Vị thế ghế ngồi

(ANVI) – Chẳng thèm nói nhà nước pháp quyền, thì pháp đình xưa nay đều phải là chốn đặc biệt tôn nghiêm, với không hiếm hình ảnh phản ánh, lấp lánh như Bao công xử án hay tư bản hiện đại thấy mãi cả rồi.

Muốn bị cáo, đương sự, nhân chứng ra Tòa cảm nhận rõ sự uy nghiêm để khai báo sao cho thành thật, thì khung cảnh xét xử phải tử tế ghê gớm. Một thành phần rất cần trong đó, là Luật sư thì vị thế tại Tòa cũng phải oai phong, đàng hoàng, ra dáng. Dù bảo vệ tội phạm hay nạn nhân, dù lên gân cãi cọ cho bên bị hại hay kẻ sai trái thì cũng phải làm đúng luật, nhằm bảo vệ công lý, công bằng, bình đẳng, giúp khẳng định sự thật, kiểu nói phải củ cải cũng phải nghe.

Thế nhưng bao nhiêu năm qua nhà Tòa cứ theo luật bất thành văn, toàn bố trí chỗ ngồi của thư ký, kiểm sát viên trên phòng xử án được ưu tiên hơn hẳn Luật sư, như là chính hơn, cao hơn, nét hơn, oai hơn. Thậm chí Luật sư thì ngồi dưới thấp, còn bác kiểm sát viên và anh thư ký thì ngồi trên cao, ngang ngửa với Hội đồng xét xử, cứ như là bằng vai, phải lứa.

Trong khi vị thế, vai vế điển hình trong tố tụng hình sự là kiểm sát viên giữ quyền công tố, cố gắng buộc tội, đối lập với chiều ngược lại phải có luật sư cứ gân cổ bào chữa, gỡ tội, đôi co cho nó có đối chiếu, đối đầu, đối lập, đối thủ, đối thoại và đối trọng.

Mong ngóng vị thế ngang bằng sẽ chóng thành hiện thực với Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Điều 257 về “Phòng xử án” đã phán quyết: ”bảo đảm sự bình đẳng giữa người thực hành quyền công tố và luật sư”. Từ đó suy ra án hành chính, án dân sự thì cứ tương tự diễn biến hòa bình nơi chốn pháp đình.

Ngày 29-3-2017