu dùng ngày càng hoàn thiện và được phân phối rộng khắp cả nước. Mong muốn giúp người dân nhận thức đầy đủ về cho vay tiêu dùng, Báo Thanh Niên tổ chức chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề “Vay tiêu dùng có trách nhiệm” vào lúc: 14-16 giờ ngày 20.5.

Khách mời tham gia chương trình gồm: Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Luật sư Trương Thanh Đức, Trọng tài viên VIAC – Giám đốc Công ty Luật ANVI; Chuyên gia tài chính TS Nguyễn Trí Hiếu. Các khách mời trong chương trình sẽ giải thích rõ cho người dân bản chất của tín dụng tiêu dùng cũng như các quyền lợi và trách nhiệm của người vay tiêu dùng.

Mời bạn đọc quan tâm vui lòng đặt câu hỏi tại box bên cạnh để được giải đáp cụ thể.

Luật sư có nhận định như thế nào về mối quan hệ vay trả ở Việt Nam? Nhất là với những khoản vay nhỏ lẻ?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Tại Việt Nam, nhìn chung mối quan hệ vay là sòng phẳng, đi vay tương đối dễ dàng, trả nợ tương đối nghiêm túc đối với những người có nguồn tài chính ổn định, cũng như có ý thức rõ ràng đối với việc chi tiêu và vay nợ.

Tuy nhiên, những trường hợp ngoại lệ chây ì, tìm đủ mọi cách thoái thác trách nhiệm. Những trường hợp này chỉ tìm mọi cách để vay được mà không xác định rõ nguồn tiền, khả năng trả nợ, thậm chí không muốn trả nợ.

Các trường hợp như vậy phải đối mặt với tình trạng nợ xấu, lịch sử tín dụng sẽ bị vết đen, rất khó vay mượn ở các tổ chức tín dụng.

Việc gây ra rủi ro cho hệ thống tổ chức tín dụng dẫn đến môi trường kinh doanh bị ảnh hưởng xấu, lãi suất bị đẩy lên cao; đồng thời, các tổ chức tín dụng buộc phải có những hành động “tự vệ” quá mức cần thiết như: tăng lãi suất, yêu cầu mua bảo hiểm, sử dụng các biện pháp đòi nợ căng thẳng làm ảnh hưởng xấu đến thị trường tín dụng và những khách hàng nói chung.

XUÂN ĐỨC  TP.Hồ Chí Minh

Xin ông cho biết một số giải pháp phát triển thị trường cho vay tiêu dùng thời gian tới?

ÔNG NGUYỄN TRỌNG DU

Phó chánh thanh tra Ngân hàng Nhà nước

Hiện các cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực này đang rất nỗ lực để có thể quản lý hiệu quả hoạt động cho vay tiêu dùng với 2 mục tiêu chính.

Đó là bảo vệ người đi vay và thúc đẩy thị trường cho vay tiêu dùng phát triển lành mạnh, cung cấp các sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mọi người dân.

Tuy nhiên, để thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam theo kịp với sự phát triển của thị trường thế giới, cần phải hoàn thiện các vấn đề pháp lý cho kênh tài chính tiêu dùng, để tạo nền tảng cho hệ thống ngân hàng thương mại và các CTTC hoạt động, tạo ra một thị trường cạnh tranh lành mạnh.

Thời gian qua, ngành ngân hàng liên tục là cơ quan dẫn đầu về chỉ số cải cách thủ tục hành chính, bên cạnh các chính sách, giải pháp nhằm tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận các sản phẩm dịch vụ ngân hàng. Các chương trình giáo dục tài chính được ngành ngân hàng đẩy mạnh triển khai, góp phần thúc đầy tài chính toàn diện tại Việt Nam.

Thời gian tới, chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, xây dựng hệ thống quy định quản lý thống nhất, tạo lập và duy trì môi trường vĩ mô ổn định. Bên cạnh đó, cần phát triển hệ thống thông tin khách hàng để giúp các TCTD có thể truy cập và tra cứu thông tin với chi phí hợp lý. Đồng thời, cần tăng cường các chính sách, biện pháp và vai trò các tổ chức liên quan trong việc bảo vệ lợi ích của khách hàng vay tiêu dùng.

Ngoài ra, cần sự phối hợp của các bộ, ngành liên quan, chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao hiểu biết tài chính, nhận thức về quản lý tài chính trong cộng đồng, tăng cường các hình thức giáo dục tài chính nhằm nâng cao khả năng tiếp cận các sản phẩm dịch vụ tài chính đối với người dân, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn, đồng thời cảnh báo về sự gia tăng rủi ro (nợ xấu) trong điều kiện thị trường phát triển nhanh.

TRẦN HOA

Vũng Tàu

Ông vui lòng mách nước cho bạn đọc những giải pháp xây dựng kỹ năng quản lý tài chính hiệu quả, có thể trả nợ đúng hạn khi đi vay tiêu dùng?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Tôi rất muốn chia sẻ, nhưng đây là đề tài rất rộng, nên trong khuôn khổ buổi toạ đàm, tôi không thể đóng góp rộng rãi được.

Tuy nhiên, để xử lý tài chính cá nhân và những khoản nợ của mình, đây là một trong những đề xuất của tôi:

Thứ nhất, nếu phải vay nợ để trang trải, hãy vay ít nhất có thể, dựa trên một tỷ lệ được gọi là DTI (DEBT TO INCOME).

Tỷ lệ này thể hiện mức vay trên thu nhập, không nên vượt quá 60%. Nếu tôi có thu nhập 10 triệu đồng/tháng thì tôi không nên có tất cả các khoản nợ cao hơn 6 triệu đồng. Tỷ lệ này bảo đảm người đi vay có khả năng trả nợ, trong khi vẫn đủ tiền để trang trải các chi phí khác của đời sống.

Thứ hai, nên tập trung vay tại một vài khoản vay và không nên vay từ quá nhiều đối tượng, việc vay dàn trải đưa đến rủi ro mất kiểm soát, dễ vỡ nợ.

Thứ ba, tránh tín dụng đen, hãy đến với NH và các CTTC nếu có thể vay, sau đó có thể tiếp cận những công ty P2P landing làm ăn chân chính.

Thứ tư, trong trường hợp rơi vào bẫy tín dụng đen và phải đối phó với những đe dọa về thể chất và tinh thần, thì nên báo ngay với các cơ quan an ninh địa phương để được bảo vệ.

LAN HƯƠNG

Hồ Chí Minh

Hiện nay, các CTTC đang chủ động nâng cao trách nhiệm trong việc cho vay như đầu tư phát triển công nghệ, đảm bảo công tác thẩm định, tư vấn rõ ràng, minh bạch và công khai thông tin về hạn mức tín dụng, khung lãi suất, mức phí liên quan,…Theo ông, việc này sẽ có lợi ích như thế nào với các CTTC và cho người đi vay?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Hiện nay, nhiều CTTC áp dụng những ứng dụng hiện đại để hỗ trợ người đi vay, như app và công cụ nhận diện hiện đại như QR code, cũng như cách xử lý những hồ sơ vay qua công nghệ.

Tất cả những phương tiện này làm cho việc đi vay và cho vay nhanh chóng và hiệu quả hơn. Đây là hiện tượng rất đáng khích lệ và tích cực cho sự phát triển.

Bên cạnh những CTTC chính thống, trong ít năm gần đây, chúng ta thấy sự xuất hiện của nhiều công ty Fintech, bao gồm các công ty P2P landing, là những công ty sử dụng công nghệ hiện đại để kết nối người có tiền và người có nhu cầu vay. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều công ty B2B landing, bao gồm cả những công ty đàng hoàng và cả những công ty mang tính “xã hội đen”, lừa gạt.

Với những công ty làm ăn nghiêm túc, chúng ta có thể quan sát đâu đó khoảng 50 công ty, bao gồm Lendbiz, Tima, Mofin, Verig, VFL/VNVON… Những công ty làm ăn chân chính tuân thủ pháp luật, sử dụng phần mềm để kết nối nhà đầu tư và người đi vay, áp dụng lãi suất đúng quy định (không vượt 20%/năm).

Họ cũng sử dụng những phương pháp thẩm định khả năng trả nợ của người đi vay tương tự như NH, thậm chí họ sử dung cách chấm điểm tín dụng cho người đi vay, tương tự như hệ thông xếp điểm tín dụng của NH.

Họ có những bộ phận tư vấn khách hàng và có những app sử dụng trên điện thoại di động và chuyển tải thông tin từ người đi vay từ nhà đầu tư và ngược lại. Tuy nhiên, tại thời điểm này, chúng ta vẫn chưa có những quy định pháp luật rõ ràng về hình thức cho vay ngang hàng B2B landing.

Theo thông tin của tôi, hiện nay, NHNN đang chuẩn bị một chương trình thử nghiệm được gọi là Regulatory sandbox, để mời gọi một số công ty hoạt động trong lĩnh vực P2Planding tham gia.

Từ đó, NHNN theo sát hoạt động của các công ty này để đưa ra một dự thảo. Chừng nào dự thảo chưa được hoàn thiện và trình Chính phủ, Quốc hội thì vẫn còn là một câu hỏi. Chính vì thế, các công ty hoạt động trong lĩnh vực này đang hoạt động trong một khoảng chân không về pháp lý, mà tôi gọi là Regulatory Vaccum. Chính vì khoảng chân không pháp lý này mà các hoạt động của B2Blanding chưa được kiểm soát chặt chẽ.

Tôi mong rằng, các cơ quan quản lý sớm hoàn thành dự thảo, trình Chính phủ để lĩnh vực này được hoạt động chính thức và có chuẩn mực. Thêm một điểm nữa là hiện nay các công ty này chưa được tham gia vào chương trình tham khảo tín dụng của Công ty CIC của NHNN.

Như chúng ta biết, Công ty CIC cung cấp thông tin tín dụng cho các NH và các CTTC bao gồm lịch sử vay mượn cua một cá nhân, doanh nghiệp, tình hình trả nợ… Những thông tin này là rất quan trọng với các công ty cho vay, bao gồm cả các công ty hoạt động trong lĩnh vực P2Planding. Nhưng rất tiếc các công ty này không được tham dự CIC và không được trực tiếp lấy thông tin, tạo rủi ro về lịch sử tín dụng của người đi vay.

Hoạt động P2Planding đang phát triển nhưng chưa được quy định chặt chẽ. Tôi mong năm 2020 có những quy định pháp phát để chia sẻ thêm. Nếu điều này xảy ra, P2Planding là bổ sung cần thiết cho hệ thống tài chính vì những công ty này kết nối được người có tiền và nhu cầu mà không phải thông qua trung gian tài chính là NH và các CTTC.

HỒNG KHANG

Ba Vì, Hà Nội

Khi nhắc đến hợp đồng vay vốn, người ta thường đề cập đến khái niệm “vay có trách nhiệm”, vì cho rằng bên đi vay gắn liền với nghĩa vụ trả nợ. Theo luật sư, trách nhiệm của người đi vay là gì?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Khái niệm “vay có trách nhiệm” thường gắn liền với nghĩa vụ trả nợ của người đi vay.

Trách nhiệm chủ yếu, quan trọng nhất của người vay là phải trả đầy đủ và đúng hạn cả nợ gốc và lãi theo quy định tại khoản 1, điều 466 về “nghĩa vụ trả nợ của bên vay”, bộ luật Dân sự 2015.

Nếu không trả nợ đầy đủ và đúng hạn thì phải trả lãi chậm trả theo thỏa thuận và quy định của pháp luật.

Ngoài ra, người vay có nghĩa vụ sử dụng tiền vay đúng mục đích và phải chịu sự kiểm tra của người cho vay về việc này.

THÀNH PHƯƠNG

Hà Nội

Khách hàng hiểu là điểm tín dụng sẽ tác động trực tiếp đến quyền lợi vay tiêu dùng của tôi. Vậy, khách hàng có thể theo dõi điểm tín dụng của mình và người thân được không? Nếu có tôi sẽ tra cứu thông tin này tại đâu? Xin cảm ơn!

ÔNG ĐỖ HOÀNG PHONG

Tổng giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC), Ngân hàng Nhà nước

Theo quy định, khách hàng vay được khai thác điểm tín dụng/Báo cáo tín dụng về bản thân miễn phí 1 lần/năm và không được khai thác thông tin tín dụng của cá nhân khác, trừ trường hợp có sự đồng ý bằng văn bản của người đó (khoản 5, 6 điều 10 Thông tư 03/2013/TT-NHNN).

Để tạo điều kiện cho khách hàng giám sát thông tin tín dụng bản thân, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của mình, Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC) đang hỗ trợ cung cấp miễn phí hoàn toàn trong trường hợp khách hàng khai thác nhiều lần trong năm.

Để nắm bắt về thông tin tín dụng của chính mình, khách hàng có thể khai thác điểm tín dụng do CIC cung cấp thông qua các hình thức khai thác sau: khai thác trực tuyến qua Cổng thông tin kết nối khách hàng vay qua website: htttps://cic.gov.vn; hoặc trên ứng dụng điện thoại thông minh CIC Credit Connect.

Khách hàng cũng có thể đến trụ sở và chi nhánh của CIC tại Hà Nội; hoặc liên lạc tổng đài số 19001082 để được hỗ trợ.

VŨ PHONG

Quảng Ninh

Xin hỏi luật sư, pháp luật có những quy định cụ thể nào đối với những người đi vay có hành vi tiêu cực như chây ì, trốn nợ, thậm chí hành hung nhân viên thu hồi nợ? Nếu như không thực hiện đúng trách nhiệm trả nợ, người đi vay sẽ bị quy định bởi khung hình phạt như thế nào?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Việc người vay chây ì, trốn tránh trách nhiệm trả nợ thì sẽ phải chịu các hậu quả pháp lý và kinh tế kèm theo như: phải trả nợ quá hạn với lãi suất rất cao; bị chuyển thành nợ xấu sẽ khó được chấp nhận vay vốn sau đó; bị thu giữ và xử lý tài sản bảo đảm (nếu có); bị khởi kiện ra tòa án hoặc trọng tài đòi nợ; phải trả án phí, chi phí liên quan…

Thậm chí, tình huống xấu nhất là có thể bị yêu cầu khởi tố hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định tại điều 175 về “tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, với mức hình phạt không giam giữ đến 3 năm, hoặc phạt tù từ 6 tháng đến mức tối đa có thể lên đến 20 năm tù, tùy theo số tiền chiếm đoạt.

Ngoài ra, nếu có hành vi hành hung hoặc hành vi bất hợp pháp khác xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tính mạng của người đi vay hoặc người khác, thì sẽ bị xử phạt hành chính hoặc hình sự về các hành vi tương ứng.

NGUYỄN MINH HOÀN

Bắc Giang

Cách đây hơn 3 năm, tôi đã vay của CTTC để giải quyết nhu cầu chi tiêu cá nhân, nhưng hiện nay tôi còn 7 tháng nữa là hết hợp đồng thì bị mất việc và mất thu nhập nên không có khả năng trả nợ. Trong trường hợp này nên làm thế nào?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Người vay phải có nghĩa vụ trả nợ các khoản vay theo thỏa thuận trong hợp đồng, dù bị mất việc, mất thu nhập hay khả năng tài chính khó khăn.

Trường hợp của bạn, theo tôi, một mặt, bạn cố gắng thu xếp trả nợ, mặt khác, cần gửi đơn đề nghị CTTC xem xét cho gia hạn, điều chỉnh kỳ hạn trả nợ và miễn giảm lãi suất quá hạn.

DƯƠNG THỊ MINH

Bình Dương

Tôi có nhu cầu mua xe máy và sẽ dùng dịch vụ vay trả góp của CTTC, nhưng tôi nghe nói cần thận trọng với hợp đồng cho vay tiêu dùng để tránh sau này phát sinh nhiều phí phạt. Vậy cho hỏi, khi ký hợp đồng, tôi cần lưu ý những điều gì để có được các lợi ích từ việc dịch vụ cho vay mua sản phẩm trả góp của các CTTC?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Khi ký hợp đồng vay tiêu dùng tại các CTTC, để tránh những phát sinh về sau, người vay cần lưu ý một số điểm sau đây:

Phải mua đúng sản phẩm vay vốn, tránh sử dụng tiền sai mục đích thì sẽ vi phạm hợp đồng, bị thu hồi nợ trước hạn.

Xác định rõ mức lãi suất, các khoản phí liên quan, nhất là số tiền phải trả trong trường hợp quá hạn trả nợ.

Phải trả nợ đúng kỳ hạn, tránh để quá hạn, đặc biệt là quá hạn quá 90 ngày sẽ bị chuyển thành nợ xấu.

KHÁNH HOÀ

Cao Bằng

Xin cho biết, giải pháp để hoạt động cho vay tiêu dùng minh bạch, công khai?

ÔNG NGUYỄN TRỌNG DU

Phó chánh thanh tra Ngân hàng Nhà nước

Thông tư số 18 do NNHH ban hành quy định cụ thể trách nhiệm của CTTC trong việc tuân thủ quy định tại, tăng cường cho vay có trách nhiệm của CTTC.

Cụ thể, CTCT phải niêm yết công khai tại trụ sở, chi nhánh, điểm giới thiệu dịch vụ và đăng tải trên trang thông tin điện tử của CTTC các nội dung: khung lãi suất cho vay tiêu dùng, các loại phí, phương pháp tính lãi; các hình thức tiếp nhận góp ý, phản ánh, khiếu nại của khách hàng, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động cho vay tiêu dùng của CTTC.

Đồng thời, CTTC phải đăng tải thông tin liên hệ của CTTC, danh sách (tên, địa chỉ) điểm giới thiệu dịch vụ, những điều cần biết về cho vay tiêu dùng, các câu hỏi thường gặp trong cho vay tiêu dùng trên trang thông tin điện tử của CTTC.

Bên cạnh đó, CTTC phải cung cấp cho khách hàng dự thảo hợp đồng cho vay tiêu dùng, giải thích chính xác, đầy đủ, trung thực các nội dung cơ bản tại hợp đồng cho vay tiêu dùng, trong đó bao gồm cả quyền và nghĩa vụ của khách hàng vay tiêu dùng; các biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ, biện pháp xử lý trong trường hợp khách hàng không thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng cho vay tiêu dùng và có xác nhận của khách hàng về việc đã được công ty tài chính cung cấp thông tin theo quy định tại khoản này, để khách hàng xem xét, quyết định trước khi ký kết hợp đồng cho vay.

CTTC cũng phải quy định cụ thể trách nhiệm của người quản lý, phụ trách điểm giới thiệu dịch vụ trong việc báo cáo, cung cấp thông tin, tài liệu theo yêu cầu của NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố nơi có điểm giới thiệu dịch vụ.

Thông tư 18 cũng quy định CTTC cần thường xuyên rà soát, nâng cao chất lượng quy trình tuyển dụng, đánh giá nhân viên, hạn chế rủi ro đạo đức; tổ chức tập huấn, đào tạo nghiệp vụ, nâng cao kỹ năng, chất lượng dịch vụ tư vấn khách hàng, ý thức tuân thủ pháp luật, quy định nội bộ, đạo đức nghề nghiệp cho nhân viên…

Các CTCT phải phát hiện kịp thời các bất cập, hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động cho vay tiêu dùng, thông báo, cảnh báo trong hệ thống để có biện pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro, các hành vi vi phạm pháp luật; xử lý hoặc phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật, quy trình, quy định nội bộ trong hoạt động cho vay tiêu dùng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng; công bố công khai trong nội bộ việc xử lý các vi phạm này.

NGUYỄN VĂN BÌNH

Quế Võ, Bắc Ninh

Tôi có vay của một CTTC số tiền 30 triệu đồng, đến tháng 2.2020 tôi bị mất việc làm nên kỳ góp tháng 2 tôi chưa trả được tiền cho CTTC. Tính đến ngày hôm nay, tôi bị trễ hạn trả tiền cho CTTC ở cả 2 hợp đồng là hơn 60 ngày. Xin luật sư cho tôi hỏi: trong trường hợp tôi chậm trả tiền và dẫn đến không có khả năng trả tiền theo hợp đồng cho CTTC thì có bị xử lý hình sự không?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Nếu như người đi vay thực sự khó khăn không trả được nợ thì không phạm tội hình sự. Người vay chỉ rơi vào 1 trong 2 tình huống sau đây thì mới bị xử lý hình sự theo quy định tại điều 175 về “tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, bộ luật Hình sự năm 2015:

Thứ nhất, “dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó, hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả”.

Thứ hai, “đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản”.

Với trường hợp của anh, anh nên viết đơn xin xem xét gia hạn nợ do điều kiện hoàn cảnh khó khăn, kèm theo các giấy tờ chứng minh như: thông báo công ty cho nghỉ việc, tiền lương bị suy giảm, hoặc giấy tờ liên quan… gửi đến CTTC.

NGUYỄN SĨ

Lạng Sơn

Tôi có nhu cầu vay vốn mở quầy bán đồ ăn sáng, sau khi nghiên cứu thấy lãi suất của các CTTC cao hơn ngân hàng, mà tôi lại không có tài sản thế chấp nên không vay được ngân hàng. Vậy vì sao lãi suất của các CTTC lại cao vậy?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Đây là một câu hỏi mà tôi đã nhận được từ rất nhiều người hàng chục năm nay, rất lý thú: tại sao lãi suất của những CTTC lại cao hơn ngân hàng nhiều? Tôi tìm cách trả lời như sau:

Thứ nhất, các ngân hàng và những định chế tài chính kinh doanh trên nguyên tắc quản lý rủi ro, không chấp nhận những giao dịch có rủi ro mất vốn. Và chỉ thực hiện những giao dịch mang tính an toàn, vì thế, lãi suất cũng ở mức thấp tương xứng với mức độ rủi ro thấp. Còn đối với các CTTC, họ chấp nhận mức rủi ro cao, vì thế lãi suất cũng cao.

Tôi lấy 1 ví dụ, một ngân hàng cho vay với biên độ lợi nhuận khoảng 2% (lãi suất cho vay trừ lãi suất huy động). Với biên độ lợi nhuận 2%, thì khi ngân hàng mất vốn với 1 khách hàng, họ cần phải có 50 khách hàng mới khác và mỗi khách hàng cho biên độ tỷ lệ lợi nhuận 2% để bù trừ số tiền mất vốn 100%.

Còn đối với CTTC, rủi ro rất cao và các CTTC có thể có tỷ lệ lợi nhuận lên đến 20%. Có nghĩa rằng, 1 CTTC khi cho vay mà mất vốn 100% thì họ chỉ cần 5 khách hàng mới, mỗi khách hàng cho họ 1 lợi nhuận 20% để bù lỗ. Ví dụ này cho thấy, rõ ràng ngân hàng cho vay với độ rủi ro thấp và có thể chấp nhận mức lãi suất thấp, vì xác suất mất vốn rất thấp. Trong khi CTTC độ rủi ro cao, các khách hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro và do đó lãi suất phải rất cao để lấy lại vốn chỉ với 1 vài khách hàng mới.

Thứ 2, các CTTC cho vay những món rất nhỏ có thể từ vài triệu gọi là cho vay tiêu dùng, bao gồm để mua điện thoại di động, xe máy và chi trả sinh hoạt. Chính vì những món vay nhỏ này, lãi suất phải rất cao, để có lợi nhuận. Còn các NH, món vay lớn hơn nhiều, vì thế lãi suất có thể thấp cho mỗi món vay, nhưng dư nợ mỗi món rất lớn và NH có nhiều khách hàng doanh nghiệp với nhu cầu tín dụng lên đến hàng tỉ đồng. Chính vì thế, lãi suất của họ có thể rất hạ, vì họ kiếm lời từ những món cho vay rất lớn.

Như thế, các CTTC đáp ứng được nhu cầu vay tiêu dùng nhiều hơn so với các NH. Ở Mỹ, các NH không cho vay tiêu dùng chỉ trừ một vài NH chuyên về tiêu dùng như Citibank. Cho vay tiêu dùng tại Mỹ là hoạt động tín dụng của các CTTC, trong khi tại Việt Nam, các NH lớn bé đều có chương trình cho vay tiêu dùng, nhưng những món cho vay cũng tương đối lớn. Những món cho vay tiêu dùng nhỏ lẻ vài triệu đồng không phải là thực đơn của các NH.

SỸ HẢI

Bắc Giang

Trường hợp khách hàng từng vay tiền mặt tại một CTTC, nhưng do một thời gian khó khăn nên khách hàng trả chậm so với ngày ghi trong hợp đồng. Như vậy, điểm tín dụng của khách hàng đó có bị ảnh hưởng không? Nếu có, mong NHNN có thể tư vấn giúp tôi làm như thế nào để cải thiện điểm tín dụng trong trường hợp trên?

ÔNG ĐỖ HOÀNG PHONG

Tổng giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC), Ngân hàng Nhà nước

Khi khách hàng chậm thanh toán khoản vay, lịch sử chậm thanh toán sẽ được ghi nhận lại. Do vậy, lịch sử tín dụng đó sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến điểm tín dụng.

Chính vì vậy, để cải thiện và duy trì điểm tín dụng ở mức cao, khách hàng cần tạo thói quen kiểm soát khoản vay, khoản chi tiêu của mình thường xuyên, đảm bảo thanh toán đúng hạn để tránh phát sinh nợ quá hạn, nợ xấu.

Đặc biệt lưu ý chỉ vay ngân hàng và mở thêm thẻ tín dụng khi cần thiết; nên duy trì dư nợ thẻ tín dụng ở mức vừa phải so với hạn mức; quản lý chặt chẽ giấy tờ cá nhân của mình, giảm thiểu các nguy cơ bị đánh cắp danh tính, giấy tờ cá nhân và phát sinh các khoản nợ xấu ngoài ý muốn, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng.

Ngoài ra, khách hàng cần thực hiện kiểm tra điểm tín dụng thường xuyên để hạn chế sai sót dữ liệu thông tin tín dụng cá nhân.

TRẦN THỊ DƯ

Quốc Oai, Hà Nội

Cách đây 1 năm, tôi đang rơi vào tình thế bị mất thẻ căn cước tìm không thấy nên đã làm lại thẻ căn cước mới. Đến nay, tôi biết được một đồng nghiệp của mình đã dùng thẻ căn cước tôi đánh mất đó để vay tiền của CTTC. Hiện tại, CTTC không liên lạc không được với số điện thoại chủ nhân vay nợ đã ghi trong hợp đồng nên đã gửi giấy đòi nợ tới quê tôi thông qua chứng minh nhân dân của tôi. Xin hỏi, vậy tôi có bị ảnh hưởng gì không, có phải trả nợ số tiền vay mà mình không hề hay biết?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Việc cho vay của CTTC như vậy là sai, vì không đúng đối tượng. Bạn không có nghĩa vụ đối với khoản nợ mà mình không hề vay.

Tuy nhiên, bạn có thể gặp rắc rối vì tạm thời bị gắn tên với khoản nợ, nhất là khi đó là nợ xấu thì sẽ ảnh hưởng đến lịch sử tín dụng.

Vì vậy, bạn cần đề nghị CTTC sửa chữa sai lầm, loại bỏ tên bạn ra khỏi khoản vay.

BẮC BÌNH

Hà Nam

Tôi có ý định vay tiền của các CTTC để phục vụ nhu cầu chi tiêu cá nhân vì thời gian duyệt vay rất nhanh. Vậy tôi cần đọc quy định nào liên quan tới vay tiêu dùng để chủ động hơn trong việc vay tiền CTTC?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Trước khi có ý định vay tiêu dùng tại các CTTC, người vay cần tìm hiểu kỹ các thủ tục vay vốn và các quy định tại Thông tư số 43/2016/TT-NHNN ngày 30.12.2016 của Thống đốc NHNN; “Quy định cho vay tiêu dùng của Công ty tài chính” đã được sửa đổi, bổ sung theo Thông tư số 18/2019/TT-NHNN ngày 4.11.2019.

Trong Thông tư này, người vay tìm hiểu kỹ điều 10 về “Hợp đồng cho vay tiêu dùng”, có quy định về lãi suất như sau: “Lãi suất cho vay tiêu dùng theo thỏa thuận và mức lãi suất cho vay tiêu dùng quy đổi theo tỷ lệ phần trăm/năm (1 năm là 365 ngày) tính theo số dư nợ cho vay thực tế và thời gian duy trì số dư nợ cho vay thực tế đó; nguyên tắc và các yếu tố xác định lãi suất, thời điểm xác định lãi suất cho vay đối với trường hợp áp dụng lãi suất cho vay có điều chỉnh; lãi suất áp dụng đối với dư nợ gốc bị quá hạn; lãi suất áp dụng đối với lãi chậm trả; phương pháp tính lãi tiền vay; loại phí và mức phí áp dụng đối với khoản vay”.

THU HOÀI

Cần Thơ

Ông có nhận định gì về thói quen trong hành vi vay – trả của người Việt Nam?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Phần đông người đi vay Việt Nam đều có ý thức trả nợ một cách trách nhiệm. Phần lớn những người đi vay đều mang tinh thần công bằng, xã hội có vay có trả và thông thường không ai muốn trốn nợ và xù nợ.

Tuy nhiên, một thiểu số người dân khi gặp khó khăn thì có thể tìm những biện pháp để chây ì nợ, xù nợ.

Tôi quan sát trong 10 năm vừa qua khi về làm việc tại Việt Nam, với một bộ phận nào đó trong xã hội, tính tuân thủ pháp luật chưa cao. Tính tuân thủ những cam kết với các thành phần khác trong xã hội còn thấp. Những thành phần này đã làm tổn thương uy tín của đại bộ phận người dân.

Chính vì thế, với tư cách là một người đã làm việc trong lĩnh vực tài chính nhiều năm, tôi mong mỏi mọi người nâng cao tinh thần trách nhiệm với toàn thể xã hội, trách nhiệm với người đã cho mình vay, trên nguyên tắc công bằng và nhân đạo.

HẢI LONG

Cần Thơ

Việc quyết định giải ngân của các TCTD căn cứ rất nhiều vào “điểm tín dụng” và “hồ sơ tín dụng”. Ông có thể giải thích rõ điểm tín dụng của khách hàng được chấm dựa trên những tiêu chí nào?

ÔNG ĐỖ HOÀNG PHONG

Tổng giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC), Ngân hàng Nhà nước

Điểm tín dụng là một điểm số do một cơ quan thông tin tín dụng độc lập hoặc các TCTD chấm điểm dựa vào lịch sử tín dụng và các thông tin khác của khách hàng.

Điểm tín dụng thường được các TCTD sử dụng đánh giá mức độ tín nhiệm, khả năng trả nợ của khách hàng trong tương lai.

Điểm số càng cao, mức độ tín nhiệm càng cao, khả năng tiếp cận tín dụng của khách hàng được tăng lên.

Vì vậy, các TCTD có thể sử dụng điểm tín dụng để ra quyết định tín dụng, xác định hạn mức, lãi suất, thời hạn… của khoản vay cấp cho khách hàng.

Thông tin chủ yếu được sử dụng để tính toán điểm tín dụng của bạn bao gồm: thông tin định danh (độ tuổi, nghề nghiệp, nơi cư trú, trình độ…); số lượng và loại tài khoản tín dụng bạn có (các khoản vay thông thường như vay mua nhà, mua xe, vay tiêu dùng,… thẻ tín dụng…); dư nợ và tình trạng tín dụng hiện tại; lịch sử trả nợ, thanh toán; thời gian quan hệ tín dụng; thông tin có liên quan khác; lịch sử tra cứu thông tin về bạn.

XUÂN QUANG

Thanh Hóa

Xin ông cho biết, người đi vay nên chú ý những điều gì khi quyết định vay tiền của các CTTC?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Khi vay tiền của các công ty tài chính, người đi vay phải chú ý những vấn đề sau:

– Lãi suất và phí của các công ty tài chính khá cao so với ngân hàng.

– Người vay phải chấp nhận nhiều ràng buộc của hợp đồng do không có tài sản đảm bảo.

– Ngoài ra, các công ty tài chính thúc ép khách hàng trả nợ khá căng thẳng.

Vì vậy, người vay cần thận trọng khi quyết định vay tiền của các công ty tài chính, nhất là những khoản vay lớn mà khó có nguồn trả nợ như là mua nhà, mua xe ô tô…và những khoản vay không thật sự cần thiết, cấp bách.

Còn nếu vay để mua sắm đồ gia dụng trong gia đình với số tiền không quá lớn thì khách hàng có thể vay từ các CTTC.

ĐẮC LAM

Long An

Nhiều người trong xã hội có góc nhìn phiến diện, “ác cảm” với các CTTC, TCTD trong công tác thu hồi nợ. Tuy nhiên, thực tế ghi nhận rất nhiều trường hợp CTTC gặp phải người chây ì, trốn nợ, vứt bỏ sim điện thoại, trốn khỏi nơi cư trú, thậm chí hành hung nhân viên thu hồi nợ. Theo ông, đây có phải là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của các CTTC không?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Với các CTTC truyền thống, việc thu hồi nợ phải được thực hiện theo luật định và thông lệ quốc tế.

Cụ thể, các TCTD chỉ có thể gọi điện trong những giờ nhất định, không được phép gọi vào đêm khi mọi người cần sự nghỉ ngơi, ngày cuối tuần. Không được phép gọi cho người thân của người đi vay để làm phiền, tạo áp lực cho người đi vay.

Tại thời điểm này, khi một số người dân mất việc làm, thu nhập suy giảm thì khả năng trả nợ cũng xuống thấp.

Đúng là xã hội cũng đã xuất hiện một số trường hợp người đi vay thiếu trách nhiệm trong việc vay mượn, chứ không chỉ dừng ở việc thiếu trách nhiệm trong việc trả nợ.

Một phần nguyên nhân là do hiểu biết về tài chính của người dân còn hạn chế, rất nhiều người không có kiến thức cơ bản về tài chính cá nhân, dẫn đến việc xây dựng và thực thi kế hoạch chi tiêu từ ngắn hạn cho đến trung dài hạn không có, khiến việc vay mượn ngẫu hứng, vay mượn mà không có kế hoạch trả nợ, không tính đến trường hợp xấu nhất là vỡ nợ sẽ ra sao…

Điều này dẫn đến hệ quả là chây ì, trốn nợ, vứt bỏ sim điện thoại, trốn khỏi nơi cư trú, thậm chí hành hung nhân viên thu hồi nợ, gây khó khăn cho các CTTC.

Đây cũng là rào cản phát triển cho các CTTC. Hành lang pháp lý nên hoàn thiện theo hướng bảo vệ được người đi vay lẫn bên cho vay, nhằm phát triển thị trường tài chính tiêu dùng lành mạnh, bền vững.

Để phát triển, các TCTD cần phải rà soát các phương pháp thu hồi nợ để trước nhất, tuân thủ quy định pháp luật và tạo sự ổn định cho xã hội.

Cuối cùng, toà án là nơi để xử lý những tranh chấp. Nếu chúng ta xây dưng được một hệ thống tài chính ổn định và nhân bản, thì đây là nền tảng để phát triển kinh tế.

THUÝ HẰNG

Hải Dương

Thưa ông, việc thu hồi các khoản nợ, hình thức thu hồi được quy định như thế nào?

ÔNG NGUYỄN TRỌNG DU

Phó chánh thanh tra Ngân hàng Nhà nước

Về quy định thu hồi nợ, giải quyết khiếu nại của khách hàng, Thông tư 18 do NHNN ban hành quy định: biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ phù hợp với đặc thù của khách hàng, quy định của pháp luật và không bao gồm biện pháp đe dọa đối với khách hàng.

Trong đó, số lần nhắc nợ tối đa 5 lần/ngày; hình thức nhắc nợ, thời gian nhắc nợ do các bên thỏa thuận trong hợp đồng cho vay tiêu dùng, nhưng phải trong khoảng thời gian từ 7 giờ đến 21 giờ.

Không nhắc nợ, đòi nợ, gửi thông tin về việc thu hồi nợ của khách hàng đối với tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ cho công ty tài chính, trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; bảo mật thông tin khách hàng theo quy định của pháp luật.

BÙI VIỆT CƯỜNG

Bắc Ninh

Thưa ông, khi đã có lịch sử nợ xấu thì khách hàng sẽ khó vay vốn từ các TCTD. Nhưng nhu cầu vay tiền luôn cao, vậy nợ xấu trên CIC trong thời gian bao lâu được xóa, sau khi khách hàng hoàn tất thủ tục thanh toán khoản nợ xấu đó?

ÔNG ĐỖ HOÀNG PHONG

Tổng giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC), Ngân hàng Nhà nước

Theo thông lệ quốc tế, thời gian lưu trữ thông tin tín dụng nói chung và thông tin tín dụng tiêu cực nói riêng ở mỗi nước là khác nhau, có nước 5 năm, có nước dài hơn là 7 năm, 10 năm; đối với Việt Nam là 5 năm, tính từ ngày tất toán khoản vay.

Quy định này là để nâng cao trách nhiệm trả nợ của khách hàng vay với các TCTD, đảm bảo quyền lợi cho các tổ chức tín dụng trong quan hệ với khách hàng vay.

Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho khách hàng tiếp cận tín dụng, CIC đã trình và được Thống đốc NHNN cho phép không cung cấp lịch sử nợ xấu của những khách hàng có mức dư nợ xấu nhỏ dưới 10 triệu đồng nhưng đã tất toán, hoàn thành nghĩa vụ trả nợ; rút ngắn thời gian sử dụng thông tin lịch sử nợ xấu đối với khách hàng có nợ xấu từ trên 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng xuống 1 năm; và từ trên 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng xuống 2 năm.

NGUYỄN BÌNH MINH

Nam Định

Được biết, vốn vay tại CTTC là một trong những nguồn vốn chính thống, được sự quản lý của cơ quan nhà nước. Ông đánh giá như thế nào về giải pháp của Chính phủ đang từng bước điều chỉnh các hoạt động quản lý để các CTTC thực hiện chức năng, vai trò đẩy lùi tín dụng đen một cách hiệu quả?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Các TCTD và các công ty tài chính được quản lý bởi tổ chức tín dụng và được quản lý bởi NHNN.

NHNN quản lý các TCTD một cách hiệu quả qua việc giám sát việc thực thi những quy định pháp luật.

Tuy nhiên, với những TCTD đen hoặc những tổ chức kinh tế ngầm, thì NHNN và các cơ quan quản lý rất khó kiểm soát.

Những hoạt động của các TCTD đen, mang tính hình sự và thường được cơ quan an ninh theo dõi và xử lý. NHNN và các cơ quan quản lý khác khó có thể tiếp cận được với lĩnh vực tài chính này.

Nhưng chính lĩnh vực mang tính bất hợp pháp lại càng ngày càng có cơ hội phát triển, đặc biệt trong bối cảnh nhiều người dân và các thành phần kinh tế giảm thu nhập do nhu cầu vay tăng cao.

Để đẩy lùi những hoạt động cho vay nặng lãi và phạm pháp, chỉ có thể dùng cơ quan an ninh để theo dõi và chấn chỉnh.

Bên cạnh đó, hệ thống toà án cũng phải vào cuộc một cách mạnh mẽ để truy tố tội phạm và xử lý hình sự những cá nhân, tổ chức mang tên tín dụng đen.

MINH PHƯƠNG

Đồng Nai

Xin luật sư cho biết, cho vay tiêu dùng không thế chấp tài sản có an toàn cho người đi vay không? Khi có nhu cầu, tôi cần chú ý tới những điều gì để có được khoản vay tiêu dùng hợp lý và tránh tình trạng gánh nặng trả nợ hàng tháng?

LUẬT SƯ TRƯƠNG THANH ĐỨC

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Công ty Luật ANVI

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi tới chương trình. Khi vay tiêu dùng, người đi vay phải thế chấp tài sản hay không thế chấp tài sản đều không ảnh hưởng đến việc an toàn, vì đều phải có nghĩa vụ trả nợ.

Vấn đề chỉ khác nhau là vay có tài sản thế chấp mà không trả được nợ thì sẽ phải xử lý tài sản thế chấp. Còn trường hợp không có tài sản bảo đảm thì phải xử lý bằng tài sản khác theo thỏa thuận hoặc phán quyết của tòa án (nếu có).

Để tránh tình trạng gánh nặng trả nợ hàng tháng, trước hết, bạn phải xác định có nhu cầu trong trường hợp cần thiết. Ngoài ra, bạn phải tính khả năng trả nợ theo đúng cam kết, sau khi đã để lại các khoản chi phí tối thiểu cho cuộc sống.

Nếu mức thu nhập của bạn không quá cao, kinh nghiệm cho thấy, khoản trả nợ không nên quá một nửa số thu nhập.

Một lưu ý quan trọng khi vay tiêu dùng, người vay phải luôn chú ý trả nợ đều đặn, đúng hạn, tránh bị dồn lại khoản nợ lớn, rất khó cho khả năng tài chính và nguy cơ bị tính lãi nợ quá hạn cao.

VIỆT HÙNG

TP.Hồ Chí Minh

Việc đẩy mạnh cho vay tiêu dùng thông qua các CTTC có hạn chế được tình trạng tín dụng đen hay không thưa ông?

ÔNG NGUYỄN TRỌNG DU

Phó chánh thanh tra Ngân hàng Nhà nước

Trên thị trường, có nhiều kênh chính thức để khách hàng tiếp cận tín dụng như thông qua các ngân hàng thương mại, Ngân hàng Chính sách xã hội, CTTC, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô.

Để tạo điều kiện cho khách hàng có thể tiếp cận các dịch vụ ngân hàng, tài chính, NHNN đang khuyến khích các loại hình tổ chức tín dụng nêu trên mở rộng hoạt động tín dụng dưới nhiều hình thức, thông qua nhiều kênh khác nhau, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ đi đôi với nâng cao chất lượng tín dụng để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của khách hàng vay ở các phân khúc khác nhau của thị trường, góp phần hạn chế tín dụng đen.

MINH HOA

Hòa Bình

Ông có thể đánh giá về nhu cầu vốn trong dân cư hiện nay, nhất là đối với những người có thu nhập trung bình và thấp, không đủ các điều kiện vay vốn ngân hàng?

TS NGUYỄN TRÍ HIẾU

chuyên gia tài chính

Nhu cầu vốn của người tiêu dùng tại thời điểm này rất lớn. Trước hết, nền kinh tế Việt Nam phát triển mạnh, năm 2019, GDP của Việt Nam tăng 7,02% và nếu không có dịch Covid-19, nền kinh tế dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức độ 6,8%. Tuy nhiên, với đại dịch Covid-19, GDP của Việt Nam năm nay dự kiến tăng trưởng chỉ khoảng 5%.

Ngay cả GDP tăng trưởng ở mức thấp hơn năm ngoái, nền kinh tế Việt Nam vẫn được xem là phát triển mạnh so với nhiều quốc gia trên thế giới. Với sự tăng trưởng kinh tế ở mức độ cao, nhu cầu vay tiêu dùng cũng sẽ tăng cao.

Tại thời điểm này, khi dịch bệnh còn đang diễn biến nghiêm trọng, những hoạt động kinh tế của các thành phần kinh tế tuy có suy giảm, nhưng dự kiến sẽ được phục hồi sau đại dịch. Chính vì vậy, nhu cầu vay tiêu dùng tăng cao, mà cho vay tiêu dùng là một trong những hoạt động kinh tế rất sôi nổi và rất đáng được quan tâm.

Trong 2 tháng qua, vì những biện pháp cách ly xã hội, nhiều doanh nghiệp đóng cửa, hay giảm hoạt động, nhiều người lao động mất việc làm hoặc doanh thu bị giảm thiểu đáng kể. Với những thành phần này, nhu cầu tài chính tăng đột biến, trong khi thu nhập bị giảm do những chi phí sinh hoạt hàng ngày vẫn duy trì, gồm tiền thuê nhà, chi phí cho sinh hoạt, di chuyển, ăn ở và những chi phí khác cho gia đình, con cái.

Trong bối cảnh đó, các CTTC cũng rất nỗ lực để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Tuy nhiên, các CTTC trở nên rất thận trọng, vì những người có thu nhập suy giảm có nhu cầu vay cao, trong khi khả năng trả nợ giảm.

Cùng lúc đó, các kênh vay không chính thống bao gồm tín dụng đen, đang phát triển rất mạnh mẽ và hiện tại đang trở thành hiện tượng rất tiêu cực, đáng quan ngại.

Đối với những người có thu nhập trung bình thấp, không đủ điều kiện vay vốn ngân hàng, tại thời điểm này lại càng khó khăn hơn.

Chính vì thế, đây cũng là sự quan tâm của Chính phủ và tất cả các tổ chức tín dụng, làm sao để giúp những người có thu nhập thấp có thể vay mượn được.

THU HÀ

Hà Nội

Tôi muốn vay tiêu dùng để khám chữa bệnh, mua nhà… Hiện, các quy định về vay tiêu dùng có giới hạn mức giải ngân trực tiếp cho khách hàng?

ÔNG NGUYỄN TRỌNG DU

Phó chánh thanh tra Ngân hàng Nhà nước

Ngày 4.11.2019, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư số 18/2019/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 43/2016/TT-NHNN ngày 30.12.2016 quy định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính.

Trong đó, có những quy định mới, cụ thể như về giới hạn cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng, tại Thông tư 18 quy định giới hạn cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng vay đối với các khoản vay có giá trị lớn (trên 20 triệu đồng).

Theo đó, không hạn chế đối với nhu cầu món vay nhỏ dưới 20 triệu đồng, đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng, hợp pháp phục vụ đời sống, tiêu dùng của nhân dân, góp phần đẩy lùi tín dụng đen, phù hợp với yêu cầu của Chỉ thị số 12 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị 01 của Thống đốc NHNN.

Mặt khác, quy định lộ trình đến ngày 1.1.2024, các công ty tài chính (CTTC) mới phải tuân thủ tỷ lệ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tối đa 30% tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng. Do vậy, không tác động nhiều đến hoạt động cho vay tiêu dùng của các CTTC, do đã có thời gian chuyển tiếp để đảm bảo tuân thủ các tỷ lệ theo lộ trình.

Ngoài ra, theo quy định tại Nghị định số 39/2014/NĐ-CP về hoạt động của CTTC, công ty cho thuê tài chính, thì CTTC được cấp tín dụng tiêu dùng (gồm: cho vay tiêu dùng – cho vay giải ngân cho bên cung ứng hàng hóa, dịch vụ và cho vay giải ngân trực tiếp cho khách hàng và phát hành thẻ tín dụng; cho vay phục vụ nhu cầu đời sống trong giới hạn 30% tổng dư nợ).

Do vậy, nếu tính cả dư nợ cho vay phục vụ nhu cầu đời sống thì tỷ lệ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp thực tế (cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ nhu cầu đời sống) trên tổng dư nợ còn cao hơn mức 30%.

Các quy định trên nhằm triển khai thực hiện Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 25.4.2019 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị 01 ngày 8.1.2019 của Thống đốc NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của ngành ngân hàng trong năm 2019, trên cơ sở mục tiêu quản lý nhà nước, lộ trình thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ và NHNN.

Qua đó, vừa thúc đẩy vai trò của các CTTC tiêu dùng, đồng thời phải có kiểm soát để giảm rủi ro phát sinh từ việc các CTTC tập trung cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp trong thời gian qua.

Hơn nữa, các quy định này cũng nhằm đa dạng hóa sản phẩm, hướng tới khách hàng có nhu cầu vay tiêu dùng thực sự, từ đó giảm rủi ro, khiếu nại, tranh chấp từ khách hàng, giảm lãi suất cho vay, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng. Và cuối cùng là để đảm bảo cho vay tiêu dùng phát triển an toàn, bền vững, lành mạnh.

Do đó, việc quy định giới hạn cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng là cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

—————————–

Thanh niên (Giao lưu trực tuyến) 20-5-2020:

https://thanhnien.vn/tai-chinh-kinh-doanh/giao-luu-truc-tuyen-vay-tieu-dung-co-trach-nhiem-1225443.html

(1.705/8.867)