Đánh thuế đối với giao dịch vàng miếng: Thu như thế nào?

(NĐT) – Với việc thông qua Luật thuế Thu nhập cá nhân (sửa đổi), giao dịch vàng miếng đã chính thức phải nộp thuế 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Tuy nhiên vấn đề được quan tâm hiện nay là thu như thế nào?

Chỉ đánh thuế đối với giao dịch vàng miếng

Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua đã chính thức quy định thu thuế đối với vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần;

Luật giao Chính phủ quy định ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng thu và điều chỉnh thuế suất thuế TNCN đối với chuyển nhượng vàng miếng phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng.

Theo giải trình của Chính phủ, việc đề xuất thu thuế đối với chuyển nhượng vàng đã được rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế, tổng hợp ý kiến của các cơ quan, bộ, ngành và tiếp thu ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội.

Việc giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế nhằm loại trừ trường hợp cá nhân mua, bán vàng cho mục đích tiết kiệm, cất giữ, không vì mục đích kinh doanh.

Đây là quy định mới với đối tượng tác động rộng nên quy định này là bước đi cần thiết để thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vàng, góp phần hạn chế việc đầu cơ vào vàng, thu hút được nguồn lực trong xã hội tham gia vào nền kinh tế.

Băn khoăn tính khả thi

Đánh thuế đối với giao dịch vàng là vấn đề “nóng” trong thời gian qua. Trên Diễn đàn Quốc hội, một số ý kiến không đồng tình đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng vì nhiều người dân mua vàng để tích trữ, không đầu cơ; mức thuế thấp không đủ tác dụng điều tiết, lại tạo gánh nặng hành chính không cần thiết; đánh thuế sẽ thiếu tính nhân văn, khó thực thi.

Trong đó, có ý kiến cho rằng thuế TNCN nhằm điều tiết thu nhập, không phải công cụ điều tiết thị trường vàng. Cũng có ý kiến cho rằng khó khả thi trong tổ chức thu thuế (ai thu, thu khi nào, thu hộ ra sao…?) Có ý kiến đề nghị cân nhắc loại bỏ quy định này để tránh bất hợp lý với tập quán tích trữ vàng của người dân Việt Nam.

Thay vi giao dịch vàng miếng bị đánh thuế, nhà đầu cơ có thể chuyển sang vàng nhẫn, vàng khối. Ảnh: ITN

Trong báo cáo giải trình, Chính phủ chỉ khẳng định, việc đề xuất đánh thuế đối với chuyển nhượng vàng đã được rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng, trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các cơ quan, các Bộ, ngành và trên cơ sở tiếp thu ý kiến của Đại biểu Quốc hội…, không đề cập đến tính thực thi.

Trao đổi với Nhadautu.vn, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI thẳng thắn cho rằng quy định này không những không đúng bản chất của Luật thuế TNCN (đánh thuế trên mức lãi) mà cũng rất khó quản lý.

“Nếu là chứng khoán thì không sót 1 xu, nhưng đối với vàng lại khác, người ta có thể giao dịch mua bán bên ngoài, làm sao quản được?”- Luật sư phân tích.

Hơn nữa, với mức thuế 0,1%, ví dụ 100 triệu đồng thì thuế thu được 100 nghìn đồng. “Không nghĩa lý gì, có khi không bù được chi phí quản lý. Chưa kể chỉ thu thuế đối với vàng miếng, người ra quay ra mua vàng nhẫn, thậm chí vàng đúc thành hình trụ … thì làm sao thu được thuế?”- Luật sư phân tích.

Về quy định giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế nhằm loại trừ trường hợp cá nhân mua, bán vàng cho mục đích tiết kiệm, cất giữ, không vì mục đích kinh doanh, theo luật sư cũng không ổn bởi giá vàng “nay thế này, mai thế khác” chả lẽ cơ quan thuế phải “chạy” theo giá vàng để thu?

Đâu là mục đích đánh thuế vàng?

Lý giải về việc thu thuế TNCN đối với giao dịch vàng Chính phủ cho rằng quy định này là bước đi cần thiết góp phần bảo vệ sự ổn định của nền kinh tế, thực hiện đúng chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vàng, góp phần hạn chế việc đầu cơ vào vàng, thu hút được nguồn lực trong xã hội để tham gia vào nền kinh tế.

Trao đổi với Nhadautu.vn, một chuyên gia trong lĩnh vực thuế khẳng định, nói về luật thuế, mục đích đầu tiên là thu thuế, song mới đến các mục đích khác.

Với thuế TNCN, mục đích đầu tiên là giúp tăng nguồn thu ngân sách nhà nước, chứ không phải quản lý thị trường vàng hay điều tiết thu nhấp.

Giao dịch mua bản không qua hệ thống, làm sao nhà nước thu được thuế? Ảnh: ITN

“Rõ ràng thu thuế trên mỗi lần giao dịch là không đúng bản chất với thuế TNCN. Không lẽ người ta bán lỗ vẫn phải chịu thuế?”- Chuyên gia thẳng thắn đặt vấn đề.

Theo ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, vấn đề pháp lý lớn nhất hiện nay là không có quy định rõ ràng về “cá nhân kinh doanh vàng miếng”.

Ông dẫn trường hợp vào tháng 5/2025, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước phát hiện tại một ngân hàng và công ty vàng liên quan có nhiều cá nhân giao dịch vàng miếng với tần suất cao, doanh số hàng ngàn tỷ đồng/năm nhưng lại không phải nộp thuế TNCN. “Đây chính là kẽ hở, để lọt các đối tượng là cá nhân đầu cơ, lướt sóng vàng miếng SJC để trốn thuế” – ông Được thẳng thắn.

Theo các chuyên gia, hiện rất khó đánh thuế trên chênh lệch giá mua bán bởi nhiều người đã mua vàng tích trữ từ nhiều năm trước, không có cơ sở để xác định chính xác giá mua.

Do đó, cần xem xét bổ sung vàng miếng vào diện chịu thuế GTGT nhằm bảo đảm tính đồng bộ với các loại vàng trang sức, vàng mỹ nghệ – vốn đã được xem là hàng hóa và chịu thuế đầy đủ theo quy định hiện hành.

Trước đó, hồi cuối tháng 10, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cũng có văn bản đề xuất áp dụng thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ đối với hoạt động kinh doanh vàng vật chất.

Với ước tính khoảng 2,000 tấn (tương đương khoảng 250 tỷ USD theo thời giá hiện nay) nằm trong dân, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch VAFI cho rằng chúng ta đang lãng phí một nguồn lực lớn.

“Trong các năm qua nếu có chính sách thuế GTGT với vàng như hàng hóa tiêu dùng thì hệ thống ngân hàng có thêm 100 tỷ USD thay vì mất đi và dùng ngoại tệ này đ.ể thanh toán xuất nhập khẩu, Đồng nội tệ cũng mạnh lên rất nhiều vì lượng ngoại tệ này và Ngân hàng nhà nước có thể dễ dàng bình ổn tỷ giá, hạ mạnh lãi suất huy động.”- Phó Chủ tịch VAFI phân tích

Thanh Thanh

—————

Nhà đầu tư (Tài chính) ngày 13-12-2025:

https://nhadautu.vn/danh-thue-doi-voi-giao-dich-vang-mieng-thu-nhu-the-nao-d101464.html

(208/1.315)