Cái nhẽ BT

(ANVI) – Dự án BT (xây dựng – chuyển giao) là bài toán toan tính giao cho nhà đầu tư xây dựng công trình hạ tầng dâng cho nhà nước và được nhận lại nhà đất hay “sản vật” gì đó có giá tương đương để mà hưởng lãi.

Trên thực tế BT hầu hết đều bồ kết theo kiểu đổi đất lấy công trình, vì nhà nước túng bí chẳng có gì ngoài bao la là đất, cần đâu thu đấy, cần gì thì lấy đó, vì nó là sở hữu toàn dân, mần chi cũng được.

Tình lý thì cả 3 bề 4 bên đều gặp hên, hưởng lợi. Nhà nước phát triển hạ tầng không vướng nợ nần, chẳng cần tiền bạc. Nhà đầu tư cứ là tha hồ ăn lãi từ vài đồng vốn mồi đánh đổi quy hoạch, chính sách dự án bán mua. Người dân thì được thụ hưởng miễn phí cơ sở hạ tầng hiến dâng tự nguyện.

Nhưng nếu thiếu tính toán khôn ngoan, chặt chẽ, sạch sẽ thì có khi lợi bất cập hại. Nguy cơ tiêu cực rất ghê, kiếm ăn cực dễ, dự án bê trễ, chất lượng tồi tệ.

Nếu như dân cuối ăn may hưởng lợi thì dân đầu dự án lại có thể bị thiệt thòi, coi như ăn mày vì bị giải tỏa nhà cửa, đất đai, phải rời bỏ ruộng vườn, xa nơi sinh kế với số tiền được bồi thường rẻ mạt. Do tiền dự án đầu tư không từ ngân sách, nên lắm cách tâng giá, vá víu, à uôm, coi thường nhiều thứ. Đất công thì đánh đối gần như cho không, rẻ mạt, thất thoát tài nguyên, tiền bạc.

Rồi quy định không rõ, có khi nhà đầu tư nhận tất cả đất, cứ chặt bán dự án, thu kiếm tiền tấn, nhưng quần chúng thì mòn mỏi chờ đợi, ngóng mong công trình của mình như rình đồ từ thiện.

Ngày 15-8-2018