(ANVI) – Giả dối, hình thức, tiêu cực thì chỉ chuộng bằng cấp, ít cần sự thật, chất lượng học hành, thi cử, thử thách, tư cách, hiệu quả.

Thế nên, phân loại học sinh phổ thông từ trung bình đến giỏi cứ như kim tự tháp lộn ngược. Kết quả đào tạo vào nghề thì nhan nhản cử nhân mọt sách, lan tràn tiến sĩ giấy lộn, thừa thầy thiếu thợ.

Học hành, đào tạo thì thiếu triết lý, thừa lý thuyết giáo điều, đối phó. Thi cử thì cứ loay hoay đổi thay cải cách. Rõ hay việc tổ chức kỳ thi 2 trong 1: Xét tốt nghiệp và tuyển sinh đại học, nhưng rồi lại phát tác các kiểu sai trái tai hại. Chẳng hạn việc xét tuyển nguyện vọng cứ giống với khớp lệnh chứng khoán, hoang mang lo lẳng, căng thẳng, rủi may.

Đặc biệt lo ngại tại các địa phương từ chuyện vấn vương, nghi hoặc lờ mờ đến bất ngờ lộ rõ tiêu cực nhức nhối, trắng trợn, biến thí sinh trượt thẳng cẳng mọi trường hợp thành đỗ đầu chót vót thủ khoa như Sơn La, Hà Giang, Hòa Bình,…

Pháp luật vẫn cần sửa, thi cử vẫn cần có, kỷ luật vẫn cần thắt. Nhưng nếu không trở về cái gốc thật thà là cha giả dối, không thay đổi căn bản quyền tự chủ đào tạo, đổi mới tận gốc việc sử dụng bằng cấp thì bao nhiêu cải tiến cũng biến thành lùi.

Chẳng hạn, mạnh dạn bỏ quách trò thi tốt nghiệp và để các trường đại học xét tuyển theo cách của họ. Hay chẳng cấm thì cũng không lý gì ưu tiên bổ nhiệm cán bộ quản lý nhà nước và doanh nghiệp có bằng thạc tiến sỹ, vì bằng đó dành cho đào tạo, nghiên cứu.

Ngày 29-5-2019