Tài sản số được công nhận.

(TN) – Lần đầu tiên các loại tài sản số, tiền số, tiền mã hóa được đưa vào danh mục công nghệ chiến lược quốc gia cùng với nhóm công nghệ điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo theo Quyết định số 1131/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ vừa ký ban hành.

Nhiều người đang âm thầm nắm giữ tiền số

Trước đây, dù VN chưa công nhận nhưng thực tế số lượng người tham gia giao dịch, sở hữu tiền số, tiền mã hóa trên các sàn nước ngoài rất lớn. Anh Nguyên Dũng (Q.Gò Vấp, TP.HCM) chia sẻ năm 2018, anh thấy mọi người bàn tán nhiều về đồng Bitcoin nên đã mở tài khoản trên sàn Poloniex. Lúc đầu, anh bỏ ra 12 triệu đồng mua Bitcoin, sau đó bán được 36 triệu đồng. Anh tiếp tục mua thêm Bitcoin và tiền số ETH trị giá khoảng 440 USD nhưng sau đó đột nhiên bị mất tài khoản. Anh tiếc mãi mà không biết sao tìm lại được.

“Hồi đó Bitcoin có giá 18.000 USD, nay gấp 5 lần, trên 100.000 USD nên tính ra cũng thiệt hại lớn. Rủi ro khi mất tiền số trên tài khoản thì không biết kêu ai do giao dịch này không được pháp luật trong nước công nhận nên cũng không bảo vệ. Gần đây, có nhiều thông tin nhà nước công nhận tiền số nên giới đầu tư cũng “hóng” xem sắp tới cụ thể ra sao. Ví dụ trong danh mục tiền số trên thế giới đang có hiện nay như Bitcoin, ETH… thì tiền nào sẽ được cho phép giao dịch, hoạt động như thế nào…”, anh Dũng cho hay.

Tiền số, tiền mã hóa và tài sản số trở thành sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Tương tự, chị Nguyễn Hải (Q.3, TP.HCM) cũng đang chờ xem loại tiền số nào được chấp nhận khi những thông tin về Blockchain, tiền mã hóa, tiền số liên tục được đề cập gần đây.

Thực tế, thời gian qua, các nhà đầu tư trong nước mở tài khoản giao dịch trên các sàn tiền số nước ngoài khá dễ dàng, có những sàn còn có cả tiếng Việt như Binance, OKX… để phục vụ nhà đầu tư người Việt. Số lượng người tham gia mở tài khoản, giao dịch tiền số trên các sàn tăng liên tục. Trong một nhóm nhà đầu tư chứng khoán có hơn 100 người trên Zalo, các thành viên vẫn thường xuyên chia sẻ thông tin, xu hướng giao dịch các loại tiền số.

Nhiều thống kê từ các đơn vị nước ngoài thời gian qua cho thấy số lượng người Việt sở hữu tiền số khá lớn. Chẳng hạn, thống kê của tờ Wall Street Journal hồi tháng 5.2023 chỉ ra người Việt giao dịch tiền số nhiều thứ tư thế giới, tính trên sàn giao dịch Binance (đây là sàn giao dịch tiền số phổ biến và đông người dùng nhất thế giới). Theo đó, các nhà đầu tư VN giao dịch khoảng 20 tỉ USD, và hình thức Future (hợp đồng tương lai) chiếm 90%. Đến năm 2024, báo cáo từ cổng thanh toán tiền điện tử Tripple-A cho thấy trong top 10 quốc gia có tỷ lệ người dân sở hữu tiền kỹ thuật số lớn nhất thế giới thì VN đứng thứ hai, chỉ sau UAE. Cụ thể, trong năm 2023, VN có gần 21 triệu người sở hữu tiền số, chiếm tỷ lệ 21,2% dân số, cao hơn Mỹ ở vị trí thứ ba với tỷ lệ 15,6%. Tương tự, theo số liệu của công ty phân tích dữ liệu crypto đứng đầu thế giới Chainalysis, liên tục 3 năm từ 2022 – 2024, VN có dòng chảy tài sản mã hóa đi vào trên 100 tỉ USD, hơn gấp 2 lần dòng vốn đầu tư nước ngoài hằng năm…

Công nhận giao dịch, sở hữu tài sản số

Thủ tướng Chính phủ vừa ký ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg, phê duyệt Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia. Quyết định bao gồm 11 nhóm công nghệ được xác định là trụ cột cho tương lai phát triển khoa học công nghệ. Trong đó, ngoài các nhóm công nghệ như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, dữ liệu lớn; mạng di động thế hệ sau… thì có nhóm công nghệ Blockchain. Trong nhóm công nghệ Blockchain có 3 nhóm sản phẩm: tài sản số, tiền số, tiền mã hóa; hạ tầng mạng Blockchain; Hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Người Việt âm thầm giao dịch, sở hữu tiền số thuộc top đầu thế giới

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Như vậy đây là lần đầu tiên, các tài sản số, tiền số và tiền mã hóa được chính thức công nhận và trở thành một trong những công nghệ chiến lược quốc gia. Trước đó vào cuối tháng 2, tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược T.Ư, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhấn mạnh không để chậm chân, không để mất cơ hội liên quan đến tiền kỹ thuật số. Tổng Bí thư bày tỏ nhất trí với đề xuất của Ban Chính sách, chiến lược T.Ư về việc cần sớm quản lý đồng tiền số dưới dạng một loại tài sản ảo để tránh các tác động tiêu cực đến nền kinh tế và các vấn đề xã hội, đồng thời giúp đóng góp giá trị cho kinh tế đất nước. Tổng Bí thư đề nghị Quốc hội và các cơ quan của Chính phủ cần sớm thể chế hóa và cụ thể hóa để quản lý lĩnh vực này. Đồng thời, nghiên cứu áp dụng cơ chế thí điểm có kiểm soát (sandbox) để thành lập sàn giao dịch cho hoạt động tiền số…

Từ những diễn biến trên, một vấn đề được đặt ra là những cá nhân đã mua bán và đang nắm giữ tiền số từ trước đến nay thì sắp tới có được công nhận không? Theo ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet VN, tiền số hay tiền mã hóa cũng nằm trong khái niệm tài sản số, là một phần thuộc tài sản số. Bên cạnh đó, tiền số cũng là một sản phẩm của công nghệ Blockchain. Các nước đã thúc đẩy phát triển mạnh công nghệ mới này. Nếu Chính phủ nhìn nhận tiền số, tiền mã hóa ở góc độ chung tài sản số thì người dân hoàn toàn có thể giao dịch, sở hữu, kể cả đã sở hữu từ trước. Còn nếu nhìn nhận tiền số, tiền mã hóa theo góc độ tài chính thì sẽ là vấn đề hoàn toàn khác. Khi đó sẽ có những quy định cụ thể liên quan về sản phẩm này.

Đồng quan điểm, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, nhận định với luật Công nghiệp công nghệ số vừa được Quốc hội thông qua ngày 14.6, lần đầu tiên khái niệm tài sản số, tài sản mã hóa được đưa vào luật và có những quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan; điều kiện kinh doanh… Việc Chính phủ quy định tiền số, tiền mã hóa và tài sản số là những sản phẩm cùng với hạ tầng mạng Blockchain và hệ thống truy xuất nguồn gốc thuộc công nghệ Blockchain là những công nghệ, sản phẩm ưu tiên là một bước thừa nhận chi tiết hơn. Thậm chí, với danh mục công nghệ và sản phẩm chiến lược quốc gia thì sẽ có những chính sách ưu tiên, thúc đẩy phát triển trong thời gian tới. 

Luật sư Đức nhấn mạnh: “Dù luật Công nghiệp công nghệ số vừa được thông qua chưa có hiệu lực nhưng bản chất là tiền số hay tài sản số đã được công nhận. Trước đây VN cũng chưa có văn bản nào không thừa nhận các loại tiền số mà chỉ không chấp nhận dùng nó làm phương tiện thanh toán. Khi đó, người giao dịch nếu gặp rủi ro thì không có cơ sở pháp lý để được bảo vệ. Còn nay ở góc độ tài sản thì quyền của người dân giao dịch, mua bán hay cho tặng thì bình thường như các tài sản khác và có cơ sở pháp lý để được giải quyết trong các vấn đề khác như tranh chấp”.

Khuyến khích phát triển

TS Đặng Minh Tuấn, Chủ tịch Liên minh Blockchain VN, cho rằng khi Blockchain với các sản phẩm như tài sản số, tiền số được đưa vào danh mục công nghệ chiến lược quốc gia cùng những công nghệ khác thì sẽ được tạo điều kiện phát triển.

Trước đó, vào tháng 10.2024, Chính phủ đã công bố Chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ Blockchain đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với mục tiêu VN trở thành quốc gia thuộc nhóm dẫn đầu trong khu vực và có vị thế quốc tế trong nghiên cứu, triển khai, ứng dụng và khai thác công nghệ Blockchain. Tuy nhiên đối với nhóm sản phẩm như tài sản số, tiền số, tiền mã hóa thì vẫn cần có thêm những hướng dẫn chi tiết hơn. Tương tự, luật Công nghiệp công nghệ số vừa được thông qua cũng như nhiều luật trước đây vẫn phải chờ có các văn bản hướng dẫn dưới luật để đưa vào thực hiện.

Riêng đối với tiền số, tiền mã hóa, việc có cơ chế thử nghiệm sàn giao dịch là chủ trương đúng. Đối với những công nghệ, lĩnh vực mới khi chưa có quy định chi tiết, chưa có luật thì nên cho cơ chế sandbox. Khi chúng ta chưa biết tác động của cái mới như thế nào để đưa ra quyết định công nhận, cho phép hoạt động hay không thì phải cho thử mới đánh giá được. Hơn nữa, ông Tuấn cho rằng thực hiện cơ chế sandbox mở sàn giao dịch tiền số không chỉ khu biệt trong các trung tâm tài chính quốc gia đang được xây dựng mà chỉ đưa ra điều kiện cho các đơn vị tham gia, thời gian thực hiện cũng như quy định về giao dịch, giám sát… Các doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân đáp ứng được quy định thì đều có thể tham gia, từ đó tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng, bình đẳng.

Theo PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (ĐH Kinh tế TP.HCM), những giao dịch liên quan tiền số, tiền mã hóa hiện nay của người Việt chủ yếu thực hiện chui qua các sàn nước ngoài, dẫn đến thất thu thuế rất lớn. Chẳng hạn, năm 2024, người Việt mua tiền số tổng giá trị 120 tỉ USD, giá trị mua đi bán lại khoảng 800 tỉ USD. Nếu tính tỷ lệ thuế bằng với giao dịch chứng khoán hiện nay ở mức 0,1% thì VN đã thất thu từ 120 – 800 triệu USD. Ngoài ra, số tiền giao dịch rất lớn, chảy ra các sàn nước ngoài bằng cách nào cũng là một vấn đề phải quan tâm. Nhìn vào con số 20 triệu tài khoản tiền số giao dịch ở nước ngoài (gấp đôi tài khoản giao dịch chứng khoán hiện nay) cũng cho thấy sự quan tâm của người dân về tiền số. Đáng chú ý, khi thị trường tiền số, tiền mã hóa vẫn ở “vùng xám” (chưa có quy định cụ thể) thì giới lừa đảo càng có kẽ hở để lợi dụng vì pháp luật không thừa nhận nên cũng sẽ không bảo vệ. Chính vì vậy cần thừa nhận để quản lý, không để lừa đảo và rửa tiền có đất hoạt động.

Ông Nguyễn Hữu Huân phân tích thêm: Khi Chính phủ đã xác định tài sản số, tiền số là công nghệ chiến lược thì việc phát triển trong thời gian tới có thể gắn với Trung tâm tài chính quốc tế đang được hình thành. Từ đó, đưa tiền số, tài sản số vào sàn giao dịch. Trên sàn, ngoài các loại tiền phổ biến trên thế giới như Bitcoin, ETH thì có thêm đồng tiền số do chính VN phát hành, có thể tạm gọi là VNDT. Đồng tiền VN (VND) quy đổi sang VNDT do cơ quan chức năng phát hành để đáp ứng nhu cầu trong thanh toán, giao dịch trên sàn. Ở đây, các doanh nghiệp có thể phát hành các coin dựa trên quy đổi từ VNDT. Giá trị quy đổi dựa theo cung cầu thị trường. Mỗi đồng coin phát hành sẽ đi kèm ứng dụng khác nhau.

Thúc đẩy tài sản số là thúc đẩy kinh tế số

Tổ chức tư vấn top 3 toàn cầu BCG ngay từ năm 2020 đã dự báo đến năm 2030, tài sản mã hóa có đảm bảo bằng tài sản thực chiếm 10% GDP toàn cầu, con số này vào khoảng 16.000 tỉ USD. Vì vậy cơ hội với tài sản mã hóa và tài sản số đang được nhiều quốc gia đón nhận trên toàn cầu. Việc thúc đẩy tài sản số là thúc đẩy cốt lõi của nền kinh tế số mà nhiều năm qua Chính phủ đã đề ra. Với chỉ đạo quyết liệt từ Tổng Bí thư và Thủ tướng Chính phủ, năm 2025 sẽ là năm đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của tài sản số và tài sản mã hóa tại VN. Hơn nữa, người dân hiện nay giao dịch tự do trên các sàn quốc tế không được đảm bảo khi xảy ra tranh chấp. Chưa kể các hoạt động lôi kéo giao dịch ngầm dưới các hình thức lừa đảo, đa cấp rất nhiều. Do đó, việc sớm có khung pháp lý sẽ giúp người dân an toàn hơn khi thực hiện các giao dịch về tài sản số nói chung.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain VN

Khẳng định chiến lược phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số

Việc ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia càng cho thấy Chính phủ muốn thúc đẩy lĩnh vực khoa học công nghệ số. Những công nghệ và sản phẩm đó sẽ được tạo điều kiện phát triển mạnh hơn. Cùng với các chính sách đã ban hành, đặc biệt là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Sau đó là Nghị quyết 193 của Quốc hội về các cơ chế đặc biệt để đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, vẫn cần có những chính sách cụ thể, triển khai nhanh để các công nghệ mới được thực sự phát triển tại VN mạnh hơn.

Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet VN

Nhiều vụ lừa đảo tiền số, tiền ảo hàng ngàn tỉ đồng

Trong thời gian qua, cơ quan công an đã triệt phá nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến tiền ảo, tiền điện tử. Điển hình như vụ lừa đảo liên quan đến các đồng tiền ảo iFan và Pincoin từng gây chấn động tại VN hồi tháng 4.2018. Khi đó, Công ty cổ phần Modern Tech, đứng sau hai dự án này, đã huy động vốn từ hơn 32.000 nhà đầu tư với số tiền lên đến 15.000 tỉ đồng. Modern Tech hứa hẹn lợi nhuận tối thiểu 48% mỗi tháng và hoàn vốn trong vòng 4 tháng, đồng thời thưởng thêm 8% cho việc giới thiệu nhà đầu tư mới. Tuy nhiên, sau khi thu hút được số tiền lớn, công ty thay đổi hình thức trả thưởng, quy đổi sang đồng iFan với giá trị giảm mạnh, khiến nhiều nhà đầu tư mất trắng. Còn mới đây, ngày 7.6, Công an tỉnh Đồng Nai thông tin Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 5 đối tượng để điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến đường dây lừa đảo qua sàn giao dịch tiền ảo với số tiền hơn 10.000 tỉ đồng…

Mai Phương – Thanh Xuân

—————

Thanh niên (Kinh tế) ngày 16-6-2025:

https://thanhnien.vn/tai-san-so-duoc-cong-nhan-185250615233431537.htm

(276/2.786)