Bitcoin là một dạng tiền kỹ thuật số (tiền ảo) ra đời năm 2009, được tạo ra và vận hành dựa trên hệ thống các máy tính kết nối mạng Internet ngang hàng. Tại Việt Nam, việc “đào” và đầu tư vào Bitcoin bắt đầu có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây, tuy nhiên, sở hữu Bitcoin do “khai thác” được tại Việt Nam là rất ít mà chủ yếu là mua qua một số sàn giao dịch. Đã có quán cà phê và trang điện tử chấp nhận thanh toán bằng loại tiền ảo này. Thậm chí, một sàn giao dịch Bitcoin trực tuyến với tên gọi VBTC do Công ty TNHH Bitcoin Vietnam và Công ty TNHH Bit2C hợp tác thành lập được thông báo sẽ ra mắt vào cuối tháng 4/2014.

Tùy từng thời điểm, mỗi Bitcoin được định giá ở mức trên, dưới 1.000 USD, có lúc lên tới 1.200 USD/đồng Bitcoin vào tháng 12/2013; tại Việt Nam, một đồng tiền ảo này có giá từ 15- 19 triệu đồng nhưng cũng có lúc xuống còn 11-12 triệu đồng.

Những người ủng hộ Bitcoin cho rằng đây là hình thức thanh toán tiện lợi, an toàn, không qua trung gian là ngân hàng nên thời gian giao dịch nhanh chóng hơn. Chính vì thế, không chỉ thành lập thành diễn đàn, những người ủng hộ Bitcoin còn hướng dẫn nhau cách thức “đào” tiền và lập những trang mạng trao đổi, giao dịch tiền ảo.

Tuy nhiên, xét trên góc độ pháp lý, Luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty Luật ANVI – cho rằng, có khá nhiều rủi ro khi tham gia giao dịch bằng Bitcoin. “Do giá cả quy đổi không hình thành trên bất kỳ cơ sở pháp lý và đồng tiền ảo này được dùng để trao đổi, tính toán thành tiền khi có giao dịch nên nếu xảy ra tranh chấp thì sẽ không có cơ sở pháp lý nào để phân xử, người sử dụng sẽ chịu thiệt thòi” – Luật sư Đức phân tích. Quan điểm này không phải không có cơ sở khi đầu năm 2014, hai sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới là Mt.Gox và BitStamp tạm ngừng cho khách hàng rút tiền vì sự cố kỹ thuật; cuối tháng 2/2014, sàn Mt.Gox đã đóng cửa khiến hàng triệu USD của thành viên mạng lưới Bitcoin đứng trước nguy cơ mất trắng.

Không chấp nhận Bitcoin là phương tiện thanh toán

Ngay khi cơn sốt Bitcoin bắt đầu “tăng nhiệt” và lan nhanh trong cộng đồng, Ngân hàng Nhà nước đã lên tiếng cảnh báo và nêu rõ quan điểm không chấp nhận Bitcoin là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thì các giao dịch bằng Bitcoin có tính ẩn danh cao nên Bitcoin có thể trở thành công cụ cho tội phạm rửa tiền, buôn bán ma túy, trốn thuế, giao dịch, thanh toán tài sản phi pháp. Đặc biệt Bitcoin ẩn chứa nhiều nguy cơ về bong bóng, tiềm ẩn gây thiệt hại cho người đầu tư, không có cơ chế bảo vệ quyền lợi cho người sở hữu. Vì thế, NHNN khuyến cáo các tổ chức, cá nhân không nên đầu tư, nắm giữ, thực hiện các giao dịch liên quan đến Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác.

Đối với việc Công ty TNHH Bitcoin Việt Nam thông báo về thành lập website: bitcoinvietnam.com.vn theo thủ tục thông báo website thương mại điện tử bán hàng, hoạt động theo mô hình sàn giao dịch, Cục Thương mại điện tử và công nghệ thông tin (Bộ Công Thương) cho biết, đã từ chối hồ sơ thông báo của website này. Lý do là “việc thông báo website chỉ áp dụng đối với các website thương mại điện tử bán hàng, trên đó người bán phải cung cấp thông tin cho khách hàng để có thể xác định chính xác các đặc tính của hàng hóa, dịch vụ khi quyết định giao kết hợp đồng.

Hiện tại tiền ảo Bitcoin chưa được quy định là hàng hóa hay dịch vụ trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, không thuộc đối tượng điều chỉnh của Nghị định 52/2013/NĐ-CP”. Cơ quan này cũng khuyến cáo người tiêu dùng thận trọng khi tham gia mua – bán Bitcoin hay sử dụng tiền ảo làm phương tiện thành toán cho các giao dịch thương mại điện tử.