Biểu thuế TNCN mới: Giảm thuế suất nhưng ngưỡng chịu thuế còn ‘tụt hậu’.
(VNF) – Dự thảo biểu thuế thu nhập cá nhân mới dự kiến được Quốc hội thông qua tuần này với nhiều điều chỉnh theo hướng giảm bậc, giảm thuế suất. Tuy nhiên, việc thuế suất hạ nhưng ngưỡng tính thuế “tụt hậu” có thể khiến gánh nặng thuế với người làm công ăn lương chưa giảm như kỳ vọng, thậm chí kém cạnh tranh so với mặt bằng khu vực.
Mức thu nhập tính thuế của Việt Nam là rất thấp
Tuần này, dự kiến Quốc hội bấm nút thông qua dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân. Bộ Tài chính cho biết, cơ quan này đã rà soát, điều chỉnh giảm số bậc từ 7 bậc xuống còn 5 bậc.
Người dân và doanh nghiệp quyết toán thuế tại Cục Thuế TP.HCM – Ảnh: Tuổi trẻ.
Cụ thể là giảm mức thuế suất 15% (bậc 2) xuống 10% và thuế suất 25% (bậc 3) xuống 20% cụ thể như sau: Bậc 1: Đến 10 triệu đồng/tháng – thuế suất 5%; Bậc 2: Trên 10 đến 30 triệu đồng/tháng – thuế suất 10%; Bậc 3: Trên 30 đến 60 triệu đồng/tháng – thuế suất 20%; Bậc 4: Trên 60 đến 100 triệu đồng/tháng – thuế suất 30%; Bậc 5: Trên 100 triệu đồng/tháng – thuế suất 35%.
Bình luận về sự thay đổi này trước thềm Quốc hội thông qua, TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, biểu thuế đề xuất vẫn chưa hợp lý và thiếu công bằng. Năm 2009 khi luật Thuế Thu nhập Cá nhân bắt đầu có hiệu lực, khi đó ngưỡng giảm trừ gia cảnh là 4 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế.
Đến nay, mức giảm trừ gia cảnh đã được điều chỉnh nhiều lần và sắp tới lên 15,5 triệu đồng/tháng nhưng các ngưỡng thu nhập tính thuế trong mỗi bậc thuế lũy tiến lại không hề được điều chỉnh tương ứng. Điều này khiến cho gánh nặng của người nộp thuế tăng lên khi thu nhập danh nghĩa tăng nhưng thu nhập thực – yếu tố đo lường sự cải thiện thực tế về mức sống – của họ không hề thay đổi.
“Trong dự thảo lần này Bộ Tài chính đã tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế nhưng lại tăng thuế ở các ngưỡng thu nhập quá thấp so với mặt bằng giá cả hiện nay là một sự bất hợp lý, cho thấy lần điều chỉnh thuế này vẫn chưa đáp ứng được sự trông đợi của đại bộ phận người làm công ăn lương ở Việt Nam.
Nếu như việc giảm số bậc thuế từ 7 xuống 5 nhằm giúp giảm rủi ro tránh thuế thì để đảm bảo sòng phẳng với người dân, biểu thuế 5 bậc vẫn cần phải được tính lại sao cho phản ánh được mức độ trượt giá của nền kinh tế hơn 15 năm qua”, TS Đỗ Thiên Anh Tuấn nhấn mạnh.
Mức giảm trừ gia cảnh đang quá thấp
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, cho rằng từ năm 2007 đến nay, thu nhập bình quân của người Việt Nam tăng 5,8 lần và lạm phát tăng 200% (tương đương tăng gấp 3 lần), nhưng các ngưỡng chịu thuế ở các bậc trong biểu thuế lũy tiến chỉ được gia tăng rất thấp.
Với tốc độ lạm phát và thu nhập của người dân hiện tại, ông Đức đề xuất 5 mức thuế: Mức 5% cho người tạm đủ ăn, mức 15% cho người có chút dư dả, mức 25% cho người khá giả, mức 30% cho người giàu và mức 35% áp dụng cho người siêu giàu.
Mức giảm trừ gia cảnh đang quá thấp.
Theo ông Đức, đối với thuế suất 35% thì ngưỡng thu nhập chịu thuế đã phải tăng cao gấp nhiều lần so với ngưỡng chịu thuế của 16 năm trước đây chứ không phải chỉ tăng 25% như dự thảo.
“Nếu tăng tương ứng gấp 3 lần theo lạm phát thời gian qua thì ngưỡng chịu thuế cao nhất này cần điều chỉnh lên hơn 240 triệu đồng/tháng hoặc tối thiểu gấp 2 lần, từ trên 160 triệu đồng mới áp dụng thuế suất 35%. Điều này mới hợp lý hơn quy định hiện nay vốn đã được cho có nhiều bất cập”, ông Đức nhấn mạnh.
Với mức thuế suất cao nhất 35% ở bậc 5, Bộ Tài chính khẳng định “đây là đề xuất hợp lý”. Đó là mức thuế suất trung bình, không quá cao cũng không thấp so với các nước trên thế giới cũng như trong khu vực ASEAN (một số nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Philippines cũng đang quy định mức thuế suất ở bậc thuế cao nhất là 35%; Trung Quốc là 45%).
“Ngoài ra, trường hợp điều chỉnh mức 35% xuống 30% thì sẽ bị cho rằng là chính sách giảm thuế cho người giàu”, Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Về mức giảm trừ gia cảnh, Bộ Tài chính cho hay: Đối với tiền lương, tiền công cho bản thân người nộp thuế là 15,5 triệu đồng/tháng (tương đương 186 triệu đồng/năm); giảm trừ gia cảnh cho mỗi người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng.
Ở góc nhìn của mình, PGS-TS Phạm Thế Anh cho rằng mức giảm trừ như trên là quá thấp, thậm chí lạc hậu. Mức này chưa đủ để bù đắp cho sự gia tăng chi phí sinh hoạt kể từ lần sửa đổi luật thuế TNCN lần trước vào năm 2012.
“Mức giảm trừ này cũng không tính được tương lai, bởi có thể rất lâu mới được xem xét lại. Trong khi đó, chi phí sinh hoạt vẫn gia tăng hàng tháng/hằng năm, nhất là trong bối cảnh Chính phủ đang theo đuổi mục tiêu tăng trưởng hai con số”, ông Phạm Thế Anh nêu.
Theo vị chuyên gia, mức giảm trừ gia cảnh được thiết lập để đảm bảo người lao động duy trì mức sống cơ bản (thiết yếu). Tuy nhiên, trong nhiều năm qua được cố định trong khi chi phí sinh hoạt mỗi năm lại cao hơn.
“Trong lần sửa đổi này, mức mới được đề xuất không chỉ không theo kịp tốc độ tăng của CPI nói chung trong quá khứ, mà còn tụt hậu rất xa so với tốc độ tăng giá của những mặt hàng thiết yếu”, ông Thế Anh nói và đề nghị mức giảm trừ gia cảnh nên được nâng lên 25 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế, 10 triệu đồng cho người phụ thuộc.
Kỳ Thư
————-
Vietnam Finance (Tài chính) ngày 09-10-2025:
(221/1.137)