Lập Sở giao dịch vàng quốc gia: Nhà đầu tư được hưởng lợi gì?
(NĐT) – Với việc triển khai Sở giao dịch vàng quốc gia, người dân, nhà đầu tư không chỉ được phép mua vàng vật chất tại các cửa hàng, mà quan trọng hơn là có thể mở tài khoản vàng tại ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính trung gian, thực hiện các giao dịch mua, bán vàng tương tự như cổ phiếu…
Mô hình nào?
Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương hồi cuối tháng 5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có những chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thị trường vàng, trong đó Tổng bí thư gợi mở 3 mô hình: Lập Sở giao dịch vàng quốc gia; Đưa vàng vào Sở giao dịch hàng hóa; Và tích hợp vào Trung tâm tài chính quốc tế.
Thông tin mới nhất từ ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho biết, NHNN sẽ khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa…
Trao đổi với Nhadautu.vn, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam nhận định: “Chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm liên quan đến việc chấm dứt độc quyền vàng miếng và nghiên cứu thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia là một bước ngoặt mang tính chiến lược trong quản lý thị trường vàng tại Việt Nam…”
Theo Luật sư Đức, vàng không chỉ là tài sản đầu tư truyền thống mà còn là một thành tố quan trọng của hệ thống tài chính- tiền tệ quốc gia. Chỉ đạo này cho thấy vai trò dẫn dắt của Nhà nước trong hoạch định chính sách kinh tế, đặc biệt là những lĩnh vực nhạy cảm như vàng, ngoại hối.
“Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi một số mô hình quản lý kinh doanh vàng thành công trên thế giới như sàn vàng Thượng Hải (SGE- Shanghai Gold Exchange). Đây là sàn giao dịch vàng lớn nhất Trung Quốc, hoạt động dưới sự giám sát của Ngân hàng Trung ương. Sàn này cho phép giao dịch vàng vật chất và vàng tài khoản, đồng thời cho phép kết nối trực tiếp với các ngân hàng, nhà đầu tư tổ chức và cá nhân qua nền tảng điện tử. Tất cả các giao dịch đều ghi nhận giá theo thời gian thực, bảo đảm thanh khoản và minh bạch…”
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI”
Với ba mô hình được Tổng bí thư gợi mở, Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng cả ba mô hình đều khả thi và hướng đến mục tiêu chung là tạo lập một sân chơi minh bạch, hiện đại cho vàng.
Sẽ không còn cảnh người dân chen chúc mua vàng khi đưa Sàn giao dịch vàng đi vào hoạt động. ẢNh: Dantri.com.vn
Tuy nhiên, nếu phải chọn mô hình khả thi và phù hợp nhất trong ngắn và trung hạn, thì theo Luật sư, mô hình lập Sở giao dịch vàng quốc gia là tiềm năng nhất, đáp ứng tốt nhất nhu cầu của thị trường cũng như việc quản lý của Nhà nước.
Lý do là vì thị trường vàng của Việt Nam hiện đang rơi vào tình trạng nửa thị trường, nửa hành chính. Nếu đưa vàng vào Sở giao dịch hàng hóa (như Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam hiện nay) thì tính đặc thù của vàng, vừa là hàng hóa, vừa là tài sản tài chính, sẽ không được xử lý đầy đủ. Còn việc tích hợp vào Trung tâm tài chính quốc tế thì mang tính chiến lược dài hạn, yêu cầu hạ tầng pháp lý, kỹ thuật, nguồn nhân lực và cơ chế đặc thù rất cao, phải nhiều năm nữa mới triển khai được.
“Sở giao dịch vàng quốc gia nên được thiết kế như một cơ quan trung gian độc lập, hoạt động dưới sự giám sát của NHNN và Bộ Tài chính. Sở này sẽ làm nhiệm vụ niêm yết giá vàng theo cung- cầu thị trường, kết nối các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp vàng và cả nhà đầu tư cá nhân theo mô hình điện tử hóa. Nó cũng là nơi giao dịch các sản phẩm phái sinh từ vàng như hợp đồng tương lai, quyền chọn, giúp phòng ngừa rủi ro tỷ giá và giá vàng. Một sàn như vậy vừa tăng tính minh bạch, vừa giúp Nhà nước có dữ liệu thời gian thực để can thiệp chính sách kịp thời khi cần thiết…”- Luật sư Đức đề xuất.
Các bên đều có lợi
Theo Luật sư Trương Thanh Đức, thay vì người dân, nhà đầu tư phải đến cửa hàng mua – bán vàng vật chất như bấy lâu nay, thì với mô hình sàn giao dịch vàng quốc gia, họ không chỉ được phép mua vàng vật chất tại các cửa hàng, mà quan trọng hơn là có thể mở tài khoản vàng tại ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính trung gian, thực hiện các giao dịch mua, bán vàng tương tự như cổ phiếu.
Đồng tình với mô hình Sàn giao dịch vàng quốc gia, ông Hoàng Văn Cường Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội cho rằng mô hình này, cho phép người dân, nhà đầu tư mua bán vàng qua thanh toán điện tử, lưu trữ vàng trong tài khoản tín chỉ hoặc rút vàng vật chất.
“Giải pháp này giúp người dân giao dịch tiện lợi, không cần xếp hàng hay cất trữ vàng tại nhà. Các doanh nghiệp vàng cũng tiết kiệm chi phí gia công và giảm nhu cầu nhập khẩu vàng bằng ngoại tệ…Đặc biệt, giải pháp này giúp huy động lượng vàng tích trữ trong dân thành quỹ, tạo nguồn lực lớn cho nền kinh tế.”- Ông Cường nhấn mạnh.
Việt Nam có thể tham khải kinh nghiệm từ sản giao dịch vàng Thượng Hải. Ảnh: Bloomberg.
Ủng hộ mô hình sàn vàng hybrid – kết hợp giao dịch vàng tài khoản và vàng vật chất, Phó Giáo sư Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cho rằng người dân, nhà đầu tư có thể mua bán “tín chỉ vàng” qua tài khoản và rút vàng khi cần, vừa tiện lợi vừa giảm áp lực lưu trữ vật chất.
“Tài khoản vàng và giao dịch điện tử hoàn toàn khả thi ở Việt Nam, xét về mức độ phổ cập internet, điện thoại thông minh và trình độ ứng dụng công nghệ tài chính (fintech) đang gia tăng mạnh mẽ…”- Luật sư khẳng định.
Tuy nhiên, Luật sư chuyên về lĩnh vực tài chính ngân hàng này đưa ra 3 vấn đề cần được xử lý để bảo đảm sự an toàn và phát triển bền vững của hình thức này.
Thứ nhất, về hành lang pháp lý: Pháp luật hiện nay chưa cho phép mở tài khoản vàng hay giao dịch vàng phi vật chất. Do đó, cần có một đạo luật hoặc ít nhất là nghị định hướng dẫn cụ thể, phân loại rõ ràng các loại giao dịch vàng (vật chất- phái sinh- số hóa), quy định nghĩa vụ thuế, báo cáo giao dịch, phòng chống rửa tiền.
Thứ hai, chuẩn hóa hệ thống kỹ thuật và giám sát: Giao dịch điện tử đòi hỏi hạ tầng công nghệ an toàn, mã hóa dữ liệu, lưu trữ chứng từ và kiểm soát nội gián. Nhà nước cần quy định chuẩn mực kỹ thuật, kiểm toán và giám sát hệ thống để ngăn chặn thao túng giá, lỗi hệ thống hoặc chiếm đoạt tài khoản.
Thứ ba, bảo vệ người tiêu dùng: Cần có cơ chế rõ ràng để giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và các sàn giao dịch, quy định về giới hạn đòn bẩy tài chính, thông tin minh bạch về rủi ro khi đầu tư vàng phái sinh để tránh đầu cơ quá mức. Các ngân hàng, công ty vàng cần công khai thông tin định kỳ và chịu trách nhiệm về uy tín doanh nghiệp.
“Xử lý được các vấn đề trên, tôi cho rằng việc vận hành sàn giao dịch vàng tại Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi ích quan trọng đối với nhà đầu tư, cơ quan quản lý và cả nền kinh tế…”- Luật sư khẳng định.
Thanh Thanh
————-
Nhà đầu tư (Tài chính) ngày 13-6-2025:
https://nhadautu.vn/lap-so-giao-dich-vang-quoc-gia-nha-dau-tu-duoc-huong-loi-gi-d96929.html
(985/1.485)