(VQ) – Có rất nhiều yếu tố để các giao dịch vay tiền biến thành tín dụng đen, nhưng yếu tố chính chủ yếu nhất là lãi suất cao ngất ngưởng, tưởng chừng như “cắt cổ”…

Trên thực tế hiện nay, rất nhiều gia đình, cá nhân cần vay vốn kinh doanh nhưng vì thiếu hiểu biết về thủ tục ngân hàng nên họ đã chọn con đường vay tín dụng đen để hoạt động sản xuất. Bởi thủ tục của hoạt động tín dụng đen rất nhanh gọn, thậm chí không cần hợp đồng mà chỉ cần ký vào sổ, không cần thế chấp, không phương án sản xuất kinh doanh… là đã có thể nhận tiền.

Tuy nhiên, nhìn ở góc độ luật pháp và thực tế xảy ra, dịch vụ tín dụng đen chỉ lộ diện khi ngân hàng đến xiết nợ thì lúc đó nạn nhân mới biết tài sản của mình đã bị tội phạm này giao dịch thế chấp, chuyển nhượng thực hiện vay tài chình rồi.

Để giúp người dân có cái nhìn khái quát về hoạt động của tín dụng đen ngày càng có diễn biến phức tạp, tinh vi, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Luật sư Trương Thanh Đức (Giám đốc Công ty Luật ANVI) về một số điểm nhận diện về hoạt động cho vay tín dụng đen để bạn đọc cùng tham khảo.

Một nạn nhân của hoạt động cho vay tín dụng đen tại Hà Nội

Luật sư Trương Thanh Đức cho biết, ông cũng từng nghe nhiều về cụm từ “tín dụng đen”, nhưng về pháp lý thì không dễ gì khẳng định thế nào là tín dụng đen, vì chưa có quy định hay giải thích gì củapháp luật. “Cá nhân tôi hiểu nôm na “tín dụng đen” là nhắc đến một hoạt động bất hợp pháp, cũng tương tự như “xã hội đen”, ngầm hiểu là hoạt động bị pháp luật hạn chế, nghiêm cấm.

Tức là ở đây, tín dụng đen cũng được hiểu là hoạt động cho vay không được phép nhưng vẫn tiến hành cho vay. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở việc cho vay không được phép hay cho vay không có giấy phép, thì lại khó có thể gọi đó là tín dụng đen”, Luật sư Đức nhìn nhận.

Cũng theo vị luật sư này, nói đến tín dụng đen cũng luôn nhắc đến lãi suất cho vay bất hợp pháp. Nhưng nếu cứ cho vay bất hợp pháp, mà đều bị coi là tín dụng đen, thì hóa ra mọi hoạt động cho vay vượt trần lãi suất 13,5%  theo quy định của pháp luật hiện hành đều là tín dụng đen? Thậm chí, không loại trừ cả việc cho vay của các ngân hàng và tổ chức tín dụng khác cũng có dấu hiệu của cho vay tín dụng đen?

Như vậy, tín dụng đen phải là một hoạt động cho vay có nhiều hơn một yếu tố bất hợp pháp trong số các yếu tố sau: Hoạt động cho vay bất hợp pháp, mục đích vay vốn bất hợp pháp, lãi suất cho vay bất hợp pháp hoặc có những hành vi bất hợp phát khác như đe dọa, cưỡng bức, lừa dối trong giao dịch cho vay…

Luật sư Trương Thanh Đức trao đổi với PV

“Hiện tượng phổ biến nhất của tín dụng đen là sự kết hợp của hai yếu tố cho vay bất hợp pháp đi đôi với áp đặt một mức lãi suất cao trái với quy định của pháp luật.

Về hoạt động cho vay, theo quy định của Bộ luật Dân sự 2005, Luật Doanh nghiệp 2014… thì giao dịch vay và cho vay giữa các cá nhân và pháp nhân với nhau là hợp pháp và không phải đăng ký kinh doanh. Thậm chí tiền vay còn được miễn thuế giá trị gia tăng theo quy định tại điểm b, khoản 8, Điều 5 về Đối tượng không chịu thuế (Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2008 và sửa đổi bổ sung năm 2013).

Trừ trường họp đặc biệt, còn mọi cá nhân hay pháp nhân đều có quyền đi vay tiền của nhiều cá nhân và pháp nhân khác. Ngược lại, một cá nhân hay một pháp nhân cũng có quyền cho nhiều cá nhân và pháp nhân khác vay tiền. Vì vậy, không dễ khẳng định trường hợp nào là cho vay hợp pháp và khi nào là hoạt động cho vay bất hợp pháp – có dấu hiệu của tín dụng đen.

Về lãi suất cho vay, tại khoản 1, Điều 476 về Lãi suất của Bộ luật Dân sự 2005 quy định, lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với người cho vay tương ứng.

Lãi suất cơ bản áp dụng từ ngày 5/11/2010 đến nay vẫn là 9%/năm theo Quyết định số 2619/QĐ-NHNN ngày 5/11/2010 và Quyết định số 2868/QĐ-NHNN ngày 29/11/2010 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về Mức lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam.

Như vậy, giao dịch cho vay vượt mức 13,5%/năm là giao dịch bất hợp pháp về lãi suất và có dấu hiệu của tín dụng đen. Trên thực tế, đại đa số giao dịch cho vay có mức lãi suất cao hơn, bao gồm cả giao dịch cho vay của các ngân hàng và tổ chức tín dụng khác. Hiếm có ai lại nghĩ rằng, lãi suất cho vay dân sự hiện nay trên 13,5% là tín dụng đen, mặc dù đó là bất hợp pháp”, Luật sư Trương Thanh Đức, phân tích.

Hải Sơn

——-

VietQ (Pháp luật) 09-9-2015:

http://vietq.vn/nhan-dien-can-biet-ve-giao-dich-vay-tien-bien-tuong-thanh-tin-dung-den-d70222.html

(792/987)