(XH) – Các cá nhân nhận thu nhập từ các tổ chức như Facebook, Google, YouTube… được xếp vào dạng cá nhân kinh doanh.

Cục Thuế TP.HCM vừa quyết định truy thu và phạt một cá nhân số tiền 4,1 tỉ đồng do trong hai năm 2016 và 2017 nhận hơn 41 tỉ đồng từ Google, Facebook, YouTube… nhưng không kê khai và nộp thuế.

Cá nhân này viết chương trình trò chơi được tải nhiều trên mạng. Google, Facebook, YouTube đã chạy quảng cáo trên các chương trình này và trả hơn 41 tỉ đồng trong hai năm.

Càng nhiều view, càng nhiều tiền

Với một kênh trên trang YouTube, làm video chuyên về giới thiệu các sản phẩm, chương trình công nghệ đang hoạt động, chỉ sau hơn một năm, Q. (đề nghị không nêu tên) cho hay anh đã có lượng người đăng ký theo dõi hơn 100.000. Số tiền kênh YouTube của Q. thu về trung bình 600 – 700 USD mỗi tháng. Theo Q., những kênh có lượng người đăng ký theo dõi hơn 1 triệu có thể kiếm được 6.000 – 12.000 USD mỗi tháng tùy lượng view (xem).

Không chỉ có các cá nhân tại Việt Nam, nhiều người Việt tại nước ngoài cũng kiếm bộn tiền từ các clip dạy nấu ăn trên YouTube. Như tài khoản V.K. chuyên dạy nấu ăn có những clip có đến 3,7 triệu view.

Hay một blogger chuyên về du lịch và ẩm thực có biệt danh K.L.T. đưa các clip lên YouTube đều có lượt truy cập vài trăm nghìn, có clip gần 1 triệu người xem. Các tài khoản được nhiều người theo dõi này đều được chạy quảng cáo và nhận được tiền.

Theo một chuyên gia mảng kinh doanh số, “với Google, cứ mỗi truy cập quảng cáo, người viết nội dung có thể kiếm 0,02 – 0,03 USD, tương đương 400 – 600 đồng. Còn với Facebook, khoảng 1.000 lượt xem bài Instant Articles có thể mang về 0.3 USD, tương đương 7.000 đồng. Tuy nhiên con số này không bao giờ cố định mà còn tùy thuộc vào nội dung, thời điểm…”.

Tuy nhiên, theo chuyên gia Nguyễn Duy Vĩ – giám đốc marketing Trung tâm lữ hành quốc tế Tugo, những hình thức kiếm tiền từ Facebook hay Google không dễ, đòi hỏi người muốn kiếm tiền phải sở hữu được nội dung (video, game, ứng dụng) chất lượng.

Nên rất nhiều bạn trong giới MMO sao chép lại nội dung có sẵn và đưa lên lại trên trang mình để kiếm tiền. Có người còn cố tình làm méo tiếng hoặc lồng thêm nhạc… vào video để qua mặt hệ thống quét bản quyền của Google…

Theo chia sẻ từ một số chuyên gia trong lĩnh vực, ngoài những chiêu thức kiếm tiền, nhiều cá nhân, tổ chức tại Việt Nam còn có chiêu “né” thuế. Đó là sử dụng dịch vụ trung gian thanh toán hoặc các ví điện tử với các loại tiền ảo. Tại Việt Nam luôn có sẵn các cá nhân cung cấp dịch vụ mua bán để đổi từ tiền ảo sang tiền Việt, ngoại tệ…

Thu Nhập 20 – 30 tỷ đồng

Theo Cục thuế TP.HCM, khi được cơ quan thuế mời đến làm việc, Phương cho biết có một nhóm xây dựng trương trình, đầu tư từ vài năm trước và có nguồn thu kể từ đầu năm 2016 – 2017. Họ khá ngỡ ngàng vì không biết rằng các khoản thu nhập được chi trả từ các tổ chức trên phải nộp thuế và cho biết “tại Việt Nam có ít nhất 4 -5 trường hợp khác cũng trong giới game có thu nhập tương đương hoặc khủng hơn, nhưng vì sao chỉ mình nộp thuế”.

Một người khác có hộ khẩu thường trú tại tỉnh Quảng Nam tên Tuấn cũng có thu nhập từ 20 – 30 tỷ đồng từ Google, Facebook …, chưa kê khai nộp thuế nhưng không còn địa chỉ tạm trú tại TP.HCM nên đã chuyển hồ sơ về Cục thuế tình Quảng Nam để tính truy thu Thuế.

Sau khi có thông tin truy thu thuế với hai trường hợp này, ghi nhận cho thấy trên mạng xã hội đã xuất hiện một số cảnh báo đến những trường hợp đang có các nguồn thu nhập tương tự về việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

Sẽ còn nhiều đối tượng bị “sờ gáy”

Đây là lần đầu tiên một cá nhân nhận thu nhập từ nước ngoài bị truy thu thuế với số tiền lớn như vậy. Tuy nhiên, ngành thuế cho biết đã bắt đầu phát hiện thêm nhiều trường hợp nhận tiền khủng từ Google, Facebook… nhưng không khai thuế.

Ông Nguyễn Nam Bình, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, khẳng định: Không chỉ có 1-2 cá nhân nhận vài chục tỉ đồng từ Facebook, Google, YouTube… mà con số còn lớn hơn nhiều.

Chỉ qua rà soát tại bốn ngân hàng đã phát hiện có tới hơn 500 tỉ đồng được các tổ chức trên chuyển trả cho hàng ngàn cá nhân tại Việt Nam. Trong đó có người nhận vài chục triệu, có người nhận hàng tỉ đồng.

Điều này cũng có nghĩa không chỉ có cá nhân, doanh nghiệp trong nước trả tiền quảng cáo cho Facebook, Google , YouTube… mà tổ chức này cũng trả số tiền rất lớn cho các cá nhân, doanh nghiệp tại Việt Nam.

Ví dụ, một cá nhân có hộ khẩu tại tỉnh Quảng Nam, tạm trú ở TP.HCM được Facebook, Google, YouTube… trả khoản tiền ước tính 20-30 tỉ đồng nhưng chưa kê khai nộp thuế. Khi cơ quan thuế mời đến làm việc thì cá nhân này không còn ở địa chỉ tạm trú. Do vậy cơ quan thuế đã gửi thông tin cho Cục Thuế tỉnh Quảng Nam để tiếp tục xử lý.

“Luật Quản lý thuế đã nêu rõ cá nhân có kinh doanh thì phải tự giác kê khai, nộp thuế chứ không quy định riêng cho các thu nhập từ mạng xã hội. Nhiều cá nhân chưa ý thức được nghĩa vụ của mình nên không kê khai. Cơ quan thuế có trách nhiệm kiểm tra, rà soát… các trường hợp có khoản thu nhập nhưng không khấu trừ thuế” – ông Bình nói.

Các cá nhân nhận thu nhập từ các tổ chức như Facebook , Google, YouTube… từ 100 triệu đồng một năm trở lên thì phải nộp thuế.

Đại diện Cục Thuế TP.HCM cũng cho hay với những trường hợp mà Cục Thuế TP.HCM đã nắm được thông tin thu nhập “khủng” qua tra soát sẽ được chuyển về cho các chi cục thuế tại TP.HCM hoặc các cục thuế khác trên cả nước tiếp tục xử lý.

“Các cá nhân nhận thu nhập từ các tổ chức như Facebook, Google, YouTube… được xếp vào dạng cá nhân kinh doanh.

Theo quy định hiện hành, nếu thu nhập từ kinh doanh mà doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên thì phải nộp thuế. Mức thuế là 7% trên thu nhập gồm 5% thuế giá trị gia tăng, 2% thuế thu nhập cá nhân” – ông Nguyễn Nam Bình giải thích thêm.

Nên rà soát các khoản tiền giao dịch qua tài khoản ngân hàng

Đại diện Cục Thuế TP.HCM cho hay tới đây sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc rà soát cá nhân, doanh nghiệp trong nước được Facebook, Google, YouTube… trả tiền quảng cáo với số tiền rất lớn.

Ví dụ, có rất nhiều người nổi tiếng, hot facebooker… thu nhập cao từ các trang mạng xã hội, YouTube. Hiện nay những khoản thu nhập này phần lớn không được kê khai, nộp thuế hoặc nộp thuế không đầy đủ.

Tuy nhiên, chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn cho rằng đây là nguồn thu thuế mà các cơ quan thuế Việt Nam gặp lúng túng về quản lý, rà soát thu trong thời gian qua.

Để khắc phục tình trạng này, ông Sơn cho rằng các cơ quan chức năng trước mắt có thể căn cứ theo Luật Quản lý thuế để đề nghị các ngân hàng kiểm tra lại dòng tiền được chuyển về Việt Nam từ các ông lớn công nghệ như Google, YouTube hay Facebook.

Từ đó nắm được thông tin các cá nhân, doanh nghiệp nhận thu nhập khủng từ nước ngoài nhưng không kê khai thuế để có giải pháp phù hợp, tăng nguồn thu thuế.

“Còn với những cá nhân như nghệ sĩ, người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội, thu nhập từ quảng cáo nhờ đăng bài viết, clip… thì cũng rất khó quản nếu các cá nhân này nhận tiền mặt. Vì vậy, cơ quan thuế có thể rà soát thu nhập qua các khoản tiền giao dịch qua tài khoản ngân hàng” – ông Sơn nói thêm.

Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang, cũng đánh giá cơ quan thuế rất khó kiểm soát được dòng tiền thanh toán từ các công ty có trụ sở tại nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới như Google, YouTube, Facebook hay của cá nhân trong và ngoài nước. Bởi các khoản tiền thanh toán này chủ yếu được thanh toán bằng thẻ tín dụng, một số ít bằng thẻ điện thoại hay ví điện tử.

“Nếu không xác định được tài khoản của các “chợ” ứng dụng trên thì cơ quan thuế cũng khó có thể xác định tài khoản đích (tài khoản nhận thanh toán) để truy thu. Do đó, ngành thuế cần phối hợp với nhiều cơ quan chức năng mới có thể làm được” – ông Xoa nói.

Chỉ truy thu, phạt 19,5 tỉ đồng với kinh doanh trên mạng

Trong năm 2017, Cục Thuế TP.HCM đã gửi 14.543 thư mời chủ trang bán hàng qua website, Facebook, YouTube , Zalo… để vận động họ thực hiện nghĩa vụ thuế.

Từ số liệu này, ngành thuế chỉ xác định được 3.999 trường hợp kinh doanh hàng hóa qua Internet, truy thu và xử phạt 19,5 tỉ đồng. Con số trên được đánh giá là quá khiêm tốn so với thực tế.

Ông Trương Ngọc Hiệp, Chi cục phó Chi cục Thuế quận Bình Thạnh, cho biết sau khi mời các cá nhân bán hàng trên mạng đến kê khai thuế, hiện nay cơ quan thuế không còn gửi thư mời nữa mà chủ yếu thông báo để các cá nhân tự ý thức đến kê khai thuế. Tuy nhiên, số cá nhân kê khai nộp thuế vẫn chưa đáng kể.

“Trong thời gian tới, cơ quan thuế sẽ tiếp tục phối hợp với ngân hàng để rà soát, tăng cường cơ chế phối hợp nhiều hơn để kiểm soát nguồn tiền từ gốc. Qua đó đảm bảo yếu tố công bằng, minh bạch trong thực hiện nghĩa vụ thuế” – ông Hiệp cho hay.

PGS.TS NGUYỄN KHẮC QUỐC BẢO (trưởng khoa Tài chính ĐH Kinh tế TP.HCM ):

Nên mở rộng rà soát thuế

Từ vụ truy thu thuế Nguyễn Hà Đông nhiều năm trước, có thể thấy suốt thời gian dài vừa qua ngành thuế đã bỏ lơ với lĩnh vực “béo bở” là kiếm tiền trên mạng. Không nên chỉ dừng lại ở cấp Cục Thuế TP.HCM, Tổng cục Thuế ở cấp cao hơn nên đặt vấn đề với Ngân hàng Nhà nước để mở rộng ra cả nước cũng như tạo cơ chế phối hợp, hỗ trợ cung cấp thông tin cho ngành thuế.

Thúc đẩy trách nhiệm nộp thuế

Giám đốc một doanh nghiệp truyền thông tiếp thị số có trụ sở tại quận 3, TP.HCM ước tính số tiền các đại gia như Google, YouTube… trả cho các tổ chức và cá nhân tại Việt Nam mỗi tháng lên đến hàng triệu USD. Trong đó một nửa thuộc về một công ty truyền thông đa kênh, một nửa còn lại chia cho các tổ chức, cá nhân.

Trong một trả lời công khai, đại diện Facebook tại Việt Nam từng cho biết Việt Nam có khoảng 50 triệu phú tự thân ở độ tuổi 19-20, kiếm tiền từ Internet. Thậm chí đại diện Facebook còn dẫn một ví dụ về trường hợp một bạn trẻ 19 tuổi nhưng đã thu về con số 100.000 USD mỗi tháng nhờ mô hình này.

Vừa qua, chỉ qua rà soát 4 ngân hàng, đã có trên 500 tỉ đồng được Google, Facebook trả cho các cá nhân tại Việt Nam (trong khoảng năm 2016-2017), tương tự như vậy với các tổ chức. Số cá nhân được nhận thu nhập từ các tổ chức trên qua rà soát tại 4 ngân hàng đã lên đến hàng ngàn người. Chuyên gia Nguyễn Thái Sơn đặt vấn đề từ trường hợp truy thu 4,1 tỉ đồng một cá nhân, nếu mở rộng rà soát tại tất cả ngân hàng trên cả nước sẽ ra số tiền rất lớn.

Trước xu hướng mới này, ông Sơn cho rằng cần xem lại ngành thuế hiện có quá tập trung vào thanh tra doanh nghiệp, hay cần thực hiện có trọng tâm vào những lĩnh vực mới như thương mại điện tử hoặc các giao dịch xuyên biên giới. Nhân việc này, ngành thuế nên mở rộng ra cả nước, chứ không nên chỉ dừng lại ở 1-2 vụ.

Luật sư Trương Thanh Đức kiến nghị cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền để người nộp thuế nắm quy định. Trên thực tế nhiều trường hợp có nguồn thu từ các tổ chức như Google, Facebook nhưng không biết nghĩa vụ, hoặc nghĩ rằng ngành thuế không quản lý được.

Theo luật sư Đức, “cũng giống như thu thuế với nghệ sĩ hơn 10 năm trước, trong giai đoạn đầu, theo tôi, cần có giải pháp để khuyến khích họ kê khai mà chưa xử phạt. Như vậy vừa có thể phát triển, nuôi dưỡng nguồn thu”.

Hồng Anh (Tổng hợp)

—————————–

Báo Xã hội (Thời sự) 03-8-2018:

http://xahoivn.net/20-tuoi-kiem-40-ty-tren-mang-bi-co-quan-chuc-nang-trieu-tap.html

(100/2.363)