Phấp phỏng khi mua vàng miếng của cơ sở tư nhân.

(PN HCM) – Thời gian qua, khi còn độc quyền nhập vàng nguyên liệu và kinh doanh vàng miếng, SJC luôn không cung ứng đủ vàng miếng theo nhu cầu của thị trường. Từ ngày 10/10/2025, theo Nghị định 232 của Chính phủ, các đơn vị tư nhân cũng được phép kinh doanh vàng miếng. Thế nhưng, người mua vàng vẫn thận trọng khi mua vàng của cơ sở tư nhân.

Hết độc quyền, còn hoài nghi

Ngày 2/10, Ngân hàng Thương mại cổ phần (TMCP) Á Châu (ACB) công bố kế hoạch đưa thương hiệu vàng miếng của mình trở lại thị trường từ ngày 10/10, đúng ngày Nghị định 232/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 24 về quản lý kinh doanh vàng) chính thức có hiệu lực. Trước năm 2012, ngân hàng này từng sản xuất vàng miếng với các thương hiệu Bông Lúa và Ngôi Sao ACB.

Trước năm 2012, ngoài ACB, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) và Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) cũng sản xuất vàng miếng. Năm 2012, Chính phủ ban hành Nghị định 24, quy định rằng, chỉ Ngân hàng Nhà nước mới được phép tổ chức sản xuất vàng miếng SJC, còn các tổ chức, cá nhân khác không được sản xuất vàng miếng mang thương hiệu riêng để kinh doanh. Từ đó, ACB, Sacombank, Eximbank buộc phải ngừng bán vàng miếng mang thương hiệu riêng.

Cùng với việc ngừng sản xuất và bán vàng mang thương hiệu mình, các ngân hàng trên cũng mua lại (thu hồi) số vàng miếng đã phát hành với giá tự đưa ra, dựa trên giá vàng SJC chuẩn trừ đi một khoản chiết khấu. Trong một số trường hợp, giá mua lại chỉ được tính theo giá vàng nguyên liệu nên thấp hơn đáng kể so với giá vàng SJC. Hệ quả là đa số nhà đầu tư, người mua vàng chịu lỗ, thậm chí một số bị lỗ rất nặng.

Trước khi Nghị định 24 có hiệu lực thi hành, vàng miếng của các đơn vị tư nhân đã có giá bán ra thấp hơn và giá mua vào cao hơn so với vàng miếng SJC, dù mức chênh lệch này không quá lớn. Nhưng khi Nghị định 24 có hiệu lực, chênh lệch giá đột ngột nới rộng, giá mua lại từ các ngân hàng thấp hơn rất nhiều so với giá vàng miếng SJC trên thị trường. Người mua vàng trước đó cũng chỉ có thể bán lại vàng cho chính ngân hàng đã phát hành để được giá, nên càng bị động. Với lịch sử đó, việc họ hoài nghi tính ổn định, bền vững của Nghị định 232 cũng như các nhà sản xuất, phát hành vàng là điều dễ hiểu.

Người dân mua vàng miếng của Công ty SJC. Theo Nghị định 232/2025 của Chính phủ, từ ngày 10/10/2025, doanh nghiệp tư nhân cũng được phép sản xuất, kinh doanh vàng miếng mang thương hiệu riêng

Cần tính đến việc các đơn vị tư nhân rút lui

Chị Trần Thụy Nhiên (phường Tân Định, TPHCM) cho biết, chị vẫn lo ngại về các rủi ro pháp lý giống như năm 2012. Khi doanh nghiệp sản xuất, phát hành vàng tuyên bố ngừng sản xuất, kinh doanh (đồng nghĩa ngừng thu mua) thì khách hàng chịu thiệt mà chưa có cơ chế nào bảo đảm quyền lợi.
Tiến sĩ Phan Phương Nam – Phó trưởng khoa Luật thương mại, Trường đại học Luật TPHCM – đánh giá, nỗi lo của chị Trần Thụy Nhiên là một vấn đề mà các quy định hiện hành chưa lường hết được khi cho phép tư nhân tham gia trở lại thị trường này. Mục tiêu ban đầu của việc đa dạng hóa nguồn cung vàng miếng là để tránh sự độc quyền. Thực tế, sự độc quyền của SJC vừa qua đã dẫn đến tình trạng người dân muốn mua vàng nhưng không có; nếu có nhiều đơn vị tham gia thì sẽ có sự đa dạng về sản phẩm và nguồn cung, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh, mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Theo ông, sắp tới, khi thị trường vàng đã ổn định, Chính phủ phải tính đến kịch bản các đơn vị tham gia thị trường này rút lui. Lúc đó, Chính phủ cần có những quy định cụ thể. Ví dụ, khi muốn rút khỏi thị trường, họ phải thông báo công khai trước đó 3-6 tháng và có nghĩa vụ thu mua lại sản phẩm mà họ đã phát hành với giá không được thấp đột ngột.
Cũng theo ông, điều quan trọng là buộc các đơn vị sản xuất, kinh doanh vàng bảo đảm chất lượng vàng do mình sản xuất, phát hành và khi vàng đạt chuẩn 9999 thì người dân có thể bán cho mọi cơ sở kinh doanh vàng. Lúc này, tiệm vàng sẽ thu mua theo giá vàng nguyên liệu thông thường chứ không cộng thêm giá trị thương hiệu. Nghĩa là, nếu vàng đúng tuổi, đủ tuổi thì người tiêu dùng không bị lỗ khi đơn vị phát hành vàng ngưng kinh doanh vàng. Có như vậy, quyền lợi người tiêu dùng mới được bảo vệ.

Tuy nhiên, theo phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân – Đại học Kinh tế TPHCM – giá trị cốt lõi của vàng miếng nằm ở khối lượng vàng nguyên chất, không nằm ở thương hiệu của nhà sản xuất như ACB, DOJI hay SJC. Ngay cả khi đơn vị phát hành vàng ngừng hoạt động, một miếng vàng đạt chuẩn 99,99% vẫn giữ nguyên giá trị và dễ dàng được mua lại dưới dạng nguyên liệu. Vàng miếng khác biệt căn bản so với các mặt hàng xa xỉ như túi Hermès bởi giá trị thương hiệu chiếm phần lớn trong giá trị chiếc túi.

Ông phân tích: “Với vàng miếng, giá trị thương hiệu rất thấp. Bản thân kim loại này đã có giá trị thực, nên dù xóa bỏ thương hiệu, nó vẫn không mất đi giá trị. Nhờ đặc tính này, vàng miếng có tính thanh khoản rất cao, với điều kiện là vàng thật, đúng tuổi. Nếu đúng là vàng 9999, nó chắc chắn sẽ được thu mua ở bất kỳ đâu. Rủi ro lớn nhất mà nhà đầu tư có thể đối mặt là mức lợi nhuận không đạt như kỳ vọng chứ không phải là việc tài sản trở nên kém giá trị”.

Thanh Hoa

—————

Phụ nữ HCM (Kinh tế) ngày 10-10-2025:

https://www.phunuonline.com.vn/phap-phong-khi-mua-vang-mieng-cua-co-so-tu-nhan-a1562668.html

(340/1.707)