(TBKD) – Từ những tranh luận “nảy lửa” tại nghị trường Quốc hội đến các cuộc hội thảo gần đây cho thấy, chưa bao giờ vấn đề nợ xấu được “xới” lên một cách mạnh mẽ như hiện nay. Trên thực tế, nợ xấu đang đe dọa nghiêm trọng không chỉ hệ thống tài chính mà toàn bộ hệ thống an ninh tiền tệ quốc gia.
Luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc công ty Luật ANVI, từng ví: “Nợ xấu như sản phẩm tồn đọng, như hàng hóa khuyết tật, như đồ dùng quá hạn, như thời trang lỗi mốt. Vì vậy, yêu cầu cấp thiết là phải giải quyết thanh lý, hạ giá, giải tỏa càng nhanh càng tốt. Vậy mà thanh lý không được, hạ giá không xong, giải tỏa không nổi do nhiều nguyên nhân, trong đó có sự trở ngại, khó khăn, vướng mắc, bế tắc pháp lý”.
Nợ xấu “chôn” 600.000 tỷ đồng
Sáu năm qua, ngành ngân hàng đã nỗ lực ban hành nhiều giải pháp xử lý nợ xấu như giãn nợ, cơ cấu lại nợ, thậm chí, thành lập công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam (VAMC) để mua nợ xấu của các ngân hàng song “khối u” nợ xấu vẫn không xẹp mà ngày một phình to.
600.000 tỷ đồng nếu được đưa vào thị trường sẽ giúp cho hàng vạn doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, lãi suất hạ nhiệt, nền kinh tế được khơi thông, doanh nghiệp sẽ hồi sinh mạnh mẽ.
Theo các chuyên gia kinh tế, nợ xấu không còn là vấn đề của riêng ngành ngân hàng, mà đã thành vấn đề của cả nền kinh tế. Để giải quyết được nợ xấu cần sự vào cuộc của cả khách hàng, ngân hàng, các bộ, ngành và hệ thống chính trị.
Một số chuyên gia phân tích, khi TCTD không thu hồi được nợ xấu cũng đồng nghĩa với việc không có khả năng cho vay. Thu được nợ càng ít, cho vay càng ít và lãi suất càng cao.
Việc kinh doanh kém hiệu quả ảnh hưởng lớn đến khả năng thanh khoản, khả năng chi trả các khoản tiền gửi đến hạn đã huy động để được vay trước đây (tiền gửi cá nhân). Như vậy, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của đa số người gửi tiền, hệ thống tài chính và an ninh tiền tệ quốc gia.
Luật sư Trương Thanh Đức cho hay: “Bản thân các ngân hàng cũng rất muốn xử lý dứt điểm nợ xấu. Nhưng dứt điểm thế nào được khi tiền tươi thóc thật không có nhiều, năng lực tài chính kém, hành lang pháp lý không ủng hộ”.
Ông Đức cho rằng nợ xấu sẽ xử lý được với điều kiện toàn hệ thống chính trị cùng vào cuộc và không coi đây là việc riêng của mỗi ngành ngân hàng.
Nếu được thông qua, Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu sẽ giải phóng được 600.000 tỷ đồng nợ xấu đang đọng trong các khối tài sản thế chấp, giúp mở van tín dụng, giảm lãi suất cho vay, khơi thông dòng chảy của nền kinh tế.
Cơ chế là yếu tố quyết định
Thừa nhận những khó khăn trong quá trình xử lý nợ xấu, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Kim Anh cho biết, quá trình xử lý nợ xấu đến nay cho thấy còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ, đặc biệt quy định của pháp luật đối với việc xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ còn nhiều bất cập, làm giảm hiệu quả của việc xử lý nợ xấu, trong đó có một số điểm mấu chốt.
Thứ nhất, nhiều quy định của pháp luật chưa bảo vệ quyền chủ nợ hợp pháp của TCTD và VAMC, cản trở việc tạo lập và phát triển thị trường mua bán nợ xấu.
Thứ hai, các quy định của pháp luật về xử lý tài sản bảo đảm còn nhiều vướng mắc, bất cập, không bảo đảm quyền xử lý tài sản bảo đảm của bên nhận bảo đảm.
Thứ ba, thời gian xử lý nợ, tài sản bảo đảm qua tòa án không hiệu quả (thời gian giải quyết khoảng 400 ngày nhưng thực tế là gần hai năm; chi phí chiếm khoảng 29% giá trị đòi nợ; chỉ số chất lượng tố tụng tư pháp của Việt Nam chỉ đạt 6,5/18).
Trong khi đó, pháp luật về tố tụng dân sự chưa cho phép áp dụng thủ tục rút gọn trong giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ giao tài sản bảo đảm của bên bảo đảm và quyền xử lý tài sản bảo đảm của bên nhận bảo đảm.
Theo Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, để tháo gỡ triệt để những khó khăn, vướng mắc trên và thúc đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu trong giai đoạn năm 2016 – 2020, cần thiết phải có một văn bản pháp lý do Quốc hội ban hành mới đảm bảo tính pháp lý và khả thi trong tổ chức thực hiện.
Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cũng cho biết, tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khóa XIV, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua các nội dung của dự thảo Nghị quyết xử lý nợ xấu đã được NHNN, các bộ, ngành và Chính phủ chuẩn bị công phu trên cơ sở nghiên cứu thấu đáo những quy định của Hiến pháp, pháp luật hiện hành có liên quan; kinh nghiệm xử lý nợ xấu trong nước thời gian qua cũng như thông lệ quốc tế.
Có thể nói, Bản dự thảo Nghị quyết là sản phẩm chung của nhiều cơ quan, nhiều chuyên gia, nhiều luật sư nhằm đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính khả thi và hiệu quả khi tổ chức thực hiện.
Nếu được thông qua, Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu được coi là “thượng phương bảo kiếm”, giúp xử lý triệt để các vướng mắc về pháp lý hiện nay. Qua đó, sẽ giải phóng được 600.000 tỷ đồng nợ xấu đang đọng trong các khối tài sản thế chấp, giúp mở van tín dụng, giảm lãi suất cho vay, khơi thông dòng chảy của nền kinh tế.
Huyền Anh
————
Thời báo Kinh doanh (Ngân hàng) 26-5-2017:
(171/1.113)