Từ luật đến lệ kể dưới, cách chức là cắt đi, tước bỏ, phế truất chức vụ đang đảm trách, “không được tiếp tục giữ chức vụ”. Nếu đã không còn giữ chức vụ nữa, mà vẫn muốn cách, thì đành gọi tạm là truy thu chức vụ.
1. Khoản 9, Điều 7 về “Giải thích từ ngữ”, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định: “9. Cách chức là việc cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý không được tiếp tục giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý khi chưa hết nhiệm kỳ hoặc chưa hết thời hạn bổ nhiệm.”
2. Khoản 1 và 2, Điều 56 về “Các quy định khác liên quan đến việc kỷ luật viên chức”, Luật Viên chức năm 2010 quy định: Viên chức bị cách chức thì thời hạn nâng lương bị kéo dài 12 tháng, đồng thời phải bố trí việc làm khác và không thực hiện việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm trong thời hạn 12 tháng.
3. Khoản 2, Điều 126 về “Áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải”, Bộ luật Lao động năm 2012 quy định: Người lao động bị xử lý kỷ luật cách chức mà tái phạm, thi sẽ bị sa thải.
4. Khoản 6, Điều 36, Điều lệ Đảng năm 2011 quy định: “6. Đảng viên giữ nhiều chức vụ bị kỷ luật cách chức thì tuỳ mức độ, tính chất vi phạm mà cách một hay nhiều chức vụ.”
5. Mục 49.1, “Quy định về thi hành Điều lệ Đảng”, số 45-QĐ/TW ngày 01-11-2011 của Ban Chấp hành TƯ quy định: “Đảng viên vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật đều phải thi hành kỷ luật nghiêm minh, không có ngoại lệ; vi phạm đến mức khai trừ thì phải khai trừ, không áp dụng biện pháp xoá tên, không chấp nhận việc xin ra khỏi Đảng; cấp uỷ viên vi phạm đến mức cách chức thì phải cách chức, không để thôi giữ chức”.
6. Đoạn 2, Mục 49.4, “Quy định về thi hành Điều lệ Đảng” nêu trên quy định: “Trong một cấp ủy có ban thường vụ, nếu chỉ cách chức bí thư hoặc phó bí thư thì vẫn còn là ủy viên ban thường vụ; nếu cách chức ủy viên ban thường vụ thì còn là cấp ủy viên; khi bị cách chức cấp ủy viên thì đương nhiên không còn chức bí thư, phó bí thư, ủy viên ban thường vụ”.
7. Từ điển Tiếng Việt của Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm) phiên bản 1992, giải thích như sau: Cách chức là một động từ “Không cho giữ chức vụ đang làm nữa”.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI.