Chưa xóa được tình trạng “gián tiếp vô hiệu hóa”

Hiện dự thảo Luật Doanh nghiệp (DN) và Luật Đầu tư sửa đổi đang trong quá trình hoàn thiện với nhiều nội dung sửa đổi quan trọng theo hướng thuận lợi nhất, minh bạch nhất. Tuy nhiên, với những nội dung như Dự thảo, Luật sư Trương Thanh Đức chưa thỏa mãn bởi “còn nhiều nội dung bất cập chưa đưa ra sửa. Nhiều nội dung đã được sửa nhưng không triệt để, ví dụ thay vì bỏ con dấu bắt buộc, thì mới chỉ bỏ việc thông báo con dấu”.

Ảnh minh họa

Theo quy định của Luật Đầu tư thì Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (Danh mục) sẽ được sửa đổi, bổ sung trong từng thời kỳ do Chính phủ rà soát và trình Quốc hội (Điều 8). Quy định này được thiết kế với mục tiêu hạn chế tình trạng ban hành mới các ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong các lĩnh vực chuyên ngành một cách không thể kiểm soát.

Thế nhưng trên thực tế, nhiều ngành, nghề kinh doanh có điều kiện được ban hành trong các Luật ban hành sau Luật Đầu tư, vì vậy nằm ngoài Danh mục. Sau một thời gian, các ngành nghề này được bổ sung vào Danh mục sau với lý do là “đã được quy định trong Luật A…”.

Việc quy định tại Luật Đầu tư chưa làm rõ được mối quan hệ giữa Luật Đầu tư và các luật ban hành sau về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện dẫn đến tình trạng “gián tiếp vô hiệu hóa” Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Nhưng dự thảo Luật sửa đổi lại chưa có quy định nào để giải quyết tình trạng này. Để giải quyết vấn đề này, thì Dự thảo cần bổ sung các quy định làm rõ các nội dung trên tại Điều 8 Luật Đầu tư.

Bỏ trống các vấn đề pháp lý phát sinh

Một trong những quy định được đánh giá là có tính cải cách nhất của Luật DN 2014 là thủ tục đăng ký DN, trong đó Giấy chứng nhận đăng ký DN không còn ghi ngành nghề đăng ký kinh doanh. Tuy nhiên, sự tiến bộ này của Luật DN đã không được hiện thực hóa trong các văn bản hướng dẫn cũng như trên thực tế. Cụ thể, khi nộp hồ sơ đăng ký DN, DN vẫn phải xác định mã ngành cấp 4 đối với ngành, nghề mà mình đăng ký kinh doanh.

Nói cách khác, đây là một trong những điểm vướng đã được xác định trong giai đoạn soạn thảo Luật DN năm 2014 nhưng lại chưa được giải quyết. Vì thế, theo ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng ban Pháp chế VCCI, để đảm bảo tinh thần đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo tính cải cách, đột phá về thủ tục đăng ký kinh doanh, đề nghị bổ sung quy định rõ về thủ tục đăng ký DN ngay trong Dự thảo Luật lần này. Theo đó cần quy định rõ khi đăng ký kinh doanh, DN phải xác định mã ngành đối với ngành, nghề mà mình đăng ký.

Dự thảo đã có sửa đổi khá quan trọng về việc áp dụng thủ tục đăng ký DN. Theo đó, tất cả các tổ chức kinh tế khi thành lập đều phải thực hiện việc đăng ký DN theo Luật DN. Đối với các lĩnh vực mà hiện việc thành lập và hoạt động hoàn toàn theo pháp luật chuyên ngành (trong đó có quy định giấy phép hoạt động đồng thời là giấy đăng ký DN), như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm…, quy định mới này của Dự thảo sẽ làm thay đổi trình tự, thủ tục thành lập và hoạt động của các DN trong các lĩnh vực này. Tuy nhiên, theo ông Đậu Anh Tuấn, trong Dự thảo lại chưa có quy định để “xử lý” các vấn đề pháp lý phát sinh từ thay đổi này.

Bên cạnh đó, Khoản 3 Điều 3 Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của một số luật, trong đó có các quy định bãi bỏ hoặc sửa đổi về các quy định liên quan đến điều kiện kinh doanh; thủ tục hành chính… Nhưng theo ông Đậu Anh Tuấn “quy định tại Điều 3 là chưa rõ về mục tiêu chính sách, không rõ mục tiêu của các quy định này là gì”? Bởi, nếu là sửa đổi các quy định về các điều kiện kinh doanh bất cập hiện hành thì các quy định này là chưa đủ. Nếu là sửa đổi để tương thích với sửa đổi việc áp dụng Luật DN và luật chuyên ngành về thủ tục đăng ký DN thì vẫn còn thiếu nhiều trường hợp khác.

Để góp phần hoàn thiện dự thảo luật xóa bỏ những vướng mắc hiện tại tạo môi trường thực sự tốt cho DN, VCCI dự định sẽ tổ chức hội thảo lấy ý kiến DN về dự thảo sửa đổi 2 luật này vào ngày 20/2/2019.

Linh Linh