Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế): Xây dựng mức thuế công bằng, minh bạch.
(ĐT) – Tính thuế thu nhập với cá nhân kinh doanh ở mức 17% thay cho thuế khoán, giảm và giãn bậc thuế lũy tiến, giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh là những điểm sửa đổi tích cực tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) vừa được Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp thẩm định.
 |
| Bộ Tài chính đề xuất áp dụng thuế suất 17% cho cá nhân kinh doanh có doanh thu năm vượt ngưỡng quy định. Ảnh: Huế Nguyễn |
Điểm đáng chú ý tại Dự thảo Luật là sửa đổi, hoàn thiện quy định về phương pháp tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú.
Theo quy định tại Điều 10 Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện hành, cá nhân kinh doanh nộp thuế TNCN theo tỷ lệ trên doanh thu đối với từng lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh doanh. Doanh thu là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền hoa hồng, tiền cung ứng dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Trường hợp cá nhân kinh doanh không xác định được doanh thu thì cơ quan thuế có thẩm quyền ấn định doanh thu theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.
Để thực hiện chủ trương bỏ hình thức thuế khoán theo Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 và Nghị quyết số 198/2025/QH15 về việc không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1/1/2026, khuyến khích cá nhân kinh doanh thành lập, chuyển đổi lên doanh nghiệp, Dự thảo Luật bổ sung phương thức tính thuế trên thu nhập đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú có doanh thu năm trên mức quy định của Chính phủ được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân (x) thuế suất 17%.
Trong đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế. Quy định này tương đương với quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định tại khoản 3 Điều 10 Luật Thuế TNDN (áp dụng thuế suất 17% đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng).
Đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu năm dưới mức quy định của Chính phủ thì vẫn giữ phương thức tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như Luật Thuế TNCN hiện hành.
Đồng tình với nội dung này, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, việc tính thuế TNCN của cá nhân kinh doanh với thuế suất 17% phản ánh đúng bản chất của thuế thu nhập, tức là kinh doanh có lãi thì mới nộp thuế, đồng thời, tạo sự công bằng trong tính thuế giữa doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Quy định này cũng góp phần khuyến khích các hộ kinh doanh thực hiện minh bạch sổ sách, hướng tới chuyển đổi thành doanh nghiệp.
Đề xuất 5 bậc tính thuế thu nhập cá nhân
Cùng quan điểm, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho rằng, tỷ lệ 17% thuế TNCN với cá nhân kinh doanh là hợp lý, song cần có quy định rõ về cách thức kê khai thu nhập và chi phí với cá nhân kinh doanh để bảo đảm thực thi minh bạch, công bằng.
Về giãn bậc thuế, Luật Thuế TNCN hiện hành quy định Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công với 7 bậc thuế: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%.
Bộ Tài chính cho biết, qua rà soát cơ cấu biểu thuế hiện nay và nghiên cứu xu hướng cải thiện về mức sống dân cư trong thời gian tới cũng như kinh nghiệm quốc tế, có thể nghiên cứu để cắt giảm từ 7 bậc xuống mức phù hợp. Cùng với đó, xem xét nới rộng khoảng cách thu nhập trong các bậc thuế, bảo đảm điều tiết ở mức cao hơn vào những người có thu nhập ở bậc thuế cao. Thực hiện theo hướng này sẽ góp phần đơn giản hóa, giảm số bậc thuế nhằm tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế của người nộp thuế.
Việc sửa đổi biểu thuế TNCN cần phù hợp với định hướng được đặt ra trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030, bảo đảm phù hợp với bối cảnh kinh tế – xã hội, thu nhập và mức sống của người dân và với thông lệ quốc tế, đặc biệt là với các nước có điều kiện tương đồng, vừa bảo đảm quyền lợi của người lao động, khuyến khích sự phát triển của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập quốc tế, vừa bảo đảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Tại Dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi biểu thuế lũy tiến theo phương án giãn còn 5 bậc là 5%; 15%; 25%; 30%; 35% với mức thu nhập tính thuế “đến 10 triệu đồng/tháng” cho bậc 5% và “trên 100 triệu đồng/tháng” với bậc 35%.
Về biểu thuế lũy tiến, theo ông Được, việc giảm từ 7 bậc còn 5 bậc và giãn thu nhập tính thuế giữa các bậc là bước tiến hợp lý để giảm áp lực cho người nộp thuế.
Luật sư Trương Thanh Đức thì cho rằng, giảm từ 7 bậc xuống 5 bậc là hợp lý song nên theo mức 5%; 10%; 15%; 20%; 35% thay vì nhảy bậc “từ 5% lên ngay 15%” như dự thảo. Đồng thời, giãn cách thật rộng thu nhập chịu thuế từ bậc 4 lên bậc 5, chẳng hạn, thu nhập tính thuế từ trên 150 triệu đồng/tháng mới tính bậc 35%. Hay nói cách khác, tỷ suất 20% trở xuống là dành cho người có thu nhập trung bình đến trung lưu, tỷ suất 35% dành cho người giàu.
Dự thảo Luật Thuế TNCN (thay thế) đề xuất sửa đổi quy định về giảm trừ gia cảnh cho cá nhân người nộp thuế và người phụ thuộc. Theo đó, đề xuất giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để bảo đảm linh hoạt, chủ động điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.
Theo ông Nguyễn Văn Được, quy định này rất phù hợp và tạo sự linh hoạt, chủ động cho Chính phủ trong việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, song cần bổ sung thêm một số điều kiện cụ thể về các biến động của kinh tế – xã hội để bảo đảm chặt chẽ trong thực thi.
Về tính thuế thu nhập cá nhân với chuyển nhượng bất động sản và chứng khoán, trong phương án mới nhất Bộ Tài chính đề xuất mức thu 0,1% trên giá bán từng lần với chứng khoán và thu 2% trên giá chuyển nhượng với bất động sản. Ông Nguyễn Văn Được đề xuất, nên giữ lại phương án tính thuế 20% trên thu nhập từ chuyển nhượng để bảo đảm người kinh doanh thua lỗ không chịu thiệt khi tính thuế. Điều này có thể thực hiện được bởi những nhà đầu tư chứng khoán và bất động sản là những người có hiểu biết, có chuyên môn, đồng thời, cách tính này bảo đảm công bằng giữa hoạt động đầu tư bất động sản, chứng khoán với các hoạt động kinh doanh khác.
Ông Đức cũng kiến nghị nên duy trì phương án tính thuế 20% với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán và bất động sản trong trường hợp người nộp thuế có thể chứng minh được thu nhập và chi phí để bảo đảm những người đầu tư thua lỗ không phải nộp thuế và đúng bản chất có thu nhập thì mới chịu thuế.
Xuân Yến
—————
Đấu thầu (Tài chính) ngày 08-9-2025:
(375/1.422)