(PL) – Nếu hình thành được các tổ chức làm từ thiện chuyên nghiệp, bài bản, uy tín thì gánh nặng hay sức ép cho cá nhân, tổ chức làm từ thiện sẽ tự nhiên giảm đi.

Dự thảo Nghị định về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo (dự thảo) thay thế Nghị định 64/2008 vẫn đang được các cơ quan bàn thảo.

Thực tiễn cho thấy dự thảo cần phải được ban hành sớm để hợp thức hóa các hoạt động thiện nguyện đã và đang diễn ra.

“Việc thiện nguyện cứ tự nhiên như hơi thở”

Từ nhiều năm qua, các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp bằng nhiều cách đã đóng góp tài chính, vật tư, trang thiết bị y tế để hỗ trợ công tác phòng chống dịch cũng như khắc phục hậu quả thiên tai.

Các nhóm thiện nguyện chuyển lương thực cứu trợ cho người dân bị lũ lụt ở miền Trung hồi tháng 10-2020. Ảnh: A.TÙNG

Lũ lụt miền Trung năm 2019, nhiều diễn viên, ca sĩ, MC… đã phát động, kêu gọi ủng hộ nạn nhân, nhiều người kêu gọi được hàng trăm tỉ đồng.

Đặc biệt, khi đợt dịch COVID-19 bùng phát lần thứ tư hồi giữa năm 2021, nhiều cá nhân và chương trình thiện nguyện bằng nhiều mối quan hệ và uy tín của mình đã vận động tài chính, trang thiết bị, vật tư y tế… để hỗ trợ các bệnh viện (BV), lực lượng tuyến đầu. Một Facebooker đã tiếp nhận và phân phối hàng chục triệu suất ăn và vật tư y tế cho tuyến đầu chia sẻ: “Việc thiện nguyện ấy cứ tự nhiên như hơi thở”.

Chương trình thiện nguyện “Nhịp thở Quê hương” được các doanh nhân và một số cá nhân khác khởi xướng từ ngày 6-8-2021 đã chuyển 51 máy thở, máy trợ thở và vật tư tiêu hao với tổng giá trị tương đương 8 tỉ đồng cho các BV điều trị COVID-19; trao 16 máy thở cho Trung tâm cấp cứu 115 và các BV khác tại TP.HCM.

Tổ chức Oxfam tại Việt Nam – một tổ chức phi chính phủ trong lĩnh vực phát triển nông thôn, giảm thiểu rủi ro thiên tai và cứu trợ nhân đạo, phát triển xã hội dân sự, dân tộc thiểu số và nâng quyền của phụ nữ – cũng vừa phối hợp với Đại sứ quán New Zealand và Đại sứ quán Thụy Sĩ viện trợ gần 1,3 tỉ đồng để hỗ trợ người lao động di cư gặp khó khăn tại TP.HCM.

Theo chương trình này, bắt đầu từ ngày 5-10 và trong vòng ba tháng tới, hơn 700 lao động di cư gặp khó khăn và dễ bị tổn thương, đặc biệt là phụ nữ, tại những quận bị ảnh hưởng nặng nề nhất (các quận 4, 6, 7, 9, 11, 12, Bình Thạnh) sẽ nhận các suất hỗ trợ tiền mặt trị giá 1,5 triệu đồng.

Phản ứng chính sách chậm

Điều 5 Nghị định 64/2008 quy định: Ngoài Mặt trận, Hội Chữ thập đỏ các cấp, cơ quan thông tin đại chúng của trung ương và địa phương; các tổ chức, đơn vị ở trung ương và địa phương được Mặt trận cho phép thì “không một tổ chức, đơn vị, cá nhân nào được quyền tổ chức tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ”.

Ngay cả những cơ quan, bộ, ngành ở trung ương muốn huy động cơ quan đóng góp để giúp đỡ trực tiếp nạn nhân của thiên tai, dịch bệnh, các trường hợp khó khăn hay bệnh hiểm nghèo, theo Điều 9 Nghị định 64/2008, phải “nộp trực tiếp vào tài khoản của Ban cứu trợ cùng cấp”.

Bàn về vấn đề thực tiễn vượt cuộc sống trong trường hợp thiện nguyện và Nghị định 64/2008, luật sư Trương Thanh Đức, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, cho rằng: Pháp luật thường có độ trễ so với thực tiễn. Tuy nhiên, nếu tính từ việc MC Phan Anh huy động từ thiện giúp đỡ nạn nhân bão lụt miền Trung năm 2016 đến nay thì đã năm năm. Tuy nhiên, đến nay Nghị định 64/2008 mới tiếp tục được dự thảo thay thế.

“Phản ứng chính sách chậm dẫn đến sự tranh cãi, phức tạp không đáng có, ảnh hưởng đến hoạt động thiện nguyện, đến tâm huyết của người làm thiện nguyện. Hình thành được các tổ chức làm từ thiện chuyên nghiệp, bài bản, uy tín mới là việc quan trọng hơn. Khi đó, các gánh nặng hay sức ép cho cá nhân, tổ chức làm từ thiện sẽ tự nhiên giảm đi” – luật sư Đức nói.

TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho rằng: Quyền tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ của cá nhân cần được công nhận. Thực tế cho thấy rất nhiều cá nhân, đặc biệt là các nghệ sĩ nổi tiếng vẫn thường xuyên không chỉ đứng ra vận động mà còn trực tiếp tiếp nhận các khoản đóng góp cứu trợ. Điều này rõ ràng vi phạm quy định của Nghị định 64/2008.

“Tuy nhiên, vi phạm nghị định thì vẫn chưa chắc đã vi phạm pháp luật, bởi vì BLDS 2015 quy định chỉ có luật mới có thể hạn chế quyền dân sự. Là một văn bản dưới luật, Nghị định 64/2008 không thể hạn chế quyền này. Như vậy, quy phạm cấm cá nhân tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ đã bị BLDS vô hiệu hóa” – TS Nguyễn Sĩ Dũng nhận định.

CHÂN LUẬN

———

Pháp luật (Pháp luật) TP HCM 07-10-2021:

https://plo.vn/phap-luat/can-som-hoan-thien-quy-dinh-ca-nhan-lam-tu-thien-1020101.html

(162/1.396)