Lập sàn giao dịch để vàng không “ngủ yên” trong két.
(MTG) – Chuyên gia cho rằng việc lập sàn giao dịch vàng vừa nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước, đồng thời tạo thêm kênh huy động, luân chuyển vàng trong dân hiệu quả, thay vì để vàng “ngủ yên” trong két.
Ngân hàng Nhà nước hiện đang nghiên cứu lộ trình thành lập sàn giao dịch vàng, mở ra phương án quản lý mới nhằm tăng minh bạch và ổn định thị trường.
Theo Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Quang Dũng, cơ quan này đang khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất áp dụng theo lộ trình việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa; hoặc lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Theo các chuyên gia, khi sàn vàng quốc gia được thành lập, Ngân hàng Nhà nước sẽ có thêm công cụ can thiệp thị trường thông qua việc mua – bán giao ngay, điều tiết cung – cầu minh bạch và hạn chế biến động bất thường.
Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM) cho rằng việc thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoạt động theo chuẩn mực quốc tế sẽ giúp minh bạch hóa thị trường, hình thành mức giá vàng sát với cung – cầu thực tế và tiệm cận giá thế giới.
Điều này cũng góp phần nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước, vừa giám sát, vừa tạo công cụ chính sách để bình ổn khi cần. Ngoài ra, tạo thêm một kênh huy động, luân chuyển vàng trong dân hiệu quả hơn thay vì để vàng “ngủ yên” trong két.
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM
Tuy nhiên, theo ông Huân, một sàn giao dịch chỉ có thể vận hành hiệu quả nếu luật chơi rõ ràng, công bằng và nhất quán. Nhà nước phải ban hành các quy định chuẩn mực về tiêu chuẩn vàng giao dịch, cơ chế ký quỹ, thanh toán, lưu ký… theo thông lệ quốc tế, đồng thời bảo đảm các bên tham gia đều được giám sát chặt chẽ.
“Cơ chế đối với sàn vàng vừa phải đủ chặt để ngăn ngừa thao túng, rửa tiền, vừa phải đủ mở để khuyến khích sự tham gia rộng rãi”, ông Huân nói.
Ngoài ra, ông Huân cũng cho rằng hạ tầng giao dịch phải hiện đại, an toàn và kết nối quốc tế. Một sàn vàng bền vững cần hệ thống công nghệ ngang tầm với các sở giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới, bảo đảm tốc độ khớp lệnh nhanh, an ninh mạng vững chắc và khả năng minh bạch hóa thông tin giá cả theo thời gian thực.
Bên cạnh đó, việc kết nối với các sàn vàng và trung tâm thanh toán quốc tế sẽ giúp giá trong nước tiệm cận thế giới, hạn chế chênh lệch bất hợp lý.
Ông Huân cũng cho hay một yếu tố cũng rất quan trọng là cơ chế sản phẩm đa dạng và chiến lược huy động vàng trong dân. Nếu sàn chỉ dừng lại ở giao dịch mua – bán vật chất thì khó tạo ra sự sôi động và lâu dài.
Theo đó, cần phát triển thêm các sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai, quyền chọn, chứng chỉ vàng hoặc “tín chỉ vàng” có thể chuyển đổi linh hoạt giữa vàng và tiền. Qua đó, người dân vừa có kênh đầu tư an toàn, vừa gián tiếp đóng góp nguồn lực vàng nhàn rỗi vào nền kinh tế, thay vì để vàng tích trữ trong két sắt.
Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết nếu được triển khai, sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ mở ra một kênh đầu tư minh bạch, đồng thời trở thành công cụ chính sách tài chính – tiền tệ quan trọng, giúp điều tiết thị trường, thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.
Theo đó, sàn vàng phải có cơ chế vận hành rõ ràng, những người tham gia giao dịch phải được cấp phép. Giá cả, thông tin giao dịch phải cập nhật liên tục theo thời gian thực. Người dân nếu muốn mua bán vàng có thể thực hiện thông qua các đơn vị này.
Lập sàn vàng để tạo thêm kênh huy động, luân chuyển vàng trong dân hiệu quả
Đề cập đến mô hình cho sàn vàng, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho hay mô hình lập Sở giao dịch vàng quốc gia là tiềm năng nhất.
Lý do, thị trường vàng của Việt Nam hiện đang rơi vào tình trạng nửa thị trường, nửa hành chính. Nếu đưa vàng vào Sở giao dịch hàng hóa (như Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam hiện nay) thì tính đặc thù của vàng, vừa là hàng hóa, vừa là tài sản tài chính, sẽ không được xử lý đầy đủ. Còn việc tích hợp vào Trung tâm tài chính quốc tế thì mang tính chiến lược dài hạn, yêu cầu hạ tầng pháp lý, kỹ thuật, nguồn nhân lực và cơ chế đặc thù rất cao, phải nhiều năm nữa mới triển khai được.
Theo đó, Sở giao dịch vàng quốc gia nên được thiết kế như một cơ quan trung gian độc lập, hoạt động dưới sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính. Sở này sẽ làm nhiệm vụ niêm yết giá vàng theo cung- cầu thị trường, kết nối các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp vàng và cả nhà đầu tư cá nhân theo mô hình điện tử hóa. Đây cũng là nơi giao dịch các sản phẩm phái sinh từ vàng như hợp đồng tương lai, quyền chọn, giúp phòng ngừa rủi ro tỷ giá và giá vàng.
“Một sàn như vậy vừa tăng tính minh bạch, vừa giúp Nhà nước có dữ liệu thời gian thực để can thiệp chính sách kịp thời khi cần thiết”, ông Đức nói.
Bên cạnh đó, ông Đức cũng cho rằng Việt Nam cần ban hành một luật hoặc nghị định để điều chỉnh cụ thể về sàn giao dịch vàng, công nhận giao dịch vàng tài khoản, sản phẩm phái sinh, quyền sở hữu số hóa.
Ngoài ra, hạ tầng công nghệ an toàn và cần áp dụng các công nghệ hiện đại như blockchain để truy xuất nguồn gốc, chống làm giả; AI và dữ liệu lớn để phát hiện bất thường; hệ thống lưu ký, bù trừ điện tử để tăng tốc độ và giảm rủi ro giao dịch.
Lam Thanh
————-
Một thế giới (Kinh tế 4.0) ngày 13-9-2025:
https://1thegioi.vn/lap-san-giao-dich-de-vang-khong-ngu-yen-trong-ket-237475.html
(374/1.186)