(VOVGT) – Nghiêm trọng xảy ra đối với xe khách đã và đang báo động tình trạng doanh nghiệp vì lợi nhuận, lái xe vì được “giao khoán” nên không tuân thủ Luật Giao thông đường bộ.
Thời gian qua, tai nạn liên quan xe khách tại các tuyến quốc lộ trên địa bàn cả nước đã cùng lúc lấy đi tính mạng của hàng chục người, gây thiệt hại lớn về người và tài sản của nhân dân, khiến dư luận bức xúc.
Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực giao thông khẳng định, những vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng này phần lớn là do các chủ xe khách tốc hành đường dài vì lợi nhuận, nên thiếu quản lý, giáo dục lái xe, thậm chí còn khuyến khích lái xe chở thêm khách, bất chấp các quy định về giao thông trên đường. Lái xe mặc sức chạy nhanh, lấn tuyến, giành đường, tranh khách và tranh thủ thời gian để bù lại các đoạn đường phải hạn chế tốc độ. Thậm chí, có những lái xe tuổi còn rất trẻ, chưa đủ “độ chín” trong nghề, lại hiếu thắng, liều lĩnh, phóng nhanh vượt ẩu, gây ra TNGT là điều tất yếu.
Mặc dù Luật Giao thông đường bộ quy định cụ thể kinh doanh vận tải đường bộ là loại hình kinh doanh có điều kiện nhằm đảm bảo an toàn, thế nhưng, hoạt động vận tải khách lộn xộn như hiện nay, một phần là do quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Hợp tác xã thiếu chặt chẽ.
Tai nạn liên quan tới xe khách thường để lại hậu quả lớn về người và tài sản
Nguyên nhân tai nạn giao thông xe khách gia tăng là do chủ doanh nghiệp khoán doanh thu, thời gian chạy trên đường cho lái xe, gây sức ép cho lái xe, khiến nhiều người buộc phải chạy quá tốc độ, chở quá số người quy định để đạt đúng chỉ tiêu. Nhưng khi có sự cố, lái xe phải chịu hoàn toàn trách nhiệm, chủ xe hay chủ doanh nghiệp có khi lại “có lời” vì xe đang cũ, nay gặp nạn, sẽ được bảo hiểm bồi thường. Như vậy, tức là quy trách nhiệm gây mất ATGT cho lái xe, còn nguyên nhân từ phía doanh nghiệp lại chưa được xem xét bởi liên quan tới Luật Doanh nghiệp.
Cụ thể, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định, kinh doanh vận tải có điều kiện, ảnh hưởng sinh mạng con người, nhưng khi cơ quan Nhà nước đặt ra điều kiện kinh doanh lại vướng Luật Doanh nghiệp, cho là hạn chế quyền tự do kinh doanh. Do vậy việc thành lập doanh nghiệp vận tải khá dễ dàng, thậm chí có hộ chỉ cần một ô-tô vẫn kinh doanh ngành nghề này. Các quy định quản lý xe khách cũng không được nghiên cứu chặt chẽ, ban hành kịp thời, dẫn đến tình trạng chủ xe khách và lái xe lách luật.
Trao đổi cùng vovgiaothong.vn, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho biết, ô tô là phương tiện được pháp luật đưa vào dạng nguồn nguy hiểm cao độ bởi khi vận hành có thể gây ra tai nạn, thiệt hại cho con người.
Theo quy định tại khoản 2, điều 623 Bộ luật Dân sự năm 2005, việc bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra thuộc về chủ sở hữu chiếc xe, nhưng nếu chủ sở hữu đã giao xe cho người khác sử dụng, thì người được giao sẽ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Theo Nghị quyết số 03 năm 2006 của Hội đồng thẩm phán, Tòa án nhân dân Tối cao xác định có hai tình huống điển hình. Thứ nhất và phổ biến là người chủ sở hữu giao xe cho người khác theo hình thức làm công ăn lương thì quyền chiếm hữu và sử dụng chiếc xe đó vẫn thuộc về chủ xe. Trong tình huống này, nếu xảy ra tai nạn, người chủ sở hữu xe phải chịu trách nhiệm đền bù thiệt hại.
Tình huống thứ hai là chủ xe chuyển toàn bộ tài sản cho người lái xe dưới hình thức thuê xe thì lúc đó, trách nhiệm của người thuê xe sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn như người người chủ xe. Nếu xảy ra tai nạn trong trường hợp thứ hai này, thì người thực tế đang điều khiển và sử dụng xe sẽ phải chịu trách nhiệm.
Tăng cường kiểm tra, đảm bảo an toàn của xe khách đường dài
Luật sư Trương Thanh Đức nhấn mạnh, người chủ doanh nghiệp và chủ xe mới có khả năng tài chính để đảm bảo được việc bồi thường khi xảy ra tổn thất về tính mạng và tài sản cho người khác. Còn những người lái xe thường là người làm thuê, là những lao động nghèo nên rất khó khăn để khắc phục, bồi thường những vụ việc có hậu quả lớn, khiến những người bị nạn cũng gặp thiệt thòi.
Từ thực tế này, Luật sư Trương Thanh Đức kiến nghị, pháp luật cần phải quy định và hướng dẫn cụ thể hơn, rõ ràng hơn về các trường hợp được thuê xe, giao xe để tránh tình trạng các hãng vận tải lợi dụng quy định của Luật để ký các hợp đồng cho thuê xe mà quy hết trách nhiệm dân sự cho lái xe khi có tai nạn xảy ra. Như vậy người lái xe sẽ phải chịu trách nhiệm toàn bộ, trong khi các hãng xe và doanh nghiệp vận tải sẽ phủi tay mà không chịu bất cứ trách nhiệm gì.
Những bất cập nói trên của hoạt động vận tải hành khách cho thấy, đã đến lúc cần siết chặt việc quản lý phương tiện xe khách, tổ chức lại hoạt động vận tải hành khách, đồng thời, sửa đổi một số điều luật quy định trong lĩnh vực này một cách phù hợp. Mặt khác, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động vận tải hành khách đường dài và giám sát việc thực hiện các quy định của Luật Giao thông đường bộ nhằm đảm bảo an toàn cho những chuyến xe khách đường dài.
Nguyễn Yên
—————
VOV Giao thông 17-9-2012:
http://vovgiaothong.vn/doi-thoai-voi-cong-luan/2012/09/tai-nan-xe-khach-chu-doanh-nghiep-vo-can/\
(461/1.092)