4.567. Phấp phỏng khi mua vàng miếng của cơ sở tư nhân.

Phấp phỏng khi mua vàng miếng của cơ sở tư nhân.

(PN HCM) – Thời gian qua, khi còn độc quyền nhập vàng nguyên liệu và kinh doanh vàng miếng, SJC luôn không cung ứng đủ vàng miếng theo nhu cầu của thị trường. Từ ngày 10/10/2025, theo Nghị định 232 của Chính phủ, các đơn vị tư nhân cũng được phép kinh doanh vàng miếng. Thế nhưng, người mua vàng vẫn thận trọng khi mua vàng của cơ sở tư nhân.Tác giả

Hết độc quyềncòn hoài nghi

Ngày 2/10, Ngân hàng Thương mại cổ phần (TMCP) Á Châu (ACB) công bố kế hoạch đưa thương hiệu vàng miếng của mình trở lại thị trường từ ngày 10/10, đúng ngày Nghị định 232/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 24 về quản lý kinh doanh vàng) chính thức có hiệu lực. Trước năm 2012, ngân hàng này từng sản xuất vàng miếng với các thương hiệu Bông Lúa và Ngôi Sao ACB.

Trước năm 2012, ngoài ACB, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) và Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) cũng sản xuất vàng miếng. Năm 2012, Chính phủ ban hành Nghị định 24, quy định rằng, chỉ Ngân hàng Nhà nước mới được phép tổ chức sản xuất vàng miếng SJC, còn các tổ chức, cá nhân khác không được sản xuất vàng miếng mang thương hiệu riêng để kinh doanh. Từ đó, ACB, Sacombank, Eximbank buộc phải ngừng bán vàng miếng mang thương hiệu riêng.

Cùng với việc ngừng sản xuất và bán vàng mang thương hiệu mình, các ngân hàng trên cũng mua lại (thu hồi) số vàng miếng đã phát hành với giá tự đưa ra, dựa trên giá vàng SJC chuẩn trừ đi một khoản chiết khấu. Trong một số trường hợp, giá mua lại chỉ được tính theo giá vàng nguyên liệu nên thấp hơn đáng kể so với giá vàng SJC. Hệ quả là đa số nhà đầu tư, người mua vàng chịu lỗ, thậm chí một số bị lỗ rất nặng.

Trước khi Nghị định 24 có hiệu lực thi hành, vàng miếng của các đơn vị tư nhân đã có giá bán ra thấp hơn và giá mua vào cao hơn so với vàng miếng SJC, dù mức chênh lệch này không quá lớn. Nhưng khi Nghị định 24 có hiệu lực, chênh lệch giá đột ngột nới rộng, giá mua lại từ các ngân hàng thấp hơn rất nhiều so với giá vàng miếng SJC trên thị trường. Người mua vàng trước đó cũng chỉ có thể bán lại vàng cho chính ngân hàng đã phát hành để được giá, nên càng bị động. Với lịch sử đó, việc họ hoài nghi tính ổn định, bền vững của Nghị định 232 cũng như các nhà sản xuất, phát hành vàng là điều dễ hiểu.

Người dân mua vàng miếng của Công ty SJC. Theo Nghị định 232/2025 của Chính phủ, từ ngày 10/10/2025, doanh nghiệp tư nhân cũng được phép sản xuất, kinh doanh vàng miếng mang thương hiệu riêng
Cần tính đến việc các đơn vị tư nhân rút lui

Chị Trần Thụy Nhiên (phường Tân Định, TPHCM) cho biết, chị vẫn lo ngại về các rủi ro pháp lý giống như năm 2012. Khi doanh nghiệp sản xuất, phát hành vàng tuyên bố ngừng sản xuất, kinh doanh (đồng nghĩa ngừng thu mua) thì khách hàng chịu thiệt mà chưa có cơ chế nào bảo đảm quyền lợi.
Tiến sĩ Phan Phương Nam – Phó trưởng khoa Luật thương mại, Trường đại học Luật TPHCM – đánh giá, nỗi lo của chị Trần Thụy Nhiên là một vấn đề mà các quy định hiện hành chưa lường hết được khi cho phép tư nhân tham gia trở lại thị trường này. Mục tiêu ban đầu của việc đa dạng hóa nguồn cung vàng miếng là để tránh sự độc quyền. Thực tế, sự độc quyền của SJC vừa qua đã dẫn đến tình trạng người dân muốn mua vàng nhưng không có; nếu có nhiều đơn vị tham gia thì sẽ có sự đa dạng về sản phẩm và nguồn cung, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh, mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Theo ông, sắp tới, khi thị trường vàng đã ổn định, Chính phủ phải tính đến kịch bản các đơn vị tham gia thị trường này rút lui. Lúc đó, Chính phủ cần có những quy định cụ thể. Ví dụ, khi muốn rút khỏi thị trường, họ phải thông báo công khai trước đó 3-6 tháng và có nghĩa vụ thu mua lại sản phẩm mà họ đã phát hành với giá không được thấp đột ngột.
Cũng theo ông, điều quan trọng là buộc các đơn vị sản xuất, kinh doanh vàng bảo đảm chất lượng vàng do mình sản xuất, phát hành và khi vàng đạt chuẩn 9999 thì người dân có thể bán cho mọi cơ sở kinh doanh vàng. Lúc này, tiệm vàng sẽ thu mua theo giá vàng nguyên liệu thông thường chứ không cộng thêm giá trị thương hiệu. Nghĩa là, nếu vàng đúng tuổi, đủ tuổi thì người tiêu dùng không bị lỗ khi đơn vị phát hành vàng ngưng kinh doanh vàng. Có như vậy, quyền lợi người tiêu dùng mới được bảo vệ.

Tuy nhiên, theo phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân – Đại học Kinh tế TPHCM – giá trị cốt lõi của vàng miếng nằm ở khối lượng vàng nguyên chất, không nằm ở thương hiệu của nhà sản xuất như ACB, DOJI hay SJC. Ngay cả khi đơn vị phát hành vàng ngừng hoạt động, một miếng vàng đạt chuẩn 99,99% vẫn giữ nguyên giá trị và dễ dàng được mua lại dưới dạng nguyên liệu. Vàng miếng khác biệt căn bản so với các mặt hàng xa xỉ như túi Hermès bởi giá trị thương hiệu chiếm phần lớn trong giá trị chiếc túi.

Ông phân tích: “Với vàng miếng, giá trị thương hiệu rất thấp. Bản thân kim loại này đã có giá trị thực, nên dù xóa bỏ thương hiệu, nó vẫn không mất đi giá trị. Nhờ đặc tính này, vàng miếng có tính thanh khoản rất cao, với điều kiện là vàng thật, đúng tuổi. Nếu đúng là vàng 9999, nó chắc chắn sẽ được thu mua ở bất kỳ đâu. Rủi ro lớn nhất mà nhà đầu tư có thể đối mặt là mức lợi nhuận không đạt như kỳ vọng chứ không phải là việc tài sản trở nên kém giá trị”.

Vẫn phụ thuộc nguyên liệu và hạn ngạch nhập khẩu

Việc đa dạng hóa thương hiệu vàng miếng khó giúp thu hẹp mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới trong ngắn hạn. Nguyên nhân cốt lõi nằm ở nguồn cung nguyên liệu. Dù các thương hiệu mới như PNJ có thể phát hành vàng với giá cạnh tranh hơn SJC, họ vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vàng nguyên liệu nhập khẩu vốn đang chịu sự kiểm soát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước thông qua hạn ngạch (quota). Quy định hiện nay mới chỉ cho phép đa dạng hóa sản phẩm chứ chưa mở cửa hoàn toàn cho tự do nhập khẩu. Chênh lệch giá chỉ thực sự được thu hẹp khi hạn ngạch nhập khẩu được nới lỏng đủ để đáp ứng hoàn toàn nhu cầu nội địa.

Trong bối cảnh kinh tế hiện tại, Nhà nước không nên sử dụng quá nhiều ngoại tệ để nhập khẩu vàng bởi vàng không phải là mặt hàng thiết yếu. Trong khi đó, nguồn ngoại tệ cần được ưu tiên để bình ổn tỉ giá và phòng ngừa rủi ro hệ thống. Việc lạm dụng ngoại tệ để nhập vàng không chỉ làm suy giảm nguồn ngoại hối dự trữ mà còn có nguy cơ đẩy tỉ giá tăng cao, gây bất ổn kinh tế vĩ mô và tái diễn tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân

 

Không thể cho tự nhập khẩu vàng
Tính thanh khoản của vàng được quyết định bởi uy tín của thương hiệu và sự chấp nhận của thị trường chứ không phải bởi một quy định cụ thể nào. Ngân hàng, doanh nghiệp nào có uy tín thì sẽ được giao dịch nhiều và sản phẩm có tính thanh khoản cao, tương tự như mã cổ phiếu.
Khác với chứng khoán, chất lượng vàng miếng về cơ bản là đồng nhất nếu sản xuất đúng hàm lượng, trọng lượng. Vấn đề then chốt nằm ở chữ tín. Tuy nhiên, cần thay đổi tâm lý của người dân khi quá tập trung vào vàng. Cứ để thị trường vận hành, nhưng xã hội cần giảm dần việc mua bán, tích trữ vàng thì mới văn minh và phát triển. Việc chỉ chú trọng vào vàng không mang lại lợi ích thực sự cho nền kinh tế bởi người dân tích trữ vàng chủ yếu nhằm để hưởng chênh lệch giá, không trực tiếp phục vụ sản xuất hay đời sống.
Khi Nghị định 232 có hiệu lực, sẽ có nhiều thương hiệu vàng miếng ra đời, giúp thị trường phong phú hơn, tạo thêm sự lựa chọn và tính công bằng. Tuy nhiên, không nên cho nhập khẩu quá nhiều vàng mà phải hạn chế tối đa bởi vàng không phải hàng hóa thiết yếu để sản xuất, mà việc nhập khẩu lại tiêu tốn ngoại tệ. Do đó, dù có nhiều đầu mối kinh doanh hơn nhưng nguồn cung vàng nguyên liệu vẫn cần được quản lý chặt chẽ theo hạn ngạch chứ không thể cho tự do nhập khẩu như các loại hàng hóa thông thường. Do vậy, rất khó để kỳ vọng rằng việc đa dạng hóa thương hiệu sẽ kéo giá vàng trong nước giảm xuống gần với giá thế giới.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC).

Thanh Hoa

—————

Phụ nữ HCM (Kinh tế) ngày 10-10-2025:

https://www.phunuonline.com.vn/phap-phong-khi-mua-vang-mieng-cua-co-so-tu-nhan-a1562668.html

(340/1.707)

Bài viết 

317. Sửa Luật Đất đai: Tránh biến bảng giá...

Sửa Luật Đất đai: Tránh biến bảng giá đất 5 năm thành ‘hàng năm trá...

Trích dẫn 

4.180. 'Cải cách không nằm ở chủ trương hay văn...

'Cải cách không nằm ở chủ trương hay văn bản, mà chính là thực thi'. (VNF)...

Bình luận 

449. Bình luận về việc tháo gỡ điểm nghẽn...

Bình luận về việc tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý cho doanh nghiệp (Tham...

Phỏng vấn 

4.568. Luật sư Trương Thanh Đức: Sâu sắc nhưng...

Luật sư Trương Thanh Đức: Sâu sắc nhưng lại lộ hết ruột gan. (VNF)...

Tám luật 

334. ANVI xì luật hay Lạm bàn tám luật.

(ANVI) - “Lạm bàn tám luật” hay còn gọi là “ANVI xì luật” Chuyên...

Số lượt truy cập: 265,823