(TBNH) – Theo ông Phạm Xuân Hòe, một chuyên gia có thâm niên trong ngành Ngân hàng, các điều kiện tài chính mà DN đã suy kiệt qua mấy năm chống đỡ vừa qua khiến cho DN càng khó đáp ứng các điều kiện tín dụng. Như vậy “vốn dư, giá rẻ” là tất yếu, nhưng lại chỉ có tính chất tạm thời. Ông Hòe lưu ý “nếu kinh tế phục hồi mạnh tình hình sẽ khác”.

Những tháng đầu năm 2014, nguồn vốn ngân hàng đang rất dồi dào, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tiếp tục giảm sâu, trong khi doanh nghiệp vẫn chưa tiếp cận được nhiều do thị trường đầu ra, tổng cầu vẫn thấp. Có ý kiến đưa ra, liệu ngân hàng có hạ bớt chuẩn vay để hỗ trợ doanh nghiệp, đẩy tín dụng mạnh hơn vào nền kinh tế?

Các NHTM rất dễ dàng điều chỉnh trạng thái dư vốn

Ông Phạm Xuân Hòe, một chuyên gia có thâm niên trong ngành Ngân hàng, với kinh nghiệm đã từng điều hành NHTM cho rằng “vốn thừa giá rẻ hiện nay chỉ có tính chất tạm thời”.

Ông phân tích: Thường thì trong những thời kỳ khó khăn của nền kinh tế, tổng cầu yếu, đầu ra gặp nhiều khó khăn, DN cũng chẳng mấy mặn mà với vay vốn. Và thực tế cũng cho thấy, không hẳn cứ lãi suất thấp là kích được cầu tín dụng. Điều này càng thể hiện rõ khi nhìn lại trước năm 2011, lãi suất cao ngất nhưng tín dụng vẫn tăng cao vì người vay vẫn nhìn thấy cơ hội kiếm ra tiền. Nay thì ngược lại, dù lãi suất hạ thấp nhưng DN vẫn không mấy mặn mà vì không nhìn thấy cơ hội kinh doanh. Đây đang là vấn đề của nền kinh tế.

Thêm nữa, theo ông Hòe, các điều kiện tài chính mà DN đã suy kiệt qua mấy năm chống đỡ vừa qua khiến cho DN càng khó đáp ứng các điều kiện tín dụng. Như vậy “vốn dư, giá rẻ” là tất yếu, nhưng lại chỉ có tính chất tạm thời. Ông Hòe lưu ý “nếu kinh tế phục hồi mạnh tình hình sẽ khác”.

Về vấn đề NHTM sẽ tìm các điểm có thể sinh lời, và kiến nghị hạ chuẩn vay… như có ý kiến đã từng đưa ra, theo ông Hòe cảnh báo, nếu ngân hàng hạ chuẩn cho vay sẽ dẫn đến các rủi ro có từ lịch sử tín dụng dựa trên 3 phương diện:

Trước nhất, nếu vốn thừa, các ngân hàng có thể sẽ hạ chuẩn cho vay để đẩy vốn ra nhằm chống lỗ ngắn hạn. Nhưng khi hạ chuẩn cho vay sẽ gây ra rủi ro tín dụng và nguy cơ nợ xấu chồng nợ xấu. Bài học với các vụ Epco Minh Phụng sau những năm 1998 -1999 là một minh chứng rõ nét nhất.

Kế tiếp, các NHTM cũng rất dễ mắc phải tình trạng là khi nợ xấu cao, tìm kiếm khách hàng tốt rất khó, trong khi vốn dư thừa, lãi suất thấp, nên họ thường thiên về cho vay với các DN được đánh giá là làm ăn tốt – mà thường là các tập đoàn, tổng công ty, các DN xuất khẩu nhiều. Lúc này, rủi ro tập trung trong danh mục cho vay được gửi niềm tin vào các “ông lớn” có tiếng. Một số DN được vay vốn khá dễ và lãi suất thấp nên mở rộng đầu tư mà không đắn đo về hiệu quả. Sự “bê bết” của Vinashin, Vinaline và một số DN lớn khác là những dẫn chứng cho rủi ro kiểu này và đến nay hậu quả mà nền kinh tế hứng chịu không hề nhỏ.

Cảnh báo cuối cùng với rủi ro ít bị phát giác là tình trạng “tín dụng tạo tiền gửi”. Đó là hiện tượng NHTM lớn cho vay khách hàng tốt, lớn, giá rẻ, các doanh nghiệp này lại mang tiền đi gửi ở ngân hàng nhỏ, kiếm chút chênh lệch kể cả 0,5%/năm vẫn còn tốt hơn đi kinh doanh mà chẳng có đầu ra. Khi đó, vốn tín dụng dù giá rẻ và dư thừa nhưng vẫn cứ chạy lòng vòng trong thị trường tài chính, không đi vào sản xuất kinh doanh. Và như thế có thể vẫn tiềm ẩn những nguy hiểm về bong bóng tài chính, khi bong bóng này xì hơi thì các căn bệnh về thanh khoản, đột biến về lãi suất trên thị trường sẽ là rất khó lường hết. Kiểm tỏa vấn đề này là cả gói giải pháp đồng bộ của nền kinh tế, một mình hệ thống ngân hàng sẽ không làm nổi.

Bên cạnh đó, nếu hướng hết vào trái phiếu Chính phủ lại phải tính đến khả năng chèn lấn giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân làm yếu đi động lực tăng trưởng kinh tế từ khu vực này.

Đồng quan điểm về 3 rủi ro cần cảnh báo trên, là Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam. Ông đưa ra góc nhìn khác về câu chuyện thừa vốn. Theo ông lúc này chuyện thừa vốn, dư vốn ở các NHTM không phải ở nghĩa sử dụng vốn mà phải hiểu theo nghĩa khó cho vay trong khi thanh khoản của NHTM khá dồi dào, sẵn sàng đưa vốn ra nền kinh tế.

Ông Đức nói, “Nếu các ngân hàng nói vốn thừa, thì điều đó chắc không sai. Nhưng thực sự thừa vốn đến mức nào thì mới là quan trọng. Theo tôi, vốn thừa, nếu có, thì cũng không đáng kể và chỉ là thừa ở từng thời điểm”.

Trong nền kinh tế thì các NHTM là người sử dụng đồng vốn hiệu quả nhất và các ngân hàng rất dễ dàng điều chỉnh trạng thái thừa, thiếu. Một biện pháp vô cùng hữu hiệu và đơn giản, đó là khi thiếu vốn thì ngân hàng sẽ tăng lãi suất, khi thừa vốn thì ngân hàng sẽ giảm lãi suất huy động. Bằng biện pháp tăng, giảm lãi suất, thì một ngân hàng cỡ trung bình có thể tăng, giảm mức huy động hàng ngàn tỷ đồng mỗi ngày. Không ngân hàng nào kém cỏi đến mức đang và sẽ thừa vốn thật sự mà vẫn không giảm lãi suất huy động.

Linh Linh

————–

Thời báo Ngân hàng (Tài chính – Tiền tệ) 07-3-2014:

http://thoibaonganhang.vn/index.php/tin-tuc/2-khi-ngan-hang-doi-dao-nguon-von-18205.html

(250/1.276)