Ngưỡng chịu thuế 500 triệu đồng/năm: Đã sát thực tế?

(NĐT) – Ngưỡng chịu thuế đang được đề xuất tăng từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng ngưỡng này cần được nâng lên cho phù hợp với thực tế.

Giảm thuế gần 18.000 tỷ đồng

Ngày 27/11/2025, Bộ Tài chính có công văn 18491/BTC-CST báo cáo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc về việc tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm tra, ý kiến của Đại biểu Quốc hội về Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân – TNCN (sửa đổi).

Một nội dung được quan tâm là tại Công văn này Bộ Tài chính xin điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đồng thời, mức 500 triệu đồng/năm này cũng là mức được trừ trước khi nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Khi áp dụng mức doanh thu này, Bộ Tài chính dự kiến sẽ có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh (HKD) không phải nộp thuế, chiếm khoảng 90% trên tổng số 2,54 triệu HKD (theo số liệu tính đến tháng 10/2025).

Chiều 2/12, tại phiên họp thứ 52, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý đối với dự thảo Luật thuế TNCN (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, việc chỉnh lý ngưỡng thuế nhằm đảm bảo tính công bằng tương đối giữa thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh với các loại thu nhập khác; giữa hộ, cá nhân kinh doanh với doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa; giữa hộ, cá nhân kinh doanh không phải nộp với hộ, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế…

Thứ trường Cao Anh Tuấn cho biết, nếu áp dụng mức doanh thu này, theo số liệu ngành thuế, tính đến tháng 10/2025, dự kiến sẽ có khoảng 90% HKD không phải nộp thuế. Theo ước tính của cơ quan thuế, tổng số thuế giảm (bao gồm cả thuế TNCN và thuế GTGT) khoảng 11.800 tỷ đồng.

Vì sao đề xuất mức 500 triệu đồng?

Lý giải về mức 500 triệu đồng/năm, tại Báo cáo giải trình trước Quốc hội, Chính phủ cho biết, tiếp thu ý kiến Đại biểu quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định tại Điều 7 theo hướng bổ sung quy định đối với các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng áp dụng tính thuế theo thu nhập (doanh thu – chi phí) với mức thuế suất 15% (mức này bằng với mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của doanh nghiệp có doanh thu tương đồng).

Bộ Tài chính dự kiến sẽ có khoảng 90% HKD không phải nộp thuế. Ảnh: Dantri.vn

Đối với các hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí thì được áp dụng theo tỷ lệ trên doanh thu thì được trừ đi 500 triệu đồng (mức ngưỡng) trước khi xác định doanh thu tính thuế.

Ví dụ cá nhân phân phối, cung cấp hàng hóa có doanh thu 1 tỷ đồng/năm và không xác định được chi phí thì chỉ phải thực hiện nộp thuế TNCN đối với phần vượt trên 500 triệu đồng với thuế suất 0,5%, nghĩa là số thuế phải nộp là (1.000-500) x 0,5% = 2,5 triệu đồng/năm.

Chính phủ cũng sẽ nghiên cứu đề xuất sửa đổi ngay mức doanh thu không phải nộp thuế GTGT lên 500 triệu đồng/năm để đồng bộ với quy định của Luật thuế TNCN.

Như vậy, chính sách thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh quy định tại dự thảo Luật đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, nghiêm túc, trách nhiệm trên cơ sở rà soát đánh giá tổng thể để đảm bảo đồng bộ giữa các chính sách thuế (TNCN, TNDN, GTGT) và đồng bộ giữa chính sách thuế và các quy định pháp luật về quản lý thuế.

“Việc chỉnh lý, hoàn thiện về quy định về thuế đối với HKD có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm như trên vừa đảm bảo thu thuế theo đúng thu nhập, không thu vào những hộ có mức thu nhập không cao (quy định ngưỡng) vừa đảm bảo khuyến khích các hộ có đủ điều kiện sẽ chuyển sang hoạt động theo hình thức doanh nghiệp như yêu cầu của Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị”, Báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh.

Ngành Thuế kỳ vọng việc quản lý thuế đối với HKD sẽ đơn giản, minh bạch. Ảnh: TBTC

Đã sát thực tế?

Theo LS. Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, việc đề xuất nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm là mức chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay.

Trong khi đó, chia sẻ với Nhadautu.vn, một chuyên gia (đề nghị dấu tên) cho rằng, thực ra từ ngưỡng 200 triệu đồng/năm tăng lên 500 triệu đồng/năm tưởng là cao nhưng không cao.

“Nên nhớ, đây là doanh thu chứ không phải thu nhập. Ví dụ doanh thu 500 triệu đồng/năm nhân với lãi gộp, ví dụ 16%, thì được 80 triệu đồng/năm, chia 12 tháng thì mỗi tháng lãi được hơn 6,6 triệu đồng, trong khi đó so với chuẩn hộ nghèo (3 triệu đồng/người/tháng) hay mức giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế TNCN (15,5 triệu đồng/tháng x 12 tháng là 186 triệu đồng/năm), rõ ràng mức thu nhập này là không cân xứng.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế Doanh nghiệp Lớn, Tổng Cục Thuế (nay là Chi cục Thuế doanh nghiệp lớn, Cục Thuế) cũng cho rằng mức 500 triệu đồng/năm là còn khiêm tốn.

“Doanh thu bao gồm cả VỐN + CÔNG + LÃI chứ không phải là thu nhập. Người làm công đã 15,5 triệu đồng x 12 = 186 triệu đồng rồi. Trong thực tế sản xuất kinh doanh, công sức và giá trị thặng dư liệu có được 35% – 40% doanh thu? Trong khi lãi gộp = Doanh thu – giá vốn, chưa tính khấu hao”, vị chuyên gia phân tích.

Sẽ không thu thuế của 90% hộ kinh doanh?

Theo Bộ Tài chính, khi áp ngưỡng 500 triệu đồng/năm không phải đóng thuế, sẽ có khoảng 90% HKD không phải nộp thuế (theo số liệu tính đến tháng 10/2025).

“Đây là số liệu cũ. Bởi với ngưỡng 200 triệu đồng/năm thì ‘cả làng’ khai dưới 200 triệu đồng. Thực tế sẽ khác. Thực chắc hơn nhiều”, Giám đốc Công ty Luật ANVI, LS. Trương Thanh Đức quả quyết.

Một ví dụ được đưa ra là với doanh thu 200 triệu đồng/năm, giá mỗi bát phở là 40 nghìn đồng, vậy cả năm HKD đó bán 5.000 bát phở, mỗi ngày bán được 14 bát phở. Vậy có ai mở cửa hàng để bán mỗi ngày hơn chục bát phở không?

“Doanh thu thực không phải thế, cần phải đưa số thực ra ánh sáng, khuyến khích người kinh doanh khai đúng, khai đủ, nếu vi phạm sẽ bị xử lý. Trốn thuế trên 100 triệu đồng đã bị xử lý hình sự rồi, vừa rồi rất nhiều trường hợp bị xử lý hình sự. Chính sách mới không chỉ giúp loại trừ khỏi phạm vi chịu thuế của hàng triệu hộ có thu nhập thấp, mà còn đảm bảo nguyên tắc ‘thuế được thu theo thực tế’, minh bạch, qua đó nhà nước thu được thuế”, một chuyên gia quả quyết.

Theo chuyên gia Nguyễn Văn Phụng, 90% hay 30% là tùy theo năng lực quản lý thuế. “Thực tế luôn khác với nội dung thuyết minh, giải trình (dựa trên nền quản lý cũ). Hãy vui lòng chờ xem”, ông Phụng nói.

Thanh Thanh

—————

Nhà đầu tư (Pháp luật) ngày 04-12-2025:

https://nhadautu.vn/nguong-chiu-thue-500-trieu-dong-nam-da-sat-thuc-te-d101253.html

(194/1.366)