Vốn vay từ gói 30.000 tỷ để xây, sửa nhà vẫn chưa được các NH tích cực triển khai. Ảnh minh họa: Nguyễn Cảnh.

Điệp khúc “chờ hướng dẫn”

Nhằm tạo điều kiện cho người dân có nhà ở cũng như đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, cuối tháng 11-2014, Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 32/2014/TT-NHNN (ngày 25-11-2014), theo đó, khách hàng cá nhân được vay vốn để xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà. Tuy nhiên, nửa năm sau khi Thông tư 32 có hiệu lực, nhiều NH vẫn chưa triển khai cho vay với đối tượng này.

Trong vai khách hàng, chúng tôi đã khảo sát một số ngân hàng (NH) tham gia giải ngân gói 30.000 tỷ đồng. Sau khi nghe chúng tôi đặt vấn đề, hầu hết nhân viên tín dụng tại các NH này đều cho biết, NH chưa thực hiện giải ngân hoặc đã giải ngân nhưng chưa triển khai với đối tượng vay xây dựng, sửa chữa nhà.

Tại phòng giao dịch NH TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) trên đường Nguyễn Hữu Thọ (quận Hoàng Mai, Hà Nội), nhân viên hướng dẫn của phòng giao dịch cho biết đến thời điểm hiện tại, phía VPBank chưa có công văn chính thức về việc triển khai cho vay gói tín dụng 30.000 tỷ.

Nhân viên tín dụng của phòng giao dịch NH TMCP Tiên Phong (TPBank) ở khu đô thị Linh Đàm cũng cho biết, hiện nay NH chỉ mới triển khai cho vay vốn gói tín dụng 30.000 tỷ mua nhà ở tại các dự án, còn đối tượng vay xây, sửa nhà thì NH chưa có hướng dẫn triển khai. Được biết, VPBank, TPBank là những NHTM nằm trong nhóm các NH được chấp thuận tham gia giải ngân gói 30.000 tỷ từ thời điểm tháng 1-2015, chỉ sau nhóm 5 NHTM Nhà nước tham gia giải ngân đợt đầu tiên.

Khảo sát thêm một số phòng giao dịch của các NHTM như NH TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (EximBank), NH Thương mại cổ phần (TMCP) Á Châu (ACB), NH TMCP Đông Nam Á (SeABank) trên đường Trần Khát Chân (Hà Nội), cho thấy các NH chưa triển khai và đang chờ hướng dẫn.

Đăng ký để “xí chỗ”?

Cùng với lời hẹn khách hàng chờ đợi thêm, hầu hết nhân viên tín dụng các NH đều cho biết việc vay vốn ở gói 30.000 tỷ này thường rất khó khăn về mặt thủ tục, giấy tờ, đồng thời khuyên khách hàng nên vay vốn ở các gói vay thương mại với lãi suất chỉ từ 7%/năm với thủ tục vay cực kỳ đơn giản, nhanh chóng.

Tuy nhiên, mức lãi suất hấp dẫn này chỉ được áp dụng trong 6 tháng hoặc 1 năm đầu tiên, những năm tiếp theo lãi suất sẽ được tính bằng lãi suất huy động kỳ hạn 12 hoặc 13 tháng, cộng thêm biên độ lợi nhuận 3,5-4%, theo đó sẽ tăng lên mức 10-11%.

Lý giải về tình trạng nhiều NH đăng ký nhưng chậm giải ngân, ông Trương Thanh Đức, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế Ngân hàng (Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam – VNBA) cho rằng xét trên khía cạnh kinh tế thì đây cũng như là “miếng bánh”, là một mảng sản phẩm có thể phát triển được và “trong điều kiện chưa đẩy mạnh được dư nợ thì cứ xí chỗ đã”. Ngoài ra, việc NH đăng ký giải ngân nhưng không triển khai có thể là do nếu không đăng ký thì “có thể bị coi là không có trách nhiệm xã hội, hoặc không đủ năng lực, uy tín, vì vậy NH đăng ký rồi để đó”.

Ông Trương Thanh Đức cũng cho rằng sở dĩ các NH không mặn mà là do chúng ta đã mắc sai lầm về chính sách. Theo ông Đức, thiết kế của gói tín dụng này là tín dụng chính sách, nhưng triển khai thì lại quay ngược thành tín dụng thương mại, vì không giao cho NH chính sách mà giao cho các NHTM triển khai. NHTM “sống chết cũng phải có lãi hoặc hoàn vốn”, để đảm bảo điều đó, NH yêu cầu khách hàng phải có năng lực tốt về tài chính, có tài sản đảm bảo, như vậy không thể là khách hàng nghèo được.

Gói tín dụng này vì thế khó đi vào cuộc sống, bất cập, phải sửa đổi bổ sung, không hiệu quả, bởi để đảm bảo cả mục tiêu thương mại và mục tiêu chính sách là rất khó. Đồng tình với điều này, TS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT cho rằng dù có mở ra hàng trăm NH cho vay gói này nhưng vẫn không phải là mấu chốt, muốn cho người nghèo vay tiền thì phải thay đổi cơ chế.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng hiện không có quy định nào bắt buộc các NH phải triển khai nhanh đã khiến cho việc giải ngân bị chậm. Để đẩy nhanh tốc độ và nâng cao hiệu quả, cần có thêm những chính sách khuyến khích các NHTM, hoặc có thể chuyển gói tín dụng này cho Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai.